Proje İlerleme raporu - ÇED İZLEME
ÇED Yönetmeliğince Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu kararı verilmiş projelerin inşaat ve işletme döneminde çevresel izleme yapılması yasal bir zorunluluktur. Bu çevresel izlemenin amacı, ÇED Raporu'nda taahhüt edilen hususların yerine getirilip getirilmediği kontrol etmektir. Faaliyetin inşaat aşamasındaki çevresel izleme çalışmaları ÇED sürecinde Bak anlık tarafından belirlenen periyotlarda raporlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunulmaktadır. Çevresel izleme çalışmaları, gerek yüksek miktarlarda çevre cezaları içeren Yasal Mevzuatlara uyulup uyulmadığının kontrolü ve gerekse gürültü, toz vb çevresel konularda olabilecek şikayetlere cevap niteliği taşıması açısından yatırımcı için önemli bir savunma mekanizmasıdır. Şirketimiz bünyesinde yapılan izleme çalışmaları, özellikle Maden, Enerji, Liman, Ağır sanayi vb alanlardaki yatırımlarda kapsamlı bir şekilde yapılmakta, ölçüm ve analizlerle desteklenmekte ve yöre halkıyla yapılan görüşmelerle zenginleştirilmektedir. Bu yatırımcı için bir anlamda çevre danışmanlığı hizmeti verilmektedir.

PROJE İLERLEME RAPORLARI -  ÇED İZLEME RAPORLARI

25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı (Değişik RG: 09.02.2016-29619, 26.05.2017-30077, 08.07.2019-30825) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) Yönetmeliğine esas Madde-4’ün (5).bendi ile ÇED Olumlu Kararı verilen projelerin proje sahiplerine komisyonca belirlenen periyotlarda yatırımda kaydedilen gelişmeleri içeren “Proje İlerleme Raporu” sunma yükümlülüğü getirilmiştir.

 

Yönetmelikte yer alan “ÇED Olumlu Kararı verilen projelerin proje sahibi; komisyonca belirlenen periyotlarda yatırımda kaydedilen gelişmeleri içeren Proje İlerleme Raporu’nu, Bakanlıkça yeterlik verilen ve söz konusu projenin ÇED Raporu’nun hazırlanmasında görev almayan kurum/kuruluşlara hazırlatarak elektronik sisteme yüklemek ve Bakanlık denetimlerinde sunmakla yükümlüdür. Yükümlülüğün yerine getirilmesine yönelik yöntem Bakanlıkça belirlenir.” amir hükmü doğrultusunda “Proje İlerleme Raporu” sunma yükümlülüğü Yatırımcıya ve/veya Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Yetkilendirilmiş Kurum/kuruluşlara verilmiştir.

 

08.07.2019 tarih ve 30825 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “ÇED Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile:

 

• 08.07.2019 tarihinden sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından “ÇED Olumlu Kararı” verilen projelerin proje sahipleri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının belirlediği format doğrultusunda “Proje İlerleme Raporu”nu (ilk sunulacak rapor ekinde yeterlik belgesine sahip kurum/kuruluş ile yapılan sözleşme ile birlikte) ÇED Sürecinde belirlenen periyotlarda (1 ay, 3 ay, 6 ay, 1 yıl vb.) Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunmakla

• 08.07.2019 tarihinden sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından “ÇED Olumlu Kararı” verilen ancak ÇED sürecinde “Proje İlerleme Raporu” periyodu belirlenmeyen projelerin proje sahiplerinin, duyuru tarihinden itibaren 1 (bir) ay içerisinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığına başvuru yapması, başvuru sonrası Bakanlıkça belirlenen “Proje İlerleme Raporu” periyodu sonrasında “Proje İlerleme Raporlarını” hazırlatmak ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunmakla,

• 08.07.2019 tarihinden önce İnceleme-Değerlendirme Komisyon Toplantısı (İDK) yapılarak komisyon çalışmaları tamamlanan ancak, “Proje İlerleme Raporu” periyodu belirlenmeyen ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından da henüz “ÇED Olumlu Kararı” verilmeyen projelerde, Karar üst yazısına eklenecek olan “Proje İlerleme Raporu” periyodu doğrultusunda “Proje İlerleme Raporları”nı Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunmakla mükelleftirler.

​

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilen firmalar arasında 233 sıra numarası ile firmamız; Proje İlerleme Raporlarını hazırlama iş ve işlemlerini gerçekleştirmektedir.

Çed Belgesi projenizin konusuna kapsamına göre Çevre ve Şehircilik Bakanlığından yada İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünden alınır. 

Projeniz Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ÇED Kapsamında yayımlamış olduğu ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ UYGULANACAK PROJELER LİSTESİ nde Ek-2 listesinde ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden EK-1 listesinde ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığından alınır. 

İhtiyacınız olan ÇED belgesini almak için Çevre ve Şehircilik Baskanlığının yetki verdiği Bir ÇED Firması ile anlaşmanız söz konusu firmaya proje hazırlatmanız bu projeyi ilgili kuruma başvurmasını sağlamanız gerekmektedir.

ÇEVMED MÜHENDİSLİK FİRMAMIZ Yetkili bir ÇED Firmasıdır.

Proje Tanıtım Dosyası Çevresel Etki değerlendirmesi yönetmeliğinde yatırım konusu ve kapasitesi Ek-2 listesine tabii projelerde Çed Yeterlik belgesine sahip firma tarafından hazırlanan Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne Çed gerekli değildir belgesi almak için sunulan bir projedir.

Proje tanıtım dosyasını Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yetki verdiği ÇED yeterlik belgesine sahip firmalar hazırlayabilmektedir. 

ÇEVMED Çevre yetkili bir çed firmasıdır.

Çed Raporu ve Proje Tanıtım Dosyası (PTD) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Çed Yeterlilik Belgesi verilmiş firmalar tarafından hazırlanır.Bakanlık yetki verirken yeterlik Belgesi vereceği firmanın personellerinin de yeterlik verdiği mühendislerden oluşmasını ister. 

ÇEVMED ÇEVRE personelleri ile birlikte ÇED Yeterlik Belgesi almış bir firmadır.

EK– 1 LİSTESİ

ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ UYGULANACAK PROJELER LİSTESİ

1- Rafineriler:

a) Ham petrol rafinerileri,

b) 500 ton/gün üzeri taşkömürü ve bitümlü maddelerin gazlaştırılması ve sıvılaştırılması projeleri,

c) Doğalgaz sıvılaştırma ve gazlaştırma tesisleri,

2- Termik güç santralleri:

a) Toplam ısıl gücü 300 MWt ve daha fazla olan termik güç santralleri ile diğer yakma sistemleri,

b) Nükleer güç santralleri veya diğer nükleer reaktörlerin kurulması veya sökümü, (maksimum gücü sürekli termik yük bakımından 1 kilovatı aşmayan, atom çekirdeği parçalanabilen ve çoğalan maddelerin dönüşümü, üretimi amaçlı araştırma projeleri hariç)

3- Nükleer yakıt tesisleri:

a) Nükleer yakıtların yeniden işlenmesi,

b) Nükleer yakıtların üretimi veya zenginleştirilmesi,

c) Radyasyondan arınmış nükleer yakıtların veya sınır değerin üzerinde radyasyon içeren atıkların işlenmesi,

ç) Radyasyonlu nükleer yakıtların nihai bertarafı işlemi,

d) Sadece radyoaktif atıkların nihai bertarafı işlemi,

e) Sadece radyasyonlu nükleer yakıtların (10 yıldan uzun süre için planlanmış) veya radyoaktif atıkların üretim alanından farklı bir alanda depolanması,

f) Radyasyondan arınmış nükleer yakıtların nihai bertarafı,

4- Metal endüstri tesisleri:

a) Cevherden demir ve/veya çelik üreten tesisler, (250.000 ton/yıl ve üzeri)

b) Demir ve/veya çelikten çelik üreten tesisler, (Hurda dahil) (250.000 ton/yıl ve üzeri)

c) Demir ve/veya çeliğin ergitildiği ve dökümünün yapıldığı tesisler, (Hurda dahil) (250.000 ton/yıl ve üzeri)

ç) Demir dışı metallerin ergitildiği ve dökümünün yapıldığı tesisler, (250.000 ton/yıl ve üzeri)

d) Sıcak haddeleme tesisleri,

1) Demir veya çeliğin haddelendiği tesisler, (250.000 ton/yıl ve üzeri)

2) Demir dışı metallerin haddelendiği tesisler, (250.000 ton/yıl ve üzeri)

5- Asbest çıkartılması ve asbest içeren ürünleri işleme veya dönüştürme tesisleri:

a) Asbest madeni işletmeleri ve zenginleştirme tesisleri,

b) Son ürün olarak friksiyon (Sürtünme) maddesi üreten 50 ton/yıl ve üzeri kapasiteli tesisler,

c) 200 ton/yıl ve üzeri asbest kullanan diğer tesisler,

ç) 10.000 ton/yıl ve üzeri kapasiteli, son ürünü asbestli beton olan tesisler,

6- Fonksiyonel olarak birbirine bağlı çeşitli birimleri kullanarak endüstriyel ölçekte üretim yapan kimya tesisleri:

a) Organik kimyasalların üretimi,

b) İnorganik kimyasalların üretimi,

c) Yıllık 20.000 ton ve üzeri fosfor, azot ve potasyum bazlı basit veya bileşik gübrelerin üretimi.

7- Patlayıcı ve/veya parlayıcı maddelerin üretildiği tesisler,

8- Yollar ve havaalanları:

a) 100 km ve üzeri demiryolu hatları,

b) Pist uzunluğu 2.100 m ve üzeri olan havaalanları,

c) Otoyollar ve devlet karayolları,

ç) Şehirlerarası dört ve üzeri şeritli karayollarının yapımı,

d) İki ya da daha az trafik şeridi bulunan mevcut şehirlerarası karayollarının dört ya da daha fazla trafik şeritli olacak şekilde yenilenmesi ya da genişletilmesi, yeniden yapılan ya da genişletilen bölümün sürekli uzunluğunun 10 km ya da daha uzun olacak şekilde uzatılması,

9- Su yolları, limanlar ve tersaneler:

a) 1.350 DWT ve üzeri ağırlıktaki deniz araçlarının geçişine izin veren kıta içi suyollarının yapımı ve kıta içi su trafiği için yapılacak olan limanlar,

b) 1.350 DWT ve üzeri ağırlıktaki deniz araçlarının yanaşabileceği ticari amaçlı liman, iskele, rıhtım ve dolfenler,

c) Tersaneler,

ç) 24 m ve üzerinde yat veya teknelerin imalat, bakım ve onarım hizmetlerinden birini yapan tesisler,

d) Gemi söküm yerleri,

e) Yat limanları,

10- Tehlikeli ve/veya özel işleme tabi atıklar:

a) Tehlikeli ve/veya özel işleme tabi atıkların geri kazanıldığı, yakıldığı (Oksitlenme yoluyla yakma, piroliz, gazlaştırma, plazma vb. termal işlemler) düzenli depolandığı ve/veya nihai bertarafının yapıldığı tesisler,

b) Kapasitesi 1 ton/gün ve üzerinde olan tıbbi atıklar için projelendirilen yakma tesisleri,

c) Yıllık işleme kapasitesi 2.000 ton ve üzeri olan atık yağ geri kazanımı için projelendirilen tesisler,

11- İnşaat yıkıntı ve hafriyat atıkları hariç olmak üzere alanı 10 hektardan büyük ve/veya hedef yılı da dahil günlük 100 ton ve üzeri olan atıkların geri kazanıldığı, yakıldığı (oksitlenme yoluyla yakma, piroliz, gazlaştırma, plazma vb. termal işlemler) düzenli depolandığı ve/veya nihai bertarafının yapıldığı tesisler,

12- 10 milyon m³/yıl ve üzeri yeraltı suyu çıkarma veya suyu yeraltında depolama projeleri,

13- (Değişik:RG-26/5/2017-30077) Boru ile içme suyu taşımaları dışında kalan, akarsu havzaları arasında 10 milyon m3/yıl ve üzeri su aktarma projeleri.

14- Göl hacmi 10 milyon m³ ve üzeri olan baraj veya göletler,

15- Kurulu gücü 10 MWm ve üzeri olan hidroelektrik santralleri,

16- Kapasitesi 150.000 eşdeğer kişi ve/veya 30.000 m³/gün üzeri olan atık su arıtma tesisleri,

17- Günlük kapasitesi 100 ton ve üzeri hayvan yetiştiriciliğinden kaynaklı dışkıların yakıldığı, geri kazanıldığı ve/veya bertaraf edildiği tesisler,

18- Hayvan kesim tesisleri:

a) Büyükbaş ve/veya küçükbaş hayvan kesiminin yapıldığı tesisler, [(100 kesim ünitesi/gün ve üzeri), (Her bir kesim ünitesi eşdeğerleri: 1 baş sığır, 2 baş deve kuşu, 4 baş domuz, 8 baş koyun, 10 baş keçi, 130 baş tavşan)]

b) Kanatlı hayvanların kesiminin yapıldığı tesisler, [(60.000 adet/gün ve üzeri tavuk ve eşdeğeri diğer kanatlılar) (1 adet hindi = 7 adet tavuk esas alınmalıdır)]

19- Hayvan yetiştirme tesisleri:

a) 5.000 baş ve üzeri büyükbaş yetiştirme tesisleri,

b) 25.000 baş ve üzeri küçükbaş yetiştirme tesisleri,

c) Büyükbaş ve küçükbaş hayvanların birlikte yetiştirilmesi, [(5.000 büyükbaş ve üzeri,1 büyükbaş=5 küçükbaş eşdeğeri esas alınmalıdır)]

ç) 900 baş ve üzeri domuz besi tesisleri,

d) Kanatlı yetiştirme tesisleri, [(Bir üretim periyodunda 60.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, damızlık, piliç, vb.) veya eşdeğer diğer kanatlılar) (1 adet hindi = 7 adet tavuk esas alınmalıdır)]

20- Kültür balıkçılığı projeleri, (1.000 ton/yıl ve üzeri üretim)

21- Bitkisel ürünlerden ham yağ üretimi veya rafinasyon işleminin yapıldığı tesisler, [200 ton/gün yağ ve üzeri.(kekik, papatya ve benzeri esansiyel yağlar hariç)]

22- Süt işleme tesisleri, (Çiğ süt işleme kapasitesi 100.000 litre /gün ve üzeri)

23- Maya fabrikaları, (25.000 ton/yıl ve üzeri)

24- Şeker fabrikaları,

25- Orman ürünleri ve selüloz tesisleri:

a) Selüloz üretim tesisleri,

b) Kereste veya benzeri lifli maddelerden kâğıt hamuru üretim tesisleri,

c) Her çeşit kâğıt üretim tesisleri, (60.000 ton/yıl ve üzeri kapasiteli)

26- Yıllık kapasitesi 3.000 ton ve üzeri olan kasar (Haşıl sökme, ağartma, merserizasyon, kostikleme ve benzeri.) veya yıllık kapasitesi 3.000 ton ve üzeri olan boyama birimlerini içeren iplik, kumaş veya halı fabrikaları,

27- Madencilik projeleri:

a) (Değişik:RG-19/4/2019-30750)  25 hektar ve üzeri arazi yüzeyinde (Kazı ve döküm alanı dahil) planlanan açık işletmeler,

b) 150 hektarı aşan (Kazı ve döküm alanı toplamı olarak) çalışma alanında açık işletme yöntemi ile kömür çıkarma,

c) Biyolojik, kimyasal, elektrolitik ya da ısıl işlem yöntemleri uygulanan cevher zenginleştirme tesisleri ve/veya bu zenginleştirme tesislerine ilişkin atık tesisleri,

ç) 400.000 ton/yıl ve üzeri kırma, eleme, yıkama ve cevher hazırlama işlemlerinden en az birini yapan tesisler.

28- 500 ton/gün ham petrol, 500.000 m³/gün doğal gaz veya kaya gazının çıkarılması,

29- Petrol, doğalgaz ve kimyasalların 40 km’den uzun 600 mm ve üzeri çaplı borularla taşınması,

30- Çimento fabrikaları,

31- Kapasitesi 50.000 m³ ve üzeri olan petrol, doğalgaz, petrokimya ve kimyasal maddelerin depolandığı tesisler,

32- Ham deri işleme tesisleri, (Konfeksiyon ürünleri hariç) (2.000 ton/yıl ve üzeri)

33- İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri, (Ek-1 listesi ve ek-2 listesinde yer alan projeler)

34- Pil ve/veya akü üretim tesisleri, (Montaj yapılan tesisler hariç)

35- Tarım ilaçlarının ve/veya farmasötik ürünlerin etken maddelerinin üretildiği tesisler,

36- Motorlu taşıtların üretimi, [Kara taşıtları (otomobil, otobüs ve benzeri); tarım makinaları (traktör, biçerdöver ve benzeri); iş makinaları (dozer, ekskavatör ve benzeri); savunma sanayi taşıtları (tank, zırhlı araç ve benzeri)] (montaj yapılan tesisler hariç) (10.000 adet/yıl ve üzeri)

37- Demiryolu taşıtlarının üretiminin yapıldığı tesisler, (Montaj yapılan tesisler hariç) (1.000 adet/yıl ve üzeri)

38- Motorlu hava taşıtlarının üretimi,

39- Cam, cam elyafı, taş yünü ve benzeri üretim tesisleri, (100.000 ton/yıl ve üzeri)

40- Lastik üretim tesisleri, (İç ve dış motorlu taşıt ve uçak lastikleri, kolon, sırt kauçuğu, kord bezi ve benzeri)

41- Seramik veya porselen üretimi yapan tesisler, [Hammadde kapasitesi (çamur hazırlama, astarlama, sırlama vb. işlemlerde kullanılan malzemeler)] (300.000 ton/yıl ve üzeri)

42- Turizm konaklama tesisleri: Oteller, tatil köyleri ve/veya turizm kompleksleri ve benzeri, (500 oda ve üzeri)

43- (Değişik:RG-26/5/2017-30077) Türbin sayısı 20 adet ve üzerinde veya kurulu gücü 50 MWm ve üzerinde olan rüzgar enerji santralleri

44- Jeotermal kaynağın çıkartılması ve kullanılması, (Isıl kapasitesi 20 MWe ve üzeri)

45- (Değişik:RG-26/5/2017-30077) Proje alanı 20 hektar ve üzerinde veya kurulu gücü 10 MWe ve üzerinde olan güneş enerji santralleri

46- 154 kV (Kilovolt) ve üzeri gerilimde 15 km ve üzeri uzunluktaki elektrik enerjisi iletim hatları.

Iğdır İli sınırlarında yatırım planı olan Pomza Ocakları için Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilmek üzere firmamız ÇED Raporu hazırlamakta ve projelerini sunmaktadır. Iğdır İli sınırlarında Madak İnşaat inşaatın yatımı kapsamında Iğdır Pomza Ocağı Çed Raporu Hazırlanmıştır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tarafından, 25.11.2014 tarih ve 19186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek-1 ve Ek-2 Listelerinde yer alan faaliyetlerden; gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ya da olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaları kapsar.

Bu Yönetmeliğe tabi projeler için “ÇED Olumlu” kararı, “ÇED Gerekli Değildir” kararı ya da “ÇED Kapsamı Dışındadır” kararı alınmadıkça faaliyete başlanamaz, bu projelere hiçbir teşvik, onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez. Söz konusu kararlardan herhangi biri alınmadan başlanan projeler için, proje bedelinin %2 kadar ceza uygulanır. Ayrıca olumlu karar alınıncaya kadar faaliyet süresiz olarak durdurulur.

Çed raporunun amacı ekonomik ve sosyal gelişmeye engel olmaksızın, çevre değerlerini ekonomik politikalar karşısında korumak, planlanan bir faaliyetin  yol açabileceği bütün olumsuz çevresel etkilerin önceden tespit edilip, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.

Firmamız Çed Raporlarının ekinde Doğaya yeniden Kazandırma Çalışmalarınızda proje hazırlama konusunda çözüm ortaklığı yapmaktadır.

Çed raporu, Çevre ve şehircilik bakanlığı tarafından verilen bir belgedir. ÇED raporu üç’e ayrılır. ÇED Raporu, Çed gerekli değildir belgesi ve Çed Kapsamdışı belgesidir.
Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı (ÇED) veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararını (Proje Tanıtım Dosyası) her firmanın alması gerekmektedir.

çed kararı alınmaması durumunda devlet teşvik, onay, banka kredileri , izin, yapı ve Kullanım ruhsatı,iş yeri açma çalışma ruhsatı verilemez, proje için Yatırıma başlanamaz.
şayet ki çed raporu almadan başlarsa tespit edilmesi halinde %2 proje bedeli üzerinden para cezası kesilir.

ÇED raporlarını Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan ÇED Yeterlik Belgesi almış firmalar hazırlar. Bu amaçla çıkarılmış ÇED Yeterlik Tebliği hükümlerince ÇED Yeterlik Belgesi alabilmek için firmaların bünyesinde başta çevre mühendisleri olmak üzere değişik disiplinlerden mühendis, mimar, kimyager, biyolog, arkeolog v.b fakülte ve dört yıllık yüksek okul bitirmiş eleman istihdam etmeleri zorunlu tutuluyor.

Çevmed Çevre Hava Kalitesi Modellemesi Raporu nu , 3 boyutlu modelleme ile birlikte kurumların talep ettiği standartlarda hazırlayabilir. 

Çed Olumlu belgesi yetkili ÇED firmalarının hazırlamış olduğu ÇED Raporlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca incelenmesi sonucunda Çed olumlu belgesi yatırımcıya verilir. Çevmed firmamız yetkili bir Çed firmasıdır.

ÇEV-MED ÇEVRE bünyesinde bulunan Maden Mühendisleri, Jeoloji Mühendisleri, Çevre Mühendisleri (Çed Uzmanları ve Çevre Görevlileri) ve Biyologlar tarafından verilen hizmetler kapsamında, proje için uygun tesis yerinin belirlenmesi aşamasından başlayarak, tesisin kurulması, faaliyete hazır hale gelmesi ve işletmeye alınmasına süreçlerinde ilgili mevzuatlar çerçevesinde gereken tüm izin ve belgelerin alınması sürecinde proje/işletme sahiplerine bilgi ve tecrübelerimizle çözüm ortaklığı sunmaktayız.

ÇEV-MED ÇEVRE Çevre Mevzuatı kapsamında yer alan "Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği", T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılmıştır. Bu yönetmelik doğrultusunda ÇED Raporu ve Proje Tanıtım Dosyası hazırlanması usul ve esasları, yine Bakanlıkça çıkarılmış olan "Yeterlik Belgesi Tebliği" ile tanımlanmıştır. ÇEV-MED ÇED HİZMETLERİ DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ Bakanlık tarafından söz konusu Tebliğ uyarınca, 229 Numaralı "ÇED YETERLİK BELGESİ" ile ÇED Raporu ve Proje Tanıtım Dosyası hazırlamaya yetkili kılınmıştır.

ÇEV-MED ÇEVRE ayrıca "Çevre Denetimi Yönetmeliği", "Çevre Görevlisi ve Çevre Danışmanlık Firmaları Hakkında Yönetmelik" ve "Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik" T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılmış ve yürürlüğe girmiştir. Firmamız bu yönetmelikler doğrultusunda hizmet vermek üzere Bakanlık tarafından 318 Numaralı "ÇEVRE DANIŞMANLIK YETERLİLİK BELGESİ" ile yetkili kılınmıştır.

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalar bütünüdür.

Çed süreci nasıl işler: Çed süreci yatırım konunuza göre yetkili bir Çed firmasına hazırlatacağınız Proje Tanıtım Dosyası yada ÇED Raporu ile başlar bu projelerin ilgili kurumlara sunulması ile devam eder , Ek-2 kapsamında yatırımlarınız için ÇED Gerekli Değildir Kararı verilmesi yada ÇED Olumlu Belgesi verilmesi ile sonuçlanır.

Çevmed Çed Yeterlik Firmamız Proje Tanıtım Dosyası hazırlama yada Çed Raporu hazırlama konusunda deneyimli yeterlik belgesine sahip mühendisleri olan bir firmadır.

Çevmed Çevre Afyonkarahisar da Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi Proje Tanıtım Dosyası hazırlayan ve Çed Gerekli Değildir kararı alan bir firmadır

Çev-Med Mühendislik firmamız Afyonkarahisar İli sınırlarında Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi (Tavuk Çiftliği) yatırımı planlayan firmaların talebi doğrultusunda ve yatırım kapasitesine göre Çed Raporu yada Proje tanıtım dosyası hazırlayarak Çed Gerekli Değildir Belgesi yada Çed Olumlu Belgesi alan yetkili bir ÇED Firmasıdır.

PROJE TANITIM DOSYASI (ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR BELGESİ)
ÇED Yönetmeliği Ek II Listesi kapsamındaki yatırımlar (projeler) için Proje Tanıtım Dosyası (ÇED Yeterlik Belgesi sahibi bir firma tarafından) hazırlanarak İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne e-çed üzerinden müracaat edilmesi ÇED Gerekli Değildir belgesi alınması gerekmektedir.

Çevre Etki Değerlendirmesi raporu olarak nitelendirilen ÇED raporu; planlanan projenin çevreye olan etkilerinin değerlendirildiği, yol açabilecek olumlu ve olumsuz tüm etkilerin göz önünde bulundurularak, çevre kirlenmesine neden olabilecek olumsuz etkilerin en aza indirgendiği ve projenin düzenli takibinin yapıldığı bir çalışmadır. 

ÇED raporunu bakanlık talep etmekte ve yapılacak olan projenin onayı bu rapora bağlı olarak verilmektedir. ÇED raporu sürecinde proye başlayacak olan firmanın herhangi bir faaliyette bulunmaması gerekiyor. Aksi takdirde cezai işlem uygulanır. 

II b, III, IV., V. ve VI. Grup müracaatlarda talep edilen alanın müsait olan kısmı müracaat tarihinde müracaat edene bildirilir ve iki ay içinde ön inceleme raporu, arama dönemi faaliyetlerinin yerine getirilebilmesi için gerekli olan mali yeterliliği de içeren maden arama projesinin verilmesi, harç ve teminatın yatırılarak Genel Müdürlüğe verilmesi, yapılacak değerlendirme sonucunda uygun bulunan müracaatların II b, III, IV.ve VI. Gruplarına arama ruhsatı, V. gruba arama sertifikası verilir. Harç ve teminatın yatırılmaması ve bu belgelerin tamamlanmaması durumunda bu alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın müracaatlara açık hale gelir. Müracaatın bir kısmının özel izin alanı ile kesişmesi durumunda ve bu alan için ruhsat talebinde bulunulması halinde bu alan içinde ayrıca harç teminat yatırılıp 1 yıl süre içersinde gerekli izinin alması gerekir, izinleri 1 yıl içinde alınamayan müracaatlar tekrar aramaya açık hale gelir.

Proje İlerleme Raporu, ÇED Olumlu kararı verilen projelerde, Bakanlık tarafından belirlenen periyotlarda gerçekleştirilmelidir. İnşaat ve işletme dönemlerine ilişkin izleme ve raporlamayı ifade etmektedir.

Çed yönetmeliğinde kapsam dışı olanlar belli. Satılacak bir ürün olmadığı için yönetmelikteki yeriniz ne ise ona göre işleme tabi olursunuz. Farklı bir durum o il çevre müdürlüğünün başını derde sokar. Eğer kapsam dışıysanız Tarık Bey'in yayınladığı belgeleri düzenleyip başvuru yapın yeterli.

Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar tarafından hazırlanan ÇED Raporu Bakanlığa sunulur. ÇED Raporunun Özel Formata uygunluğu ve belirlenen çalışma grubunda yer alması gereken meslek uzmanlarınca hazırlanıp hazırlanmadığı hakkındaki inceleme Bakanlık tarafından beş iş günü içinde sonuçlandırılır.

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin ...

İDK toplantısı, İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu Toplantısıdır.

Proje tanıtım dosyalarında yaklaşık 250 sayfa ek-1 kapsamındaki çed raporlarında yaklaşık 500 sayfadır

ÇED SÜRECİ (EK I KAPSAMINDAKİ PROJELER İÇİN)

• Projeniz EK I 'e tabi yatırımlar içerisindeyse öncelikle Çed Yeterlik Belgesi sahibi bir firma tarafından ÇED Başvuru Dosyası hazırlatmanız gerekmektedir.
• Çed firması ÇED Başvuru Dosyasını hazırlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığına e-çed üzerinde sunar.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED Uzman personeli projeyi inceler. Format açısından uygun bulması durumunda proje hakkında halkın görüş ve önerilerini almak üzere yaklaşık 1 ay sonrası için Halkın Katılımı Toplantı Tarihi belirler. Gerek gördüğü kurum ları (Belediye, DSİ, Kara Yolları, il tarım Müdürlüğü vb.) toplantıya davet ederek proje hakkında görüşlerini talep eder.
• Halkın Katılımı Toplantısı için toplantı tarihinden minimum 10 gün önce hem yerel hem ulusal gazete olmak üzere ilan verilerek toplantı halka duyurulur.
• Halkın Katılımı Toplantısı Çed Firması, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ve diğer kurumlar eşliğinde halkın katılımı ile proje alanına en yakın yerleşim yerinde yapılır.
• ÇED Firması projeyi halka ve kurumlara anlatır. Halkın Katılımı Toplantısının amacı projenin çevreye olabilecek etkilerini anlatmak ve olası etkilerin yatırımcı tarafından ne gibi önlemler alınarak bertaraf edildiği projenin anlatıldığı bir toplantıdır. Bu toplantıda halkın görüş ve önerileri de alınarak proje içerisinde irdelenir.
• Halkın Katılımı sonrası Kurum görüşlerinin olumlu gelmesi durumunda Çed Format Bedeli yatırılarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığından ÇED Formatı alınır.
• Çed Firması formata göre ÇED Raporunu hazırlayarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına E-çed üzerinden sunar.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED Raporu hakkında görüş almak ve İnceleme Değerlendirme Toplantısı'na (İDK) katılmaları ve proje hakkında kurumlara görüş sorar.
• İnceleme Değerlendirme Toplantısı (İDK) Çevre ve Şehircilik Bakanlığında Çed firması ve kurumların katılımı ile gerçekleşir.
• İnceleme Değerlendirme Toplantısı (İDK) sonucu bütün kurumlar olumlu karar vermesi durumunda ÇED raporu 10 gün bakanlığın sitesinde ve valilikte askıda kalır.
• 10 gün sonra herhangi bir itirazın olmaması durumunda ÇED Raporu nihai kabul edilir ve ÇED Olumlu Belgesi yatırımcıya teslim edilir.

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, orman sayılan alanlar dışındaki madencilik faaliyetleri, malzeme ve toprak temini için arazide yapılan kazılar, dökümler ve doğaya bırakılan atıklarla bozulan doğal yapının, doğaya yeniden kazandırılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, orman sayılan alanlar dışındaki maden işletmeleri kazı faaliyetleri ile bozulan alanlar, araziye bırakılmış olan dekapaj atık ve artıklarının çevreye olabilecek olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi ve bozulan arazinin doğaya yeniden kazandırılması çalışmaları ile ilgili idari, hukuki ve teknik esasları kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun Ek 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Arazinin yeniden düzenlenmesi: Faaliyetler sonucu oluşan boşlukların yeniden düzenlenmesi, tesviyesi ve faaliyet sonrası kullanım için hazırlanmasını,

b) Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,

c) Basamak/kademe: Büyük kot farkı bulunan güvensiz kayaç yüzeyleri veya yüksek eğimli alanlarda yüzey güvenliği ve ulaşım kolaylığını sağlamak amacı ile kazı yapılarak oluşturulan düzenli yatay ve düşey yüzeyleri,

ç) Çevresel etki değerlendirmesi: Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ya da olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaları,

d) Doğaya yeniden kazandırma: İşletme faaliyetleri nedeniyle bozulan sahaların geriye düzenlenmesi, duraylılığı sağlama, düzeltme, üst toprağı serme, tohum ekme, fidan dikme, arazi yapısı uygun yerlerde rekreasyon alanları oluşturulması, bitkilendirme ve ağaçlandırma işlemlerinin tümünü içeren süreci,

e) Döküm: Kazı sonucu araziden çıkan her türlü katı atık malzemenin projesine uygun olarak araziye bırakılmasını,

f) Duraylılık: Bir malzeme kütlesinin veya bir yapının maruz kaldığı gerilimin kalkmasıyla, dönüşümsüz önemli bir deformasyona veya harekete maruz kalmaksızın, uygulanan gerilime uzun süre dayanabilmesi koşulunu,

g) Erozyon: Bozulmuş, ufalanmış olan yerkabuğu malzemelerinin su ve rüzgârın etkisiyle bir yerden başka yere taşınmasını,

ğ) Faaliyet alanı: Faaliyete bağlı olarak kazı, döküm veya depolama amacı ile kullanılması izne bağlanmış ve üzerinde Doğaya Yeniden Kazandırma projesi uygulanacak alanı,

h) İşletme: Madencilik, kazı, döküm ve düzenleme çalışmalarının yapıldığı iş yerini,

ı) İşletmeci: İşletme çalışmalarını mal sahibi ya da yüklenici olarak yürüten, ruhsat ya da izin veren idari merciye karşı sorumlu olan ve yapılacak düzenleme çalışmalarını yapmakla yükümlü gerçek ya da tüzel kişiyi,

i) İzleme: İşletme faaliyetleri ile bozulan arazilerin doğaya yeniden kazandırılması ve iyileştirilmesi sırasında, atık barajlarının, atık harmanlarının, çevredeki su, toprak ve hava kalitesini, arazideki erozyon, sedimantasyon ve duraylılığın ve bitkilerin gelişiminin niteliksel ve niceliksel olarak izlenmesi, periyodik aralıklarla denetlenmesi ve yapılan işlerin tutanaklarla belirlenmesini,

j) Jeolojik risk: İşletme faaliyetleri sonucu zeminde meydana gelen heyelan, kaya düşmesi, yamaç sellenmesi, çığ düşmesi olaylarının oluşturacağı zararları,

k) Kapatma veya ocakların kapatılması: İşletme sahasında cevherin tüketilmesi ile işletmecinin doğaya yeniden kazandırma faaliyetlerini de sonlandırıp sahayı kapatmasını,

l) Kazı: Projelerin gerçekleştirilmesi sırasında arazide yapılan ve doğal malzemenin yer değiştirilmesi ile sonuçlanan çalışmaların tümünü,

m) Maden: Yerkabuğunu oluşturan jeolojik birimlerin içerisinde bulunan ve ekonomik yönden değer taşıyan mineral ve elementleri,

n) Madencilik ve diğer kazı faaliyetleri: Taş ve maden ocağı kazı faaliyetleri, patlatma, kazı, kırma, kuru veya sulu eleme ve öğütme gibi fiziksel işlemler veya bu işlemlere ilaveten kimyasal işlemler kullanılarak yapılan cevher hazırlama ve zenginleştirme uygulamaları sonrasında, toprak ve kayalar içindeki ekonomik değerli malzemeleri elde etmek amacıyla yapılan çalışmalar ve büyük mühendislik yapıları kurmak için yapılan kazı faaliyetlerini,

o) Ocak: Belirli bir projeye göre yer üstü veya yeraltı maden işletmesinin yapıldığı yeri,

ö) Tasman: Madencilik faaliyetleri sebebiyle yeraltında oluşan boşluklardan dolayı, üst formasyonların oturması sonucu yeryüzünde meydana gelen çöküntüleri,

p) Taşocağı: Bina, yol ve benzeri diğer yapı işlerinde kullanılan malzemelerin ve endüstriyel hammaddelerin çıkarıldığı, 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununa tabi küçük çaptaki açık işletmeleri,

r) Üst toprak: Yüzeydeki veya yüzeye yakın (0-20 cm) olan verimli toprak tabakasını,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Doğaya yeniden kazandırma yükümlülüğü

MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren faaliyetlerde, işletmeci tarafından çalışmalara başlanmadan önce, bozulan doğal yapının yeniden düzenlenmesi, doğal dengenin kurulması ve alanın yeniden insanların ya da diğer canlıların güvenle yararlanabileceği hale getirmesini sağlayacak biçimde Doğaya Yeniden Kazandırma Planı hazırlanır.

(2) Bir faaliyet sırasında doğaya yeniden kazandırma çalışması yapılacak alanın kullanım öncesi dönemde çorak, verimsiz ve benzeri olumsuz nitelikler taşıyor olması, alanın doğaya yeniden kazandırılması amacı ile yapılan proje çalışmalarını ve uygulamasını olumsuz yönlendirici bir gerekçe olarak gösterilemez. Doğaya Yeniden Kazandırma Planı çalışmalarında, son arazi düzenlemesi için sahanın mümkün olduğu kadar faaliyet öncesindeki ekolojik durumuna ve eşyükseltilerine ulaştırılması hedeflenmelidir.

(3) 16/12/2003 tarihli ve 25318 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin ekinde yer alan Ek-I kapsamındaki bir projeyi gerçekleştirmeyi planlayan faaliyet sahipleri çevresel etki değerlendirmesine tabi projeler için çevresel etki değerlendirmesi raporunun eki olarak bu Yönetmelik ekinde yer alan Ek-I Doğaya Yeniden Kazandırma Planını ve bu planı aynen uygulayacağını gösterir noter tasdikli taahhüdü ilgili idari mercilere sunmak ve projelerini verilen kararlara göre gerçekleştirmekle yükümlüdürler.

(4) Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin ekinde yer alan Ek-II'ye tabi projelerin faaliyet sahipleri için Proje Tanıtım Dosyasının eki olarak bu Yönetmelik ekindeki Ek-I'de formatı verilen Doğaya Yeniden Kazandırma Planını hazırlamak, bu planı aynen uygulayacağını gösterir noter tasdikli taahhüdü ilgili idari mercilere sunmak ve projelerini verilen plan ve taahhütlere göre gerçekleştirmekle yükümlüdürler.

(5) Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği hükümleri gereği değerlendirilerek Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı verilen faaliyet sahipleri ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamı dışındaki faaliyet sahipleri bu Yönetmelik ekinde yer alan Ek-I Doğaya Yeniden Kazandırma Planını ve bu planın aynen uygulanacağını gösterir noter tasdikli taahhüdü ilgili il çevre ve orman müdürlüğüne sunmak ve projelerini verilen plan ve taahhütlere göre gerçekleştirmekle yükümlüdürler.

Doğaya yeniden kazandırma planının incelenmesi ve onaylanması

MADDE 6 – (1) Faaliyet sahibince hazırlatılacak Doğaya Yeniden Kazandırma Planı, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu ekinde ilgili idari mercilere sunulur. Doğaya Yeniden Kazandırma Planı ile ilgili inceleme, değerlendirme ve onaylama süreci Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu ile birlikte Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin hükümleri çerçevesinde yürütülür.

Doğaya yeniden kazandırma planı hazırlayacaklarda aranacak şartlar

MADDE 7 – (1) Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlamaya yetkili kurum ve kuruluşlar aynı zamanda Doğaya Yeniden Kazandırma Planını da hazırlamaya yetkilidir.

Doğaya yeniden kazandırma amacı ile projelendirme ve yapım süresi

MADDE 8 – (1) Doğaya yeniden kazandırma çalışmaları işletme, kazı veya döküm çalışmaları ile birlikte eş zamanlı başlatılır, faaliyet süresince devam eder ve faaliyet alanının kapatılmasından sonra doğal hale getirilerek arazi terk edilir. Faaliyet alanı işletmeci tarafından terk edildiğinde; Doğaya Yeniden Kazandırma Planı doğrultusunda arazi düzenlenmiş, duraylılığı sağlanmış, kirlilikten arındırılmış, peyzaj çalışmaları yapılmış ve iyileştirilmiş olarak işletime kapatılır.

(2) Faaliyet sahibince faaliyet alanının tümü işletme faaliyeti tamamlandıktan sonraki iki yıl içinde, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-I Doğaya Yeniden Kazandırma Planı kapsamında faaliyet sonrası kullanımına uygun hale getirilir. Faaliyet sahibince doğaya yeniden kazandırma çalışmaları tamamen bitirildikten sonraki beş yıllık izleme süresi sonunda, Doğaya Yeniden Kazandırma Planında belirtilen koşulların sağlandığının ilgili il çevre ve orman müdürlüğünün denetiminde tespiti ile il çevre ve orman müdürlüğü tarafından faaliyet sahiplerine alanı terk etmesi için izin verilir.

Doğaya yeniden kazandırma planının aşamaları

MADDE 9 – (1) Doğaya Yeniden Kazandırma Planı aşağıdaki aşamalardan meydana gelir;

a) Faaliyet öncesi, faaliyet alanı ve çevresindeki flora, fauna tespiti, toprak, su, hava, doğal ve kültürel peyzaj değerleri, jeolojik koşulları, jeomorfolojik, hidrojeolojik, jeolojik risk, sosyo-ekonomik ve kültürel faktörler dikkate alınarak mevcut durumun ortaya konması,

b) Faaliyet sahasının fiziksel, kimyasal ve jeolojik duraylılığının sağlanması,

c) Faaliyet sahasının yeniden düzenlenmesi,

ç) Toprak, su ve hava yönetimi çalışmalarının gerçekleştirilmesi,

d) Peyzaj çalışmalarının gerçekleştirilmesi,

e) Faaliyet alanlarının iyileştirilmesi,

f) Faaliyet alanlarının kapatılması ve terk edilmesi,

g) İzleme ve denetim yöntemlerinin gerçekleştirilmesi.

Doğaya yeniden kazandırma planına ilişkin esaslar

MADDE 10 – (1) Madencilik ve diğer kazı faaliyetleri sonucunda bozulan alanların doğaya yeniden kazandırılması amacı ile yapılacak çalışmalara ilişkin esaslar:

a) Doğaya yeniden kazandırma çalışmaları için hazırlanan veya bu amaçla seçilen projenin uygulanması sonucunda ortaya çıkacak yapının veya oluşan yeni alanın kullanımında, yerel yönetim ve çevre koşullarına uyum sağlanır ve tüm canlılar için güvenli bir ortam oluşturulur.

b) Madencilik faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan atıkların depolandığı alanlarda; depolanan malzemenin düzenlenmesi, duraylılığın sağlanması, peyzaj ve iyileştirme işlemleri tamamlanır. Bu depolama alanlarında doğaya yeniden kazandırma çalışmaları, doğal ya da gerekli tıraşlama veya dolgu ile şekillendirilmiş ortam ve malzeme üzerinde yapılır.

c) Şev açıları, kademe ve basamak boyutları uzun-süreli duraylılık dikkate alınarak hesaplanır. Tasarım hesapları, güvenlik katsayısı dikkate alınarak yapılır ve belirlenen şev açıları ve geometrisi, teknik sınır değerlerle uyumlu olur. Zorunlu olmadıkça bütün şev yüzeyleri, dayanma duvarı ile tutulmaksızın doğal hali ile duraylı olacak şekilde düzenlenir.

ç) Basamaklar arası şev açısı 30 dereceden büyük olamaz.

d) İnsanların dolaşımına açılan alanlarda 3 metreden yüksek kademe ve 5 metreden dar basamak bulunmaz. Tüm kademeler yeterli güvenlik önlemleri ile donatılmış ve birbirleri ile yaya olarak ulaşılır biçimde bağlantılandırılır.

e) Doğaya yeniden kazandırma çalışmaları yapılan alanın öncelikle jeolojik-jeoteknik etüt raporları hazırlatılarak arazi kullanım özellikleri belirlenir. Bu kapsamda işletme sonucu oluşturulacak yeni morfolojisi göz önüne alınarak jeolojik-jeoteknik parametrelere dayalı duraylılık ve/veya kinematik analizleri yapılarak jeolojik risklere karşı duraylılık sağlayıcı mühendislik önlemleri alınır.

f) Yeraltı işletmelerinin neden olduğu ya da olması beklenen tasman etki alanlarında, herhangi bir yapılaşmaya izin verilmez. Bu alanlarda çökmenin etkilerinin önemsenmeyecek boyutlara indiği uzmanlarca hazırlanacak jeolojik-jeoteknik etüt raporları ile saptandıktan sonra Afet İşleri Genel Müdürlüğünün onayı alınarak sınırlama kaldırılır.

g) Yeraltı işlemlerinin neden olabileceği ve jeolojik-jeoteknik etüt sonucunda jeolojik risk oluşturmadığı belirlenen yüzey yarıkları yaban hayatına zarar vermeyecek şekilde sürekli denetim altında bulundurulur.

ğ) Arazinin yeniden düzenlenmesi aşamasında, faaliyet sırasında oluşan boşluklardan doldurulabilecek olanlar jeolojik-jeoteknik etüt sonucunda uygunluğuna karar verilen malzeme ile doldurulur; doldurulan alanlar tesviye edilir. Bu aşamadan sonra, arazinin duraylılığı sağlanır ve peyzaj çalışmaları gerçekleştirilerek arazi faaliyet sonrası kullanım için hazırlanır.

h) Arazinin iyileştirilmesi aşamasında uygun olan sahalar bitkilendirilir. Kısmen ya da tümü ile tarım alanı kazanma, ağaçlandırma veya benzeri türde bitki örtüsü ile kaplanması öngörülen projelerde, faaliyet alanı doğal yapısına uygun olan bitkilerin bulundurulması önerilir. Bu projelerde iyileştirilen veya taşınan toprağın su ve rüzgârla aşınma ve dağılmaya karşı gerekli önlemler alınır.

ı) Alan sınırlaması olmaksızın, stoklama amacı ile kullanılan alanlarda sürekli ya da geçici olarak bulundurulan pasa veya cevherlerin tozlanmaları, su ve hava akımlarına bağlı olarak dağılmaları nedeniyle çevreyi etkilememeleri için işletmeci tarafından alınacak önlemler Doğaya Yeniden Kazandırma Planları kapsamında belirtilir.

i) Doğaya yeniden kazandırma çalışmaları yapılan alanlarda yaptırılacak jeolojik-jeoteknik etütler kapsamında jeomorfolojik öğeler olan topoğrafik eğim, yamaç yönelimleri, yüzeysel doğal drenaj ağı, obruklar, çığ yatakları, hidrolojik ve hidrojeolojik özellikler belirlenir ve bu veriler ışığında faaliyet alanı çevresi yüzeyden akan veya yağışlar sonrasında akması olası su akışı açısından yeterince güvenli hale getirilir. Yörenin en yoğun yağış koşullarında da su yolları, çevre doğal drenaj sistemi yeterli olacak şekilde planlanır ve alan çevresindeki su toplama ve akma kanalları, özellikle insanların sürekli bulunacağı ortamın, doğal yüzeyin alt kotlarında kalacak şekilde projelendirildiği düzenlemelerde, çukur alanın su baskınına uğraması olasılığına karşı yeterli önlemler alınır. En yoğun yağış akışı, yöre için elde edilebilen 15 dakikalık maksimum yağış üzerinden hesaplanır. Özellikle çukur yapıda olduğu için doğal drenaj olanağı bulunmayan alanlarda insanlar tarafından kullanılması öngörülen tesislerde yeterli su toplama kanalı, havuz ve su tahliye sistemi kurularak atılan suyun ulaşacağı ana su gideri ile bağlantısının sürekli açık olması sağlanır. Faaliyet sonrası arazi kullanımı kapsamında, süs ya da yüzme havuzu, gölet, balık çiftliği ve benzeri tesislerin planlanması durumunda ilgili yasal hükümler esas alınır. Özellikle kil ve killi malzemenin bulunduğu alanlarda göl yapımını öngören projelerde arazi oturma veya kaymalarına neden olmayacak gerekli teknik önlemler alınır.

j) Dik ve yüksek şevlerle çevrili geniş ve düzgün taban yüzeyleri bulunan taşocağı ve bu yöntemle çalışmış maden işletmesi alanlarının düzenlenmesinde, öncelikle işletme döneminden kalma patlatmalarla oluşmuş yarıklar için gerekli çalışmalar yapılır ve gereken önlemler alınır. Bu kapsamda gerektiğinde şev eğimlerinin azaltılması, basamak genişliklerinin de yeterince arttırılması ile uzun süreli duraylılık açısından güvenli ortamın sağlanması zorunludur. Kullanımı sona ermiş ve doğaya yeniden kazandırma çalışmaları yapılmış taşocaklarının yeniden taşocağı olarak kullanılması halinde, yeni proje için hazırlanacak olan doğaya yeniden kazandırma çalışmaları eski sahanın etkilenen kısımlarının doğaya yeniden kazandırma çalışmalarını da kapsar.

k) Yüzeyden alt kotlara doğru daralarak gelişen çukur şeklindeki kazı alanlarının yeniden düzenlenmesi ve yapısal duraylılığının sağlanması projelerinde, oluşan çukurun şev duraylılığı kesin olarak sağlanmadıkça doğaya yeniden kazandırmayla ilgili diğer işlemlerden hiçbiri yapılamaz. Kayaçların türüne ve çukur derinliğine bağlı olarak ortaya çıkabilen taban yükselmesi veya yüzey oynamalarının saptanması durumunda, bu hareketliliğin kesin olarak durması sağlanıncaya kadar düzenli taban dolgusu yapılması veya hareketliliği önleyici başka bir önlem alınması zorunludur. Bu tür arazilerin düzenlenmesinde şev açıları ile kademe ve basamak boyutlandırmaları uygulanır değerlere göre yeniden ve yerinde belirlenir. Oluşan ocak çukurları Doğaya Yeniden Kazandırma Planı kapsamında su veya toprak ile doldurulabilir. Tamamen geriye doldurmanın teknik ve ekonomik olarak mümkün olmadığı durumlarda kısmen dolgu yapıldıktan sonra şevler uygun bir tasarıma göre boyutlandırılır ve ağaçlandırılır. Hareketli veya bu yönde potansiyeli olan araziler için ağaçlandırma öngören projeler öncelikli olarak değerlendirmeye alınır.

l) Yığınların üst tabakaları ve maden hafriyat yerlerinin duvarları, suyun yerçekimi ile drenajına imkân verecek eğime sahip ve aynı zamanda su erozyonuna karşı korunmayı sağlayıcı şekilde biçimlendirilir.

m) Zayıf zeminlerde, monolitik ve moloz taş formasyonlarında, kumlu ve ince taneli formasyonlarda ve yığın harmanlarında şev açısı tasarım hesaplarıyla belirlenir. Yapılan analizler ve sonuçları Doğaya Yeniden Kazandırma Planında ayrıntılı olarak yer alır.

n) Duvarlarda, tarımsal amaçla yararlanılacağı düşünülen kesimlerde eğim % 15'ten fazla olmaz. 10 metreden yüksek duvarlarda her 6-10 metre yatay aralıkta saptırma hendeğine sahip olur. Bunlar yığınlara doğru % 5 - % 10 eğimindeki eşyükselti çizgilerine paralel olur.

o) Cevher stok sahalarında yangına, kundaklamaya veya kendiliğinden yanmaya karşı tedbir alınır.

Doğaya yeniden kazandırma planlarının sonuçlandırılması

MADDE 11 – (1) Doğaya Yeniden Kazandırma Planı faaliyet sahibince faaliyet alanında tüm işletme faaliyetleri tamamlandıktan sonraki iki yıl içinde son işlemler uygulanarak bitirilir. Doğaya Yeniden Kazandırma Planının, planına uygun olarak yapıldığı ve alanın faaliyet sonrası için öngörülen kullanım amacına uygun hale getirildiği, Mahalli Çevre Kurulunun onayı ile kesinlik kazanır.

(2) Faaliyetin kapatma işlemleri yerine getirildikten sonra faaliyet alanı planda öngörüldüğü şekli ile kullanıma açılır. Planına uygun olarak doğaya yeniden kazandırılan alan beş yıl müddetle amacına uygun olarak izlenir ve faaliyet sahibi tarafından terk edilir. Alanın kullanımı bir işletmeciye devredilmişse kullanımı işletmecinin sorumluluğunda olmak üzere, doğaya yeniden kazandırılmış şekli ile kullanılır ya da işletilir.

(3) Doğaya Yeniden Kazandırma Planı çalışmaları, planında öngörülen süreden önce, yeni bir işletmeciye devir olmaksızın herhangi bir şekilde sürekli olarak durdurulursa, durma nedenine bağlı olmaksızın, kazı veya döküm yapılan bozulmuş arazilerin doğaya kazandırılması işleri, işin önemi ve ivedilik durumuna göre masrafları faaliyet sahibi tarafından karşılanmak üzere Doğaya Yeniden Kazanım Planında belirlenen önlemler faaliyet sahibince yerine getirilir. Bu tür alanların denetimi amacıyla yapılacak numune alma ve analiz giderleri faaliyet sahibince karşılanır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

İzleme ve denetim<