Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED Raporu (Çed Olumlu Kararı) ve Proje Tanıtım Dosyası (Çed Gerekli Değildir Kararı) hazırlayabilmesi için şirketlerin personel listesini ,şirket donanımını vb. özelliklerini inceleyerek yeterli gördüğü şirketlere yeterlik belgesi vermektedir. ÇED Yönetmeliği Ek II Listesi kapsamındaki yatırımlar (projeler) için Proje Tanıtım Dosyası (ÇED Yeterlik Belgesi sahibi bir firma tarafından) hazırlanarak İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne e-çed üzerinden müracaat edilmesi ÇED Gerekli Değildir belgesi alınması gerekmektedir. ÇED Yönetmeliği Ek I Listesi kapsamındaki yatırımlar (projeler) için ÇED Raporu (ÇED Yeterlik Belgesi sahibi bir firm a (tarafından) hazırlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına e-çed üzerinden müracaat edilmesi ÇED Olumlu Belgesi alınması gerekmektedir.

EK I 'e ve EK II Listesine Tabii Yatırımlar ÇEV-MED Yeterlik şartlarını sağladığı için ÇED Raporu (Çed Olumlu Kararı) ve Proje Tanıtım Dosyası (Çed Gerekli Değildir Kararı) hazırlama konusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığından YETERLİK BELGESİ verilmiştir.

Yönetmelik kapsamında ki projeler için ;

Planlanan projeler veya faaliyetler için ÇED Yönetmeliğine göre 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği'ne tabi EK-I listesinde yer alan projeler için ÇED Raporu Hazırlanarak Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı , EK-II listesinde yer alan projeler için Proje Tanıtım Dosyası Hazırlanarak Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça,

• (Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. bendine göre) "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça hiçbir teşvik, onay, izin yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez.
• "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadan yatırıma başlanan ya da kurulan faaliyetler, Çevre Kanunu'nun 15. maddesine istinaden ÇED Yönetmeliği (19.maddesinin (a) bendi) gereğince durdurulmaktadır.
• Bu durumda, Çevre Kanununun 20. maddesinin (e) bendi uyarınca idari para cezası uygulanmaktadır.
• ÇED Raporunda veya Proje Tanıtım Dosyasında taahhüt edilen hususlara uyulmadığının tespit edilmesi durumunda ise Yönetmeliğin 19.maddesinin (b) bendi gereğince (Çevre Kanunu'nun 20. maddesinin (e) bendi uyarınca) idari para cezası uygulanmaktadır.

Çevmed Mühendislik Çevre ve Şehirciliği tarafından ÇED Yeterlik belgesine sahip bir kuruluştur. Aydın İli sınırlarında yatırımcıların talepleri doğrultusunda

Aydın Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi Çed Raporu , Aydın Yumurta Tavukçuluk Çed Raporu , Aydın Veteriner İlaç Üretim Tesisi Çed Raporu, Aydın Toplu Konut Çed raporu , Aydın Rezidans ve Dükkan Çed Raporu , Aydın Malzeme Ocağı Çed Raporu, Aydın Kalker Ocağı Çed Raporu, Aydın mermer Ocağı Çed Raporu, Aydın Hazır Beton Santrali Çed Raporu , Aydın Seyyar Kırma Eleme Tesisi Çed Raporu vb Çed Projeleri hazırlayarak Aydın Çed Gerekli Değildir Belgesi veya Aydın Çed Olumlu Belgesi (Çed Olumlu Kararı) almıştır.

ÇED Yönetmeliğinin uygulamasında 180 iş günü olan ÇED Süreci 60 iş gününe düşürülmüştür. ÇED sürecinin her aşamasında Proje sahibi (yatırımcılar) kısa mesaj (SMS) ve e-posta yoluyla bilgilendirilmektedir.

ÇED; yapılması planlanan projenin çevresel etki değerlendirmesinin yapılması için başvuru ile başlayan ve Bakanlık tarafından kararın verilmesi ile sona eren süreç olarak tanımlanıyor.

ÇED raporu için Çevre ve Şehircilik Bakanlığına başvuru yapılması gerekiyor. Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar: Çevresel Etki Değerlendirmesi Başvuru Dosyası, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu, Proje Tanıtım Dosyası hazırlamalıyorlar Bakanlığa sunuyor.

Bu süre zarfında itiraz edecek İstanbullular, itirazlarını İstanbul Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'ne ya da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü'ne dilekçeyle iletebilir

Çed raporları veya çed raporlarının ekinde talep edilen rapordur Kübaj raporu, Çevmed Mühendislik firmazı olarak deneyimli maden mühendislerimiz almış olduğu eğitimle Kübaj raporunuzu 3 boyutlu modeleme ile kurumun istediği formatta hazırlayıp sunabilmektedir.

Çevresel Etki Değerlendirmesine tabi bir projeyi gerçekleştirmeyi planlayan gerçek veya tüzel kişiler; ÇED Başvuru Dosyasını ve ÇED Raporunu, Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlara hazırlatmak, ilgili makama sunulmasını sağlamak ve proje kapsamında verdikleri taahhütlere uymakla yükümlüdürler.

Bu projeler:
•  Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin Ek-1 listesinde yer alan projeler,
•  “ÇED Gereklidir” kararı verilen projeler,
•  Kapsam dışı değerlendirilen projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesinin planlanması halinde,        mevcut proje kapasitesi ve kapasite artışları toplamı ile birlikte projenin yeni kapasitesi Ek-1 listesinde belirtilen eşik değer veya üzerinde olan projeler,
Bu kapsamdaki projeler için “ÇED Olumlu” veya “ÇED Olumsuz” kararı verilebilir.

Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalardır.

ÇED Yönetmeliği EK-3’te yer alan Genel Formatı esas alınarak hazırlanan dosyadır.

Hazırlanan dosya Bakanlığa sunulur. Bakanlıkça uygunluk yönünden 5 iş gün içerisinde incelenen dosyanın bir örneği halka duyurulmak üzere Valiliğe gönderilir. Proje ile ilgili olarak başvurunun yapıldığını, ÇED sürecinin başladığını, ÇED Başvuru Dosyasının halkın görüşüne açıldığını ve ÇED süreci tamamlanana kadar projeye ilişkin görüş ve önerilerin Valiliğe veya Bakanlığa verilebileceği Bakanlık ve Valilik tarafından anons, askıda ilan, internet vb. şekilde halka duyurulur.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunun hazırlanmasında esas alınmak üzere; Komisyon tarafından projenin önemli çevresel boyutları ile Halkın Katılımı toplantısındaki görüş ve öneriler göz önüne alınmak suretiyle EK-3’teki Çevresel Etki Değerlendirmesi genel formatında belirtilen ana başlıklar altında ele alınması gereken konuları tanımlayan formattır.

Halkın Katılımı Toplantısı/Toplantılarının tamamlanmasından itibaren Format bedeli 1 (bir) ay içerisinde yatırılmaz ise başvuru geçersiz sayılır. Kapsam belirleme ve Özel Format verme işlemleri, Format Bedeli yatırılmasından sonra yedi iş günü içerisinde Bakanlıkça tamamlanır. Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar Özel Formatın veriliş tarihinden itibaren oniki ay içinde ÇED Raporunu Bakanlığa sunmakla yükümlüdür. Talep edilmesi durumunda altı (6) ay ek süre verilir. Bu süre içinde ÇED Raporu sunulmaz ise ÇED süreci sonlandırılır.

Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar tarafından hazırlanan ÇED Raporu Bakanlığa sunulur. ÇED Raporunun Özel Formata uygunluğu Bakanlık tarafından beş iş günü içinde sonuçlandırılır.

Bakanlık tarafından; sunulan nihai ÇED Raporlarının komisyon üye sayısı kadar çoğaltılması istenir. Çoğaltılan nihai ÇED Raporları on iş günü içerisinde Bakanlığa sunulur. Bakanlık, Komisyonun rapor hakkındaki çalışmaları ve halkın görüşlerini dikkate alarak proje için "ÇED Olumlu" ya da "ÇED Olumsuz" kararını on iş günü içinde verir, bu kararı komisyon üyelerine bildirir. Proje için verilen  "ÇED Olumlu" ya da "ÇED Olumsuz" kararı Bakanlık ve Valilik tarafından askıda ilan ve internet aracılığı ile halka duyurulur.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hakkında Komisyonca yapılan değerlendirmeler dikkate alınarak, projenin çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin, alınacak önlemler sonucu ilgili mevzuat ve bilimsel esaslara göre kabul edilebilir düzeylerde olduğunun saptanması üzerine gerçekleşmesinde sakınca görülmediğini belirten Bakanlık kararıdır. Gerekli izinler alınarak yatırıma başlanmasında sakınca yoktur.

"ÇED Olumlu" kararı verilen proje için yedi yıl içinde mücbir bir sebep bulunmaksızın yatırıma başlanmaması durumunda "ÇED Olumlu" kararı geçersiz sayılır.

Çevresel Etki Değerlendirmesinin gerekli olup olmadığının araştırılması amacıyla Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar tarafından; Ek-4’e göre hazırlanan Proje Tanıtım Dosyası, proje sahibince Proje Tanıtım Dosyasında ve eklerinde yer alan bilgi ve belgelerin doğru olduğunu belirtir taahhüt yazısı ve imza sirküleri ile Bakanlık tarafından belirlenen başvuru bedelinin ödendiğine dair belge Valiliğe sunulur.

Valilik, proje için hazırlanan Proje Tanıtım Dosyasını Ek-4’te yer alan kriterler çerçevesinde beş iş günü içinde inceler. Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerde eksikliklerin bulunması halinde bunların tamamlanması Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlardan istenir.

Eksiklikleri altı ay içerisinde Valiliğe sunulmayan Proje Tanıtım Dosyaları iade edilir, başvuru geçersiz sayılır.

Valilik gerekli gördüğü hallerde proje alanını yerinde inceleyebilir veya inceletebilir.

Maden izin yönetmeliği ÜRETİM FAALİYETLERİ KAPSAMINDA ORMAN ALANLARININ KİRALANARAK ÜRETİME AÇTIRILMASI HİZMETİDİR.
Madde 20 - (Değişik fıkra: 21/03/2007 - 2007/11932 S.Yön./8.md.) Maden ruhsat sahibi; Devlet ormanları, hükmi şahsiyeti haiz amme müesseselerine ait ormanlar, muhafaza ormanlarında ve ağaçlandırma alanlarında; üretim faaliyetleri için valiliğe veya ilgili orman bölge müdürlüğüne gerekli belgelerle müracaat eder. İlgili orman bölge müdürlüğünce, arazi üzerinde yapılacak inceleme sonucu hazırlanan rapor göz önünde bulundurularak ruhsat süresince orman işletme izni ve/veya geçici tesis izni verilir. Orman işletme iznine ilişkin yapılan işlem sonuçları orman bölge müdürlüğünce Genel Müdürlüğe bildirilir.

Jeotermal Rezervuar

İşletilmekte olan jeotermal sistemin sıcak ve geçirgen kısmını tanımlar. Jeotermal sistemler ve rezervuarlar; rezervuar sıcaklığı, akışkan entalpisi, fiziksel durumu, doğası ve jeolojik yerleşimi gibi özelliklerine göre sınıflandırılırlar. Örneğin jeotermal rezervuarda 1 km derinlikteki sıcaklığa bağlı olarak sistemleri iki gruba ayırmak olasıdır.      

a.) Rezervuar sıcaklığının 150°C’ dan düşük olduğu, düşük sıcaklıklı sistemler: Bu tür sistemler genelde yeryüzüne ulaşmış doğal sıcak su veya kaynar çıkışlar gösterirler.

b.) Rezervuar sıcaklığının 200°C’ dan yüksek olduğu yüksek sıcaklıklı sistemler: Bu tür sistemler ise doğal buhar çıkışları (fumeroller), kaynayan çamur göletleri ile kendini gösterir.

Jeotermal sistemlerin fiziksel durumlarına bağlı olarak sınıflandırılmaları durumunda, üç farklı rezervuar durumu tanımlanabilir ( Dickson, 1998).

Sıvının etken olduğu jeotermal rezervuarlar

Rezervuardaki basınç koşullarında su sıcaklığının buharlaşma sıcaklığından daha düşük olduğu rezervuarları tanımlamakta kullanılır. Rezervuar basıncını sıvı su fazı kontrol etmektedir.

İki fazlı jeotermal rezervuarlar

Rezervuarda sıvı su ve su buharı birlikte bulunmaktadır ve rezervuar basıncı ve sıcaklığı suyun buhar basıncı eğrisini izler.
Buharın etken olduğu jeotermal rezervuarlar

Rezervuar basıncındaki akışkan sıcaklığının suyun buhar basıncı eğrisi sıcaklığından daha yüksek olması durumunda bu tür rezervuarlar oluşurlar. Rezervuardaki basıncı su buharı fazı kontrol etmektedir.

Bir jeotermal rezervuarın fiziksel durumu ve kimyasal özellikleri zamana bağlı olarak değişiklik gösterebileceği gibi aynı rezervuar içerisinde de bir noktadan diğerine farklılıklar gösterebilir. Örneğin sıvının etken olduğu bir rezervuar, üretim sonucu oluşan basınç düşümünden dolayı, zamanla iki fazlı bir jeotermal akışkan durumuna dönüşebilir.

Çed Raporu Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yeterlilik verdiği ÇED Firmalarından alınır. Yatırımcı projelerinin kapsamına göre ÇED Firmasına Ek-2 kapsamında ise Proje Tanıtım Dosyası yada Ek-1 kapsamında ise Çed Raporu hazırlatarak İlgili kuruma sunar ve ÇED Belgesini alır.

Çevmed Mühendislik Yetkili bir ÇED Firmasıdır Tüm Türkiye geneline ÇED Raporu hazırlayabilen bir firma olarak çözüm ortağınız olabiliriz.

ÇEVRE DANIŞMANLIK

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 10.09.2014 tarih ve 29115 sayılı Resmi Gazete 'de "Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği" yayınlanmıştır.

Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 listesinde yer alan tesisler, en az bir çevre görevlisi istihdam etmek ya da yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarından çevre yönetimi hizmeti almak , Ek-1 listesinde yer alan tesisler, çevre yönetim birimi kurmak ya da yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarından çevre yönetimi hizmeti almak zorundadır.

Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan işletmelerin, çevre izni veya çevre izin ve lisansı alması zorunludur. İşletmelere verilen çevre izin veya çevre izin ve lisansı, on yıl süre ile geçerlidir.

Çevre izin veya çevre izin ve lisansı başvurusu çevre yönetim birimi, istihdam edilen çevre görevlisi ya da bakanlıkça yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmaları tarafından yapılacaktır.

Firmamız Çevre izin veya çevre izin ve lisans e-başvuru dosyasını ve başvuru için gerekli bilgi, belge ve raporları hazırlayarak bu yönetmelikler doğrultusunda hizmet vermek üzere Bakanlık tarafından 318 Numaralı "ÇEVRE DANIŞMANLIK YETERLİLİK BELGESİ" ile yetkili kılınm ıştır.

Çevre danışmanlık kapsamında firmamız aşağıdaki yükümlülükleri yerine getirmektedir:

• Tesis için, konusunda uzman ve çevre mevzuatına hâkim bir mühendis koordinatör olarak görevlendirilecektir.
• Tesis için görevlendirilen Koordinatör, sorumlusu olduğu tesiste sözleşme süresi boyunca her ay çevre denetimi gerçekleştirilecektir.
• Yapılan denetimler sonunda; en geç bir hafta içerisinde uygunsuzlukları da içerir denetim raporları işverene teslim edilecektir.
• Denetim raporları; tesiste denetim esnasında, Çevre Mevzuatı kapsamında görülen uygunsuzlukları ve bu uygunsuzlukların giderilmesi için detaylı çözüm önerilerini içerecektir.
• Koordinatör sorumlusu olduğu tesisin çevre yönetim faaliyetlerini koordine edecektir.
• Koordinatör sorumlusu olduğu tesisin Çevre İzinleri kapsamında alması gereken belgeleri almak ile ilgili çalışmaları yürütecektir.
• Bakanlıkça ve/veya İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü'nce istenecek olan bilgi ve belgeler zamanında ve eksiksiz olarak ilgili kuruma sunulacaktır.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve/veya İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü'nün yapacağı denetimlerde tesise görevlendirilmiş koordinatör tesiste hazır bulunacak ve çevresel konularla ilgili gerekli soruları cevaplandıracaktır.
• Çevre denetim çalışmaları ile ilgili olarak her yıl yapılan çalışmalar hakkında detaylı bir rapor sunulacaktır.
• İşverenin çevre konusunda olabilecek soru ve görüşleri ivedilikle cevaplandırılacak, gerek olması durumunda ilgili Üniversite ve Meslek Odaları ile koordinasyon sağlanacaktır.
• Çevre Denetimi ve Danışmanlık çalışmaları esnasında ticari sır niteliğinde olan veya olmayan hiçbir bilgi ve/veya belge üçüncü şahıslar ile paylaşılmayacaktır.

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) genel olarak, planlama aşamasındaki faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için, çevreye yapabileceği tüm etkilerin bilimsel ve teknik yöntemlerle tespit edilerek olumsuz etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek şekilde en aza indirilmesi ve olumlu etkilerin arttırılmasıdır. 20. Yüzyılın sonlarına doğru toplumlar çevre politikalarını oluşturmaya başlamışlar ve Çevresel Etki Değerlendirmesi ülkelerin çevre mevzuatlarında yer almaya başlamıştır. Önceleri sadece projeler için uygulanmış, daha sonra kapsamı geliştirilerek plan, program ve politikaların çevresel değerlendirilmesi sonucu Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) kavramı ortaya çıkmıştır. Avrupa Birliği’ne üye ülkeler; birlikteliği sağlamak amacıyla çıkarılmış olan Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Stratejik Çevresel Değerlendirme Direktifleri doğrultusunda ulusal mevzuatlarını düzenlemektedirler. Bu çalışma ile ÇED'in Türkiye’de ortaya çıkışı, gelişimi, uygulamaları ve bu uygulamalarda karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların çözümleri ile Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde çevre mevzuatındaki Çevresel Etki Değerlendirmesi’ne yönelik çalışmalarda yapmış olduğu değişiklikler ile birlikte incelenmiştir

kaynak:https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/34440

 ÇED  Nedir?

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), belirli bir proje veya gelişmenin, çevre üzerindeki önemli etkilerinin belirlendiği bir süreçtir. Bu süreç, kendi başına bir karar verme süreci değildir;  karar verme süreci ile birlikte gelişen ve onu destekleyen bir süreçtir. Yeni proje ve gelişmelerin çevreye olabilecek sürekli veya geçici potansiyel etkilerinin sosyal sonuçlarını ve alternatif çözümlerini de içine alacak şekilde analizi ve değerlendirilmesidir.

ÇED'in amacı; ekonomik ve sosyal gelişmeye engel olmaksızın, çevre değerlerini ekonomik politikalar karşısında korumak, planlanan bir faaliyetin yol açabileceği bütün olumsuz çevresel etkilerin önceden tespit edilip, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.

ÇED’in temel görevi, projelerle ve gelişmelerle ilgili karar vericilerin daha bütünsel, yani karara etkiyecek birden fazla faktörü göz önüne alır bir şekilde daha sağlıklı karar vermelerini sağlamak için, onlara projelerden kaynaklanabilecek çevresel etkileri net bir şekilde göstermektir.

ÇED,  projelerle ilgili bütün ilgili tarafların bir araya geldiği ve görüş, kaygı ve önerilerini ortaya koyabildikleri  demokratik ve şeffaf bir süreçtir. İlgili taraflar  bu süreç içerisinde ortaya koydukları teknik bilgi ve görüşlerle projenin en optimal şekilde gelişimine katkı sağlarlar.

İyi işleyen bir ÇED sürecinin şeffaf tabiatı sayesinde, halka/diğer ilgili taraflara danışarak ve olabildiğince gerçekleştirilmesi istenen projeye ilişkin ve geniş çapta bilgi toplayarak, projenin uygulanması sırasında ortaya çıkabilecek olası problemler, henüz projenin  tasarım aşamasında çözülebilir veya hafifletilebilir. Bu yolla (bazen öngörülen) problemlerin pek çoğu, fiili uygulama başlamadan çözülmeye çalışılır ve böylelikle maliyetli zaman kaybı önlenmiş olur.

Önerilen projeye getirilen çeşitli alternatiflerin ÇED çalışması kapsamında incelenmesi, çevresel faydaları arttırırken, proje sahibinin maliyetlerini azaltabilecek başka seçenekler de sunabilir. Halkın katılım süreci sayesinde, ilgili taraflar, proje sahibi ve kamu kurum kuruluşları  arasında güven duygusu oluşturur ve katılımcı tabiatı sayesinde de ÇED süreci, o ülkenin genel demokratik sürecine katkıda bulunur.

            Faydalarını kısaca özetlemek gerekirse:

          - Tasarım aşamasında ortaya çıkabilecek olumsuz durumları önceden görerek “etkisiz hale getirmesi için gerekli tedbirleri ortaya koyması, olumsuz etkilerin minimize edilmesini sağlaması”

          - Proje sahibi için maliyet-azaltıcı seçenekler sunması,

          - Karar verme sürecine yönelik daha güvenilir, bütünsel ve işbirlikçi bir yaklaşım , demokrasiye katkı.

Sonuç olarak;

1969 yılında ABD’de yürürlüğe giren Ulusal Çevre Politikası Kanunu (National Environmental Policy Act) kapsamında dünya ile tanışan ve gerek ABD, gerek AB ülkeleri, gerekse diğer dünya ülkelerinde  halen en etkin çevre yönetim aracı olarak yerini alan ve gün geçtikçe de bu yeri sağlamlaştıran ÇED, ülkemizde  7 Şubat 1993 tarihinden bu yana uygulanmaktadır.

Türkiye’de sağlam bir çevre yönetimi oluşturmanın esas temelini ÇED sürecinin yasal, kurumsal ve teknik altyapı açısından güçlendirilmesi teşkil etmektedir.

           ÇED'İN  ANA İLKELERİ

           Planlama süreciyle bütünleştirme

      Çevresel değerlendirme süreci, çevresel konuların dikkate alınmasını sağlamak için, planlama süreciyle bütünleştirilmelidir. İdeal bir durumda, değerlendirme projenin hazırlık süreciyle bütünleştirilir. Bu aynı zamanda değişik kısımlardan sorumlu ekiplerin veya kişilerin birbirlerinin çalışmalarına etkin şekilde katılmaları veya projeyi hazırlayanlarla değerlendirmeyi yürütenler arasında daha yakın temas ve bilgi alışverişi sağlamak anlamına gelir.  

           Mümkün olan en erken aşamada diyalog

         Çevresel değerlendirme karar verme sürecinin mümkün olan en erken aşamasında uygulanmalıdır.  Sürecin doğru şekilde çalışması açısından, değerlendirme verilerinin projenin hazırlanması sırasında elde olacağı şekilde bir zamanlama gereklidir. ÇED’in  projeye ilişkin kritik kararlar verildikten sonra başlatılması, proje tasarımını, resmi olarak kabul edilmiş olmasa bile, değiştirilmesi zor bir hale getirmektedir. 

           Sorumluluk  

    Proje sahibi, proje hedefleri gerçekleştirilirken etkileri indirgemek açısından en iyi konumda bulunduğu için, ÇED Raporunu hazırlamakla sorumludur.  Proje sahibi, çevresel hedeflerin gerçekleştirilmesinden sorumlu olan çevre makamlarıyla işbirliği yapmalıdır. 

           Karar verme

       ÇED Raporu karar vericilere, proje teklifiyle birlikte sunulmalıdır.  Yetkili makam, karar verilirken raporu da göz önünde bulundurmalıdır. Yetkili makam, teklif edilen bir plana ilişkin karar verdiği zaman, çevresel etki değerlendirme raporuna açık şekilde atıf yapmalıdır.

    Siyasi irade ve bilginin doğru kullanımı etkili bir ÇED süreci için gereklidir. Aksi taktirde, değerlendirme süreci ve çevresel değerlendirme ile proje hazırlığı arasındaki bağlantı tüm ilgili tarafların açık, geniş ve şeffaf katılımıyla çok başarılı şekilde yürütülse bile, karar verme üzerindeki etkiler zayıf olabilir.  Bu durumda geleneksel ve ekonomik tercihler ön plana çıkabilir ve değerlendirmedeki önerilerin önüne geçebilir. Çevresel değerlendirmeyi başlatma ve kullanma konusundaki siyasi iradenin artırılması için şu araçlar kullanılabilir:

          - Politikacıların ve kamuoyunun yeterli bilince sahip olmaları;

          - Çevresel konular üzerine eğitim,

          - Karar vericilerin üzerinde baskı oluşturmak üzere, karar verme sürecinde şeffaflık. 

           Danışma ve katılım

          Projelerin çevresel değerlendirmeleri sürecinde ilgili tarafların geniş katılımı önem arzetmektedir. Halk da çevresel değerlendirme sürecine katılmalıdır.  İlgili ve etkilenen gruplar projelerin çevresel değerlendirme sürecindeki adımlardan ve mevcut katılım fırsatlarından haberdar olmalıdır.  Çevresel değerlendirme sürecinin sonuçları bu grupların anlayabileceği şekilde kendilerine iletilmelidir. 

           Esneklik

           ÇED süreci danışma ve katılımdan sağlanan girdilere uygun şekilde cevap verebilmelidir. 

           ÇED prosedürü bu nedenle esnek olmalıdır.  

           Danışma ve halk katılımından elde edilecek muhtemel sonuçların tahmin edilmesi

          Erken bir aşamada ve sıkça ilgili gruplar ve kurumlarla iletişim kurulması, sinyallerinin alınması ve ÇED sürecinin net bir şekilde açıklanması; 

          Beklenmedik sonuçlara cevap verebilmek için danışmanlarla kısa dönemli veya çerçeve sözleşmeler yapılması. 

           Demokrasi

          Çevresel değerlendirmenin, bir ülkede projelere ilişkin karar verme sürecindeki demokrasi düzeyini yükseltebileceği görülmektedir: çevresel değerlendirmenin, değişik politika alanları ile devletin değişik düzeyleri ve halk katılımı arasında temin edeceği tutarlılık nihai olarak bu iyileşmeyi sağlayabilir. 

          ÇED Raporu ve Süreci
          Gerçekleştirmeyi planladıkları faaliyetleri sonucu, çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmelerin çevreye yapabileceği tüm olumsuz etkileri göz önünde bulundurularak, çevre kirlenmesine sebep olabilecek artık ve atıkların ne şekilde zararsız hale getirileceğini ve bu hususta alınacak tedbirleri belirten rapordur. 

           ÇED Yönetmeliğine göre, ÇED Raporuna tabi kurum, kuruluş ve işletmeler özelliklerine göre iki gruba ayrılmıştır. Birinci grupta yönetmeliğin EK-1 listesinde yer alan veya Bakanlıkça "ÇED Gerekli"dir kararı verilen bir proje için özel bir formata göre hazırlanacak ÇED Raporu yer alır.

           İkinci grupta ise, yönetmeliğin EK-2 listesinde yer alan projelere ÇED uygulanmasının gerekli olup olmadığının belirlenmesi amacıyla, proje sahibi, bir dilekçe ekinde Ek-IV’ e göre hazırlayacağı üç adet Proje tanıtım dosyası ve eklerinde yer alan bilgi belgelerin doğru olduğunu belirtir taahhüt yazısını ve imza sirkülerini Bakanlığa sunar. Bakanlık, proje için hazırlanan proje tanıtım dosyasını Ek-IV de yer alan kriterler çerçevesinde toplam yirmibeş işgünü içinde inceler. Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerde eksikliklerin bulunması halinde bunların tamamlanmasını proje sahibinden ister. Bu süreç sonucunda ÇED Gerekli" veya "ÇED Gerekli Değildir" kararı verilir.  ÇED gerekli değildir kararı alınan faaliyetler için 5 iş günü askıda ilan ve halkın bilgilendirilmesi yapılır ve 5 yıl içinde yatırıma başlanmalıdır. 

          ÇED Raporu hazırlanması gerektiren faaliyetler için; Bakanlık, planlanan faaliyetin belirtilen yerde gerçekleştirilmesinin Mevzuat açısından uygun olup olmadığına, ilgili kamu kurum ve kuruluşlar nezdinde yapacağı araştırma sonucunda karar verir. EK-1 listesinde yer alan faaliyetler için proje tanıtım dosyasının uygunluğu, halkın katılımıyla oluşturulan özel format yatırımcıya verilir ve bunun sonucunda hazırlanan ÇED Raporu Bakanlığa sunulur. EK-2 listesinde yer alan faaliyetler için ÇED gerekli kararı verilmişse, ÇED prosedürü uygulanır. 

           ÇED gerektiren faaliyetler için hazırlanan proje tanıtım dosyası Bakanlığa sunulur. Bakanlıkça uygunluk yönünden incelenir ve inceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) kurulur. IDK Genel Değerlendirme Toplantısı ilgili kurum ve kuruluş temsilcileri Bakanlık yetkileri ile proje sahibi ve/veya temsilcilerinden oluşur. Komisyonun Kapsam belirleme toplantısından önce, halkı yatırım hakkında bilgilendirmek, projeye ilişkin görüş ve önerilerini almak üzere proje sahibi tarafından projenin gerçekleştirileceği yerde Bakanlık ile mutabakat sağlanarak belirlenen tarihte, halkın katılımı toplantısı düzenlenir. Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinden önce proje sahibi tarafından, halkı bilgilendirmek amacıyla anket, seminer vb. çalışmalar yapılabilir. Komisyon çalışmalarından önce halkın katılımı sağlanmış olur.  Komisyon tarafından projeye ilişkin olarak hazırlanacak olan ÇED Raporunun formatı belirlenir. Halkın Katılımı Toplantısındaki görüş ve öneriler de dikkate alınarak özel format ile Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunu hazırlayacak çalışma grubu belirlenir. Halkın Katılımı, Bilgilenme, Kapsam Belirleme ve Özel Format verme işlemleri, 12 işgünü içerisinde tamamlanır.

            Özel formata uygun olduğu tespit edilen Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu,  proje sahibi

tarafından yeterli sayıda çoğaltılarak Bakanlığa sunulur. Bakanlık, Çevresel Etki Değerlendirmesi

Raporunu incelemek ve değerlendirmek üzere yapılacak  toplantının tarihini ve yerini belirten bir yazı

ekinde raporu komisyon üyelerine gönderir.

             Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunu incelemek isteyenler, Bakanlık merkezinde veya İl

Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünde duyuru tarihinden itibaren raporu inceleyerek proje hakkında Bakanlığa

veya Valiliğe görüş bildirebilirler. Valiliğe bildirilen görüşler Bakanlığa iletilir. Bu görüşler komisyon

tarafından dikkate alınır. İnceleme, değerlendirme sürecinin tamamlanmasından sonra bildirilen görüşler

dikkate alınmaz.

             Komisyon Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunu,  ilk inceleme değerlendirme toplantısından  sonraki on işgünü içinde inceler ve değerlendirir. Komisyonun değerlendirmeleri, üyeler tarafından imzalanmış bir tutanakla saptanır.

              Nihai ÇED Raporu ile diğer belgelerin Bakanlığa sunulmasını takiben, inceleme Değerlendirme Komisyonu'nun Rapor hakkındaki kararını esas alarak, Bakanlık "ÇED Olumlu Karan" ya da "ÇED Olumsuz Karan" verir. 5 iş günü askıda ilan edilir ve 5 yıl içerisinde yatırıma başlanmalıdır.

ÇED KAPSAM DIŞI BELGESİ (YAZISI)
(Çed Raporlarında Verilen Taahhütlere Ait Yatırımın İnşaat Dönemi İzleme-kontrol Fonlarının Hazırlanması)

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yayımladığı yönetmelikte Ek-I ve Ek-II listelerinde yer almayan projelere İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından verilen ve projenin ÇED yönünden herhangi bir sıkıntı teşkil etmediğine, ÇED kapsamında işlem olmadığına dair verilen bir yazıdır.

ÇED Muafiyeti genelde resmi kurumlarda yapılan işlemlerde ve bunun gibi resmi kurumlardan talep edilen belgeler için şart koşulan bir yazıdır. Projenizin EK-1 , Ek-2 yada ÇED muafiyeti kapsamına girip girmediğini aşağıda yer alan listelerden öğreneceğiniz gibi bize ulaşarakta teknik detayları ile öğrene bilirsiniz. (EK I 'e ve EK II 'e Tabii Yatırımlar)

ÇED RAPORU (ÇED OLUMLU BELGESİ)
ÇED Yönetmeliği Ek I Listesi kapsamındaki yatırımlar (projeler) için ÇED Rapor (ÇED Yeterlik Belgesi sahibi bir firma tarafından) hazırlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına e-çed üzerinden müracaat edilmesi ÇED Olumlu Belgesi alınması gerekmektedir.

ÇED SÜRECİ (EK I KAPSAMINDAKİ PROJELER İÇİN)

• Projeniz EK I 'e tabi yatırımlar içerisindeyse öncelikle Çed Yeterlik Belgesi sahibi bir firma tarafından ÇED Başvuru Dosyası hazırlatmanız gerekmektedir.
• Çed firması ÇED Başvuru Dosyasını hazırlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığına e-çed üzerinde sunar.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED Uzman personeli projeyi inceler. Format açısından uygun bulması durumunda proje hakkında halkın görüş ve önerilerini almak üzere yaklaşık 1 ay sonrası için Halkın Katılımı Toplantı Tarihi belirler. Gerek gördüğü kurum ları (Belediye, DSİ, Kara Yolları, il tarım Müdürlüğü vb.) toplantıya davet ederek proje hakkında görüşlerini talep eder.
• Halkın Katılımı Toplantısı için toplantı tarihinden minimum 10 gün önce hem yerel hem ulusal gazete olmak üzere ilan verilerek toplantı halka duyurulur.
• Halkın Katılımı Toplantısı Çed Firması, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ve diğer kurumlar eşliğinde halkın katılımı ile proje alanına en yakın yerleşim yerinde yapılır.
• ÇED Firması projeyi halka ve kurumlara anlatır. Halkın Katılımı Toplantısının amacı projenin çevreye olabilecek etkilerini anlatmak ve olası etkilerin yatırımcı tarafından ne gibi önlemler alınarak bertaraf edildiği projenin anlatıldığı bir toplantıdır. Bu toplantıda halkın görüş ve önerileri de alınarak proje içerisinde irdelenir.
• Halkın Katılımı sonrası Kurum görüşlerinin olumlu gelmesi durumunda Çed Format Bedeli yatırılarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığından ÇED Formatı alınır.
• Çed Firması formata göre ÇED Raporunu hazırlayarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına E-çed üzerinden sunar.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED Raporu hakkında görüş almak ve İnceleme Değerlendirme Toplantısı'na (İDK) katılmaları ve proje hakkında kurumlara görüş sorar.
• İnceleme Değerlendirme Toplantısı (İDK) Çevre ve Şehircilik Bakanlığında Çed firması ve kurumların katılımı ile gerçekleşir.
• İnceleme Değerlendirme Toplantısı (İDK) sonucu bütün kurumlar olumlu karar vermesi durumunda ÇED raporu 10 gün bakanlığın sitesinde ve valilikte askıda kalır.
• 10 gün sonra herhangi bir itirazın olmaması durumunda ÇED Raporu nihai kabul edilir ve ÇED Olumlu Belgesi yatırımcıya teslim edilir.

TEKSTİL ÇED RAPORU İÇİN İSTENEN BİLGİ VE BELGELER

1-Yatırım yapılacak proje alanının tapusu, kiralık ise tapu ile birlikte kira sözleşmesi. (Mülkiyet evrakları, izinleri vs.)

2- Proje alanının UTM ED 50, 6 derecelik koordinatları, Tapu koordinatları, Bina koordinatları, Depo, vb.

3- Yatırım yapan firma ünvanı, adresi, telefonu, faksı, vergi dairesi, vergi numarası.

4-Proje kapsamında kaç personel çalıştırılması planlanmaktadır? (Mevcut Durum – Kapasite Artışı Sonrası Durum)

5-Proje kapsamında kullanılacak olan su nasıl temin edilecek?

6-Proje alanı ile ilgili olarak alınmış resmi yazılar varsa gönderebilirsiniz.

7- Proje kapsamında kullanılan kimyasal madde varsa Malzeme Güvenlik Bilgi Formları (MSDS)

8- Proje kapsamında kullanılacak olan ham maddelerin isimleri ve kullanım miktarları. (Mevcut Durum – Kapasite Artışı Sonrası Durum)

9- Proje kapsamında yapılacak faaliyetlerin üretim miktarları kg/yıl (Mevcut Durum – Kapasite Artışı Sonrası Durum)

10- Makine yerleşim planları (Mevcut Durum – Kapasite Artışı Sonrası Durum)

11- Tesiste kullanılacak olan makine ekipmanların listesi. (Mevcut Durum – Kapasite Artışı Sonrası Durum)

NOT: İlk etapta vekaletname, imza sirküsü gerekiyor. Vekaletname ve İmza Sirküleri noter onaylı olması gerekiyor. Ayrıca taahhütname hazırlayacağım. Taahhütname kaşe imza olması yeterli.

ÇED RAPORU HAZIRLANMASI İÇİN TALEP EDİLEN BİLGİ VE BELGELER

1-Projenin tapu alanının, kırma eleme tesisi, fabrika binası vb. UTM ED 50 olan 6 derecelik köşe koordinatları.

2-Vardiya sistemi nedir? (tek vardiya, çift vardiya)

3-Proje aşamasında kaç personel çalışacak?

4-Proje kapsamında kullanılacak makine ekipmanlar ve adetleri.

5-Proje kapsamında kullanılacak olan su nasıl temin edilecek?

6-Tapu Fotokopisi

7-Tesisin yapı kimyasalları üretimi yıllık kapasitesi ve kırma eleme tesisinin kapasitesi.

8- Varsa projenin teknolojisi hakkında kısa bilgi ve iş akış şeması.

9- Makine yerleşim planı

10- Proje kapsamında kullanılacak hammaddeler ve miktarları.

11- Vekaletnameyi ekte yolluyorum.

GÜNEŞ ENERJİ SANTRALİ GES ÇED RAPORU İÇİN İSTENEN BİLGİ VE BELGELER

1-Yatırım yapan firma ünvanı, adresi, telefonu, faksı, vergi dairesi, vergi numarası.

2-Projenin ruhsat (tapu) alanının, UTM ED 50 olan 6 derecelik koordinatları.

3- Toplam …. m2 ’lik  alan üzerine …. m2 ‘lik  alanda kurulacak güneş enerjisi panellerinde  kurulu gücü …. Mwe ‘lık Güneş Enerji Santrali planlanmaktadır.

4-Vardiya sistemi nedir? (tek vardiya, çift vardiya)

5-Projede kaç personel çalışacak?

6-Proje kapsamında kullanılacak makine ekipmanların adetleri.

7-Proje kapsamında kullanılacak olan su nasıl temin edilecek?

8-Proje ile ilgili olarak alınmış olan resmi yazılar varsa gönderebilirsiniz.

9-Projenin iş akış şeması ve teknolojisinin anlatımı.

TARIM MAKİNALARI ÜRETİM TESİSİ ÇED RAPORU İÇİN İSTENEN BİLGİ VE BELGELER

1- Planlanan projede kapalı alan kaç m², açık alan kaç m² dir.

2- Projenin proses özeti. (İş Akım Şeması) Faaliyet konusu nedir? Tesiste ne gibi işlemler yapılacak? Hammaddenin tesisi kabulünden nihai ürün çıkıncaya kadar olan aşamalar.

3- Vardiya sistemi nedir? (tek vardiya, çift vardiya)

4- Proje kapsamında kaç personel çalıştırılması planlanmaktadır?

5- Proje kapsamında kullanılacak olan su nasıl temin edilecek?

6- Proje alanı ile ilgili olarak alınmış resmi yazılar varsa gönderebilirsiniz.

7- Tesiste üretilen ürünlere ait proses özetleri.

8- Mevcut ve kapasite artışı sonrası tesiste tüketilecek hammaddeler ve yıllık üretim miktarları ne kadardır.

9- Tesisin kurulu bulunduğu arazinin mülkiyeti kime ait, tapuluysa tapu, kira ise kira sözleşmesi.

10-  OSB den alınan evsel atıksuların kanalizasyon sistemine bağlanması ile ilgili yazı.

11- Arsa Tahsis sözleşmesi, varsa mevzi uygulama imar planı ve plan notları, nazım imar planı, Yapı ruhsatları, Yapı Kullanım izni, ve İş yeri açma ve çalıştırma ruhsatı.

12- Fabrikanın bulunduğu tapu parselinin, fabrika binası ve diğer kapalı alanların UTM ED 50 olan 6 derecelik koordinatları.

13- Personelin yemek ihtiyacı nereden sağlanıyor yemekhane var mı?

14- Proje alanına ait fotoğraflar. Tesisin dışarıdan ve içeriden fotoğrafları.

15- Makine yerleşim planı. Tesisteki bacalar da gösterilecek. (Havalandırma bacası vs.)

16- Tesiste enerji ve yakıt olarak neler kullanılacak, proses de yakma sistemlerinde kullanılacak yakıt miktarları ve ısıl güçleri. 

17- Mevcut ve kapasite artışı sonrası tesiste üretilecek ürünlerin miktarı.

NOT: İlk etapta vekaletname, imza sirküsü gerekiyor. Vekaletname ve İmza Sirküleri noter onaylı olması gerekiyor. Ayrıca taahhütname ekte yolluyorum. Taahhütname kaşe imza olması yeterli.

PELLET İLAVESİ ÇED RAPORU İÇİN İSTENEN BİLGİ VE BELGELER

1-Yatırım yapan firma ünvanı, adresi, telefonu, faksı, vergi dairesi, vergi numarası.

2-Tapu fotokopisi. (Kira ise kira sözleşmesi Taratılıp Mail atılacak)

3-Projenin mevcut alanının ve ilave edilecek alanlar varsa eklenecek kapalı alanların UTM ED 50 olan 6 derecelik koordinatları.

4-Projenin kapasitesi mevcut durumda nedir, kapasite artışı sonrası kaç olarak düşünülüyor?

5-Vardiya sistemi nedir? (tek vardiya, çift vardiya)

6-Projenin işletme aşamasında kaç personel çalışacak?

7-Proje kapsamında mevcut makine ekipmanların ve kapasite artışı sonrası kullanılacak makine ekipmanların adetleri ve kapasiteleri.

8-Proje kapsamında kullanılacak olan su nasıl temin edilecek?

9-Proje alanı ile ilgili olarak alınmış resmi yazılar (kapasite raporu, çevre izni, ÇED kapsamdışı yazısı, kanalizasyon bağlantı yazısı, iş yeri açma çalışma ruhsatı vb.) varsa gönderebilirsiniz.

10- Kapasite artışı sonrası makine ekipmanların ve tesisin genel vaziyet planı

11-ÇED Harcı ilgili olarak Referans numarası göndereceğim. Halk Bankası vezneden referans numarasını vererek alınmış olan dekontun taratılıp tarafıma gönderilmesi yeterli.

NOT: Ayrıca ÇED İstek Listesi gelince taahhütname hazırlayacağım. Taahhütname kaşe imza olması yeterli.

ÇED raporu gerek yoktur nasıl alınır? ÇED raporu süreci için gerekli evraklar;

1. Vekâletname (noter onaylı olacak),
2. Taahhütname.
3. Tapu veya Kira sözleşmesi,
4. Yapı kullanım izin belgesi,
5. Tüm üniteleri, yerleşimleri gösteren vaziyet planı, makine yerleşim planı

ÇED raporu hangi kurumdan alınır? ÇED raporu için Çevre ve Şehircilik Bakanlığına başvuru yapılması gerekiyor. Gerçekleştirilmesi planlanan projenin çevresel etki değerlendirmesinin yapılması için başvuru ile başlayan ve Bakanlık tarafından kararın verilmesi ile sona eren süreç olarak karşımıza çıkıyor.

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), belirli bir proje veya gelişmenin, çevre üzerindeki önemli etkilerinin belirlendiği bir süreçtir. Bu süreç, kendi başına bir karar verme süreci değildir; karar verme süreci ile birlikte gelişen ve onu destekleyen bir süreçtir.

ÇED'in amacı; ekonomik ve sosyal gelişmeye engel olmaksızın, çevre değerlerini ekonomik politikalar karşısında korumak, planlanan bir faaliyetin yol açabileceği bütün olumsuz çevresel etkilerin önceden tespit edilip, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Başvuru Dosyası, Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin EK-III’ ünde yer alan Genel Format esas alınarak hazırlanan dosyadır.

ÇED Başvuru Dosyası “Yeterlik Belgesi” ne sahip kurum kuruluşlar tarafından hazırlanabilir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ÇED Olumlu kararı verilen projelerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının denetiminde belirlenen periyotlarda saha ziyaretleri olarak gerçekleştirilmelidir. Çed olumlu kararı verilen projenin İnşaat ve işletme dönemlerine ilişkin izleme ve raporlamayı ifade etmektedir. Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunda belirtilen taahhütlere uyulup uyulmadığının denetlenmesi ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na raporlanmasını kapsamaktadır.

Proje ilerleme raporu Çevresel Etki Değerlendirmesi yeterlilik belgesine sahip çed firmaları tarafından hazırlanır. Çevmed Mühendislik yetkili bir çed firmasıdır.

Çed raporları veya çed raporlarının ekinde talep edilen rapordur Kübaj raporu, Çevmed Mühendislik firmazı olarak deneyimli maden mühendislerimiz almış olduğu eğitimle Kübaj raporunuzu kurumun istediği formatta hazırlayıp sunabilmektedir.

Ruhsat devirleri Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair 7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanununun 5., 6., 13., 27., 38. ve 43. maddeleri ile Maden Yönetmeliğinin 82., 84., 95., 96., 97., 99. maddeleri ve 94/7. ve 94/8. fıkrasına göre yapılmaktadır. DEVİR TALEPLERİNDE VERİLMESİ GEREKEN BELGELER VE TAMAMLANMASI GEREKEN KRİTERLER: Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair 7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanununun 13. maddesinin dördüncü fıkrasında; “…, devir taleplerinde işletme ruhsat taban bedelinin Genel Müdürlüğün bütçesine gelir kaydedilmek üzere Genel Müdürlüğün muhasebe birimi hesabına yatırılması ve 6183 sayılı Kanunun 22/A maddesi kapsamında vadesi geçmiş borcun bulunmaması hâlinde müracaat edilir. … Aksi takdirde bu fıkra kapsamındaki müracaatlar ruhsat taban bedelleri iade edilmeksizin reddedilir.” hükmü ile, Aynı maddenin beşinci fıkrasında; “… ruhsat devri, … talepleri; aktif edilmiş tebligata esas kayıtlı elektronik posta adresinin (KEP) veya kurumsal elektronik tebligat sistemi (eTebligat) adresinin bulunması, 6183 sayılı Kanunun 22/A maddesi kapsamında borcunun bulunmaması, ruhsat harcı, ruhsat bedeli, çevre ile uyum teminatı ve Devlet hakkı borcu olmaması, işletme izni olan işletme ruhsatlarında daimi nezaretçi atamasının yapılmış olması, yetkilendirilmiş tüzel kişi sözleşmesinin bulunması ve mevzuatın ilgili hükümleri kapsamında ibraz edilmesi gereken belgelerin tamamının eksiksiz bir şekilde ibraz edilmesi şartıyla değerlendirmeye alınır, aksi takdirde talep reddedilir. Ruhsat devir taleplerinde tahakkuk etmiş/edecek, diğer taleplerde ise tahakkuk etmiş ve son ödeme tarihi geçmiş Devlet hakkı borcu olmaması aranır.” hükmü bulunmaktadır. Söz konusu hükümlere uygun olarak yapılan devir taleplerinin değerlendirmeye alınabilmesi için; Devreden ve devralan tarafından imzalanan Ek-Form 21 (her iki tarafın kep adresinin bildirilmesi zorunludur) ile müracaat edilmesi gerekmektedir. DEVREDEN ➢ Talebe konu işletme ruhsatının tüm işletme ruhsat harçlarının, çevre ile uyum teminatlarının, ruhsat bedellerinin tam olarak yatırılmış olması, ➢ İşletme izinli olan ruhsatlarda, tahakkuk etmiş ve son ödeme tarihi geçmiş Devlet hakkı borcu bulunmaması, ➢ İşletme izni olan ruhsatlarda talep tarihi itibariyle daimi nezaretçi atamasının yapılmış olması, ➢ Ruhsat sahibine ait yetkilendirilmiş tüzel kişi sözleşmesinin bulunması ve Genel Müdürlüğümüz sistem kayıtlarında yürürlükte olması, ➢ Ruhsat sahibinin şirkete ait aktif edilmiş tebligata esas kayıtlı elektronik posta adresinin (KEP) verilmesi, ➢ Ruhsat sahibinin 6183 sayılı Kanunun 22/A maddesi kapsamında borcunun bulunmadığına dair G.İ.B. “İnternet vergi dairesi” sistemi üzerinden alınan, dilekçe talep tarihi ile dilekçe numarasının okunur şekilde belirtildiği belgenin verilmesi (alındığı tarihten itibaren 15 gün içinde Genel Müdürlüğe verilmesi gerekmektedir) ➢ Talebe konu yıl için belirlenen “devir talep bedeli”nin Genel Müdürlüğümüz muhasebe birimi hesabına yatırılması gerekmektedir (İşletme ruhsatları için 2019 yılı devir talep bedeli 15.526,00 TL’dir.) ➢ Devreden gerçek kişi ise E-devlet üzerinden alınacak nüfus kayıt örneği, ➢ Devreden gerçek kişi ise ıslak imzalı noter onaylı imza beyanı, tüzel kişi ise ıslak imzalı noter onaylı imza sirküleri, ➢ Devreden tüzel kişi ise şirket kararı (Şirket kararı Anonim Şirketlerde yönetim kurulu tarafından, Limited Şirketlerde ortaklar tarafından alınacak ve ruhsatı devretmeye karar verildiği ibaresi mutlaka bulunacak) Örnek: … ili dahilinde bulunan Sicil:…. (ER:….) sayılı ruhsatın …. ünvanlı firmaya devredilmesine karar verilmiştir. ➢ Devri vekil imzalayacaksa ıslak imzalı noter onaylı vekaletname (ruhsat sicil numarası belirtilerek ruhsat devretmeye yetki verildiğine ilişkin ibarenin bulunması gerekir) ve vekilin noter onaylı imza beyanı ➢ Ruhsat sahibinin ortaklarını (Limited şirketler için), güncel yönetim kurulu üyelerini (Anonim Şirketler için), T.C. kimlik numaralarını veya yabancılar için pasaport numaralarını gösterir ilgili Ticaret Sicil Müdürlüğünden veriliş tarihi itibariyle son 15 gün içerisinde alınacak olan “Firma Durum Belgesi” (şirket tecil bilgileri, vergi dairesi ve vergi kimlik numarası, sermaye, son adres, ortaklık yapısı, payları ve kimlik bilgileri, yönetim kurulu yapısı ve kimlik bilgileri, yetkilileri bilgilerini içeren) DEVRALAN ➢ Devreden gerçek kişi ise E-devlet üzerinden alınacak nüfus kayıt örneği ➢ Devralan gerçek kişi ise ıslak imzalı noter onaylı imza beyanı, tüzel kişi ise noter onaylı imza sirküleri ➢ Devralan tüzel kişi ise şirket kararı (devralmaya karar verildiği ibaresinin - hacizli ise hacizleri ile birlikte devralmaya karar verildiği ibaresinin bulunması gerekir) Örnek: … ünvanlı firma uhdesinde ve … ili dahilinde bulunan Sicil:…. (ER:….) sayılı ruhsatın devralınmasına karar verilmiştir. ➢ Devri vekil imzalayacaksa noter onaylı vekaletname (ruhsat sicil numarası belirtilerek ruhsat devralmaya yetki verildiğine ilişkin ibarenin bulunması gerekir - hacizli ise ruhsat sicil numarası belirtilerek hacizleri ile birlikte ruhsat devralmaya yetki verildiğine ilişkin ibarenin bulunması gerekir) ve vekilin noter onaylı imza beyanı ➢ Ruhsat sahibinin ortaklarını (Limited şirketler için), güncel yönetim kurulu üyelerini (Anonim Şirketler için), T.C. kimlik numaralarını veya yabancılar için pasaport numaralarını gösterir ilgili Ticaret Sicil Müdürlüğünden veriliş tarihi itibariyle son 15 gün içerisinde alınacak olan “Firma Durum Belgesi” (şirket tecil bilgileri, vergi dairesi ve vergi kimlik numarası, sermaye, son adres, ortaklık yapısı, payları ve kimlik bilgileri, yönetim kurulu yapısı ve kimlik bilgileri, yetkilileri bilgilerini içeren) Devir talebi Maden Kanununun 5. Maddesi kapsamında Bakanlık onayına sunulur ve Bakanlıkça uygun bulunması durumunda Genel Müdürlüğün web adresinde ilan edilir; Genel Müdürlüğümüzce yapılacak inceleme neticesinde ruhsatın tahakkuk eden ve devir tarihine kadar tahakkuk edecek devlet hakkı borcu bulunmaması, ruhsat harcı, çevre ile uyum teminatı, ruhsat bedellerinin tam olarak yatırılmış olması, varsa idari para cezasının yatırılması, işletme izni olan sahalar için son bir yıl içerisinde mahallinde denetiminin yapılmış olması, ruhsat üzerine konulmuş ihtiyati tedbirin olmaması ve aşağıdaki listelenen belgelerin Genel Müdürlüğümüze verilmesi ve devir zaptının sicil memurunun huzurunda taraflarca imzalanması halinde devir işlemi gerçekleştirilir. DEVREDEN: 1- Ruhsat aslı ve izin aslının verilmesi 2- Devir Müracaatı tarihinden sonra ortaklık veya yönetim kurulu yapısında değişiklik olmuş ise Ticaret Sicil Müdürlüğünden alınacak “Firma Durum Belgesi” nin yeniden verilmesi 3- Devreden tarafından en son heyetten sonra kullanılan ve kullanılmayan sevk fişlerinin devralana verildiğine ilişkin devreden ve devralan tarafından imzalanmış tutanak aslının (Ek 2) verilmesi gerekmektedir. DEVRALAN: 1- Devir bedelinin (ruhsat bedelinin iki katı) yatırılması gerekmektedir 2- Devir Müracaatı tarihinden sonra ortaklık veya yönetim kurulu yapısında değişiklik olmuş ise Ticaret Sicil Müdürlüğünden alınacak “Firma Durum Belgesi” nin yeniden verilmesi 3- İşletme izinli ruhsatlarda devir taahhütnamesi (Ek 3) 4- Sicile şerh edilmiş rödövansçı olması durumunda, devralanın bunu kabul ettiğine dair taahhütname (Ek 4) 5- Devir alacak şirketin mali yeterlilik şartlarını sağladığına dair ilgili finans kurumlarından alınan belge aslı veya ıslak imzalı noter onaylı örneği, belgeyi imzalayan kurum yetkililerine ait imza sirküleri fotokopileri (Devir alacak şirket için mali yeterlilik; Yönetmeliğin Ek-2’sinde yer alan mali yeterlilik tablosunda ruhsat gruplarına göre belirtilen ve 2019 yılı yeniden değerleme oranına göre güncellenmiş hali www.mapeg.gov.tr adresinde mali duyurular kısmında yer alan mali yeterlilik tablosunda belirtilen tutarın; %30’unun şirket sermayesi, %70’inin de banka referans mektubuyla (vadeli/vadesiz mevduat veya “kullanılmamış nakdi kredi limitini belirten) sağlanması, devir alacak şahıs için mali yeterlilik tutarının %100’ünün banka referans mektubuyla sağlanması ve söz konusu referans mektubunun Genel Müdürlüğümüze veriliş tarihi itibariyle son 15 gün içinde alınmış olması gerekmektedir. Banka referans mektubunda mevduat hesabında bulunan tutarın yazılması halinde şirkete veya şahsa ait İBAN numarasının yer alması zorunludur. Ayrıca mevduat veya kullanılmamış nakdi kredi limitinin yabancı para birimi üzerinden beyan edilmesi durumunda, TCMB güncel kuru üzerinden hesaplanan “TL” tutarının da yazılması zorunludur.)

Yürürlükteki ÇED Yönetmeliği gereğince “ÇED Olumlu” kararı veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı verilen projelerle ilgili olarak, ÇED Raporu veya Proje Tanıtım Dosyasında öngörülen ve proje sahibi tarafından taahhüt edilen hususların yerine getirilip getirilmediğinin izlenmesi  yasal bir zorunluluktur. Aynı zamanda çevresel izleme çalışmaları, gerek yüksek miktarlarda çevre cezaları içeren Yasal Mevzuatlara uyulup uyulmadığının kontrolü ve gerekse gürültü, toz vb çevresel konularda olabilecek şikayetlere cevap niteliği taşıması açısından Yatırımcı için önemli bir savunma mekanizmasıdır. 

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), belirli bir proje veya gelişmenin, çevre üzerindeki önemli etkilerinin belirlendiği bir süreçtir. Bu süreç, kendi başına bir karar verme süreci değildir; karar verme süreci ile birlikte gelişen ve onu destekleyen bir süreçtir. Yeni proje ve gelişmelerin çevreye olabilecek sürekli veya geçici potansiyel etkilerinin sosyal sonuçlarını ve alternatif çözümlerini de içine alacak şekilde analizi ve değerlendirilmesidir.

ÇED‘in amacı; ekonomik ve sosyal gelişmeye engel olmaksızın, çevre değerlerini ekonomik politikalar karşısında korumak, planlanan bir faaliyetin yol açabileceği bütün olumsuz çevresel etkilerin önceden tespit edilip, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.

ÇED‘in temel görevi, projelerle ve gelişmelerle ilgili karar vericilerin daha bütünsel, yani karara etkiyecek birden fazla faktörü göz önüne alır bir şekilde daha sağlıklı karar vermelerini sağlamak için, onlara projelerden kaynaklanabilecek çevresel etkileri net bir şekilde göstermektir.

Önerilen projeye getirilen çeşitli alternatiflerin ÇED raporu çalışması kapsamında incelenmesi, çevresel faydaları arttırırken, proje sahibinin maliyetlerini azaltabilecek başka seçenekler de sunabilir. Halkın katılım süreci sayesinde, ilgili taraflar, proje sahibi ve kamu kurum kuruluşları arasında güven duygusu oluşturur ve katılımcı tabiatı sayesinde de ÇED süreci, o ülkenin genel demokratik sürecine katkıda bulunur.

Konusunda uzman ÇED Ekibimiz profosyonel çözümler sunmaktadır.

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Gerçekleştirilecek bir faaliyete ilişkin, faaliyet öncesi inşaat aşamasında başlayan ve faaliyet sırasında ve sona erdikten sonrada devam eden çevresel etkilerin incelenip, izlenip ve değerlendirildiği süreç olarak tanımlanır.

Herhangi bir konuda faaliyete başlanmadan öncesinde  o faaliyete ait 07.02.1993 tarih ve 21489 sayılı Resmi Gazete de yürürlüğe giren ve daha sonrasında 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazetede yayınlanıp en güncel şeklini alan Çevresel Etki Değerlendirilmesi Yönetmeliği kapsamında faaliyet sahiplerinin T.C Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ya da bağlı bulundukları Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine başvuru yapmaları gerekmektedir.

ÇED yönetmeliği içerisinde Ek-1 listesinde yer alan faaliyetler için ÇED Raporu, Ek-2 listesinde yer alan faaliyetler için Proje Tanıtım Dosyası hazırlatarak ve listeler içerisinde yer almayan faaliyetler içinde ÇED Kapsam dışı görüş müracaatında bulunmak 

Çevmed Mühendislik Çevre ve Şehirciliği tarafından ÇED Yeterlik belgesine sahip bir kuruluştur. Amasya İli sınırlarında yatırımcıların talepleri doğrultusunda Amasya Maden Arama Amaçlı Sondaj Çalışması Çed raporu, Amasya puzalon özellikli kumtaşı ocağı çed raporu , Amasya 2 a grubu kalker ocağı kapasite artışı çed raporu , kum çakıl ocağı çed raporu, Amasya pomza ocağı çed raporu , Amasya asfalt Plent Tesisi Çed raporu , Amasya Güneş Enerji Santrali Çed Raporu vb Çed Projeleri hazırlayarak Amasya Çed Gerekli Değildir Belgesi veya Amasya Çed Olumlu Belgesi (Çed Olumlu Kararı) almıştır.

Çevmed Mühendislik Karaman İli sınırlarında ÇED Raporu hazırlayan Çed Olumlu Belgesi veya Çed Gerekli Değildir Belgesi almaya yetkili bir Mühendislik Firmasıdır.

Karaman İli sınırlarında yapmış olduğumuz projeler ve çed kararları

17.07.2008 tarihinde revize edilerek yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin ÇED Uygulanacak Projeler Listesi'nde yer alan faaliyetler (EK-I) ÇED Raporu, Seçme, Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi'nde yer alan faaliyetler (EK-II) ise Proje Tanıtım Dosyası hazırlamak zorundadır.

ÇED Raporu ve Proje Tanıtım Dosyası ancak Çevre ve Orman Bakanlığı'ndan Yeterlik Belgesi almış firmalar tarafından hazırlanabilir.

ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) önemli çevresel veriler içerir.

Çed Raporu yatırım konunuza ve kapasitenize göre Ek-2 listesine giren yatırımınız İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünden, Ek-1 Listesine giren yatırımınız Çevre ve Şehircilik bakanlığından alınır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED Raporu (Çed Olumlu Kararı) ve Proje Tanıtım Dosyası (Çed Gerekli Değildir Kararı) hazırlayabilmesi için şirketlerin personel listesini ,şirket donanımını vb. özelliklerini inceleyerek yeterli gördüğü şirketlere yeterlik belgesi vermektedir. ÇED Yönetmeliği Ek II Listesi kapsamındaki yatırımlar (projeler) için Proje Tanıtım Dosyası (ÇED Yeterlik Belgesi sahibi bir firma tarafından) hazırlanarak İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne e-çed üzerinden müracaat edilmesi ÇED Gerekli Değildir belgesi alınması gerekmektedir. ÇED Yönetmeliği Ek I Listesi kapsamındaki yatırımlar (projeler) için ÇED Raporu (ÇED Yeterlik Belgesi sahibi bir firm a (tarafından) hazırlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına e-çed üzerinden müracaat edilmesi ÇED Olumlu Belgesi alınması gerekmektedir.

EK I 'e ve EK II Listesine Tabii Yatırımlar ÇEV-MED Yeterlik şartlarını sağladığı için ÇED Raporu (Çed Olumlu Kararı) ve Proje Tanıtım Dosyası (Çed Gerekli Değildir Kararı) hazırlama konusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığından YETERLİK BELGESİ verilmiştir.

Yönetmelik kapsamında ki projeler için ;

Planlanan projeler veya faaliyetler için ÇED Yönetmeliğine göre 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği'ne tabi EK-I listesinde yer alan projeler için ÇED Raporu Hazırlanarak Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı , EK-II listesinde yer alan projeler için Proje Tanıtım Dosyası Hazırlanarak Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça,

• (Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. bendine göre) "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça hiçbir teşvik, onay, izin yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez.
• "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadan yatırıma başlanan ya da kurulan faaliyetler, Çevre Kanunu'nun 15. maddesine istinaden ÇED Yönetmeliği (19.maddesinin (a) bendi) gereğince durdurulmaktadır.
• Bu durumda, Çevre Kanununun 20. maddesinin (e) bendi uyarınca idari para cezası uygulanmaktadır.
• ÇED Raporunda veya Proje Tanıtım Dosyasında taahhüt edilen hususlara uyulmadığının tespit edilmesi durumunda ise Yönetmeliğin 19.maddesinin (b) bendi gereğince (Çevre Kanunu'nun 20. maddesinin (e) bendi uyarınca) idari para cezası uygulanmaktadır.

TAVUK ÇİFTLİĞİ ÇED RAPORU İÇİN İSTENEN BİLGİ VE BELGELER

1- Yatırım yapan firma ünvanı, adresi, telefon, faksı, vergi dairesi, vergi numarası,

2- Tavuk çiftliğinin kapasitesi kaç olacaktır.

3- Planlanan projede kapalı alan kaç m², açık alan kaç m², dir.

4- Proje kapsamında kullanılacak olan makina ekipmanların adet ve bedelleri, kullanılacak ekipmanları  kw  olarak gücü

5-  Projenin prosesinde kullanılacak olan su nereden sağlanacaktır. (Kuyu suyu kullanımı olacak mı? Olacaksa kuyu suyu kullanım izin belgesi)

6- Projenin tapu alanının UTM ED 50 olan 6 derecelik koordinatları

7- Tapu alanı içerisinde kapalı alanın UTM ED 50 olan 6 derecelik koordinatları

8- Faaliyet kapsamında kaç kişinin çalıştırılması planlanmaktadır.

9- Oluşacak gübreler nasıl bertaraf edilecek.

POMZA OCAĞI ÇED RAPORU İÇİN İSTENEN BİLGİ VE BELGELER

1-Yatırım yapan firma ünvanı, adresi, telefonu, faksı, vergi dairesi, vergi numarası.

2-Projenin ruhsat alanının, şantiye, bitkisel toprak depolama alanı, pasa alanı vb. UTM ED 50 olan 6 derecelik koordinatları.

3-Projenin kapasitesi kaç olarak düşünülüyor?

4-Vardiya sistemi nedir? (tek vardiya, çift vardiya)

5-Proje aşamasında kaç personel çalışacak?

6-Proje kapsamında kullanılacak makine ekipmanlar ve adetleri.

7-Proje kapsamında kullanılacak olan su nasıl temin edilecek?

8-Proje alanı ile ilgili olarak alınmış resmi yazılar varsa gönderebilirsiniz.

9-Ruhsat Fotokopisi

1-Yüzey/mostradan örnek(numune) alınarak test/analiz yapılması/yaptırılması ve sonuçların teslim edilmesi, 2-Çalışma alanı/alanlarının yüzey jeoloji haritasının hazırlanması, görülen/tespit edilen mineral/maden kaynaklarının harita üzerinde gösterilmesi, 3-Maden jeolojisi öngörüleri veya maden jeolojisi haritasının hazırlanması ve jeolojik kesitlerinin yapılması, 4-Kaynak/rezerv raporu hazırlanması.

A) II (b), III. ve V. GRUP; 1-Çalışma alanının detay topografik haritasının hazırlanması ve yarma, kuyu, galeri, sondaj yerleri ile örnek(numune) alınan yerler ve benzeri noktaların gösterilmesi, 2-Yapılan yarma, galeri, kuyu, sondaj veya benzeri çalışmaların sonuçlarının verilmesi, 3-Ruhsat sahasının detay jeoloji haritasının hazırlanması ve kesitlerinin yapılması, 4-Çalışma alanını temsil edecek sayıda örnek(numune) alınarak test/analiz yapılması/yaptırılması ve sonuçlarının verilmesi, 5-Detay maden jeolojisi haritasının hazırlanması ve jeolojik kesitlerinin yapılması, 6-Kaynağın/rezervin üç boyutlu olarak modellenmesi, 7-Kaynak/rezerv raporu hazırlanması. B) IV. ve VI. GRUP; 1-Ruhsat sahasının genel topografik haritasının hazırlanması ve yarma, kuyu, galeri sondaj yerleri ile örnek(numune) alınan yerler ve benzeri noktaların gösterilmesi, 2-Mostra haricinde ayrıca yarma ve/veya galeri, kuyu, sondaj ve benzeri çalışma yapılması ve sonuçlarının verilmesi, 3-Örnek(numune)/örnekler alınarak test/analiz yapılması/yaptırılması ve sonuçlarının verilmesi, 4-Ruhsat sahasının detay jeoloji haritasının hazırlanması ve kesitlerinin yapılması, 5-Maden jeolojisi haritasının hazırlanması ve jeolojik kesitlerinin yapılması, 6-Kaynağın/rezervin iki boyutlu olarak modellenmesi, 7-Kaynak/rezerv raporu hazırlanması.

Yatırım konunuz Ek-1 veya Ek-2 listesinden herhangi birine tabii olması durumunda çed için ödeyeceğiniz harç yatırım bedelinize göre değişir Yatırım bedeliniz.

0 TL- 1 Milyon TL arasında ise 7.500 TL

1 milyon TL- 10 Milyon TL arasında ise 15.500 TL

10 milyon TL- 100 Milyon TL arasında ise 22.000 TL

100 milyon TL- 1 Milyar TL arasında ise 30.000 TL

1 milyar TL- 10 Milyar TL arasında ise 48.000 TL

10 Milyar TL üzeri ise 169.000 TL

I b ve II a Grubu  müracaatlarda talep edilen alanın müsait olan kısmı müracaat tarihinde müracaat edene bildirilir. İki ay içerisinde işletme harç ve teminatın yatırılmaması ve bu belgelerin tamamlanarak Genel Müdürlüğümüze verilmemesi halinde bu alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın müracaatlara açık hale gelir. Söz konusu belgeleri zamanı içerisinde tamamlayan müracaatların ruhsatlandırılmasına ilişkin işlemler İşletme Ruhsatları Şube Müdürlüğünce yapılır. Müracaatın bir kısmının özel izin alanı ile kesişmesi durumunda ve bu alan için ruhsat talebinde bulunulması halinde bu alan içinde ayrıca harç teminat yatırılıp 1 yıl süre içersinde gerekli izinin alması gerekir, izinleri 1 yıl içinde alınamayan müracaatlar tekrar aramaya açık hale gelir.

Sera Gazları (Greenhouse Gases) : Sera etkisini destekleyen, atmosferde bulunan ve en çok ısı tutma özelliğine sahip bileşiklere verilen isimdir. Sera etkisi ise atmosferin ısıtma ve yalıtma etkisidir.  

Karbon Ayak İzi: Bir ürünün veya hizmetin sera gazı cinsinden dünyaya bıraktığı yükü, yani izi izlemeyi ifade eden bir terimdir.                    

Sera etkisine neden olan gazlar Karbondioksit, sülfürhekzafluorid, metan, diazotmonoksit, hidroflurokarbonlar ve perflurokarbonlar olmak üzere sayılabilmektedir.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından, havaalanlarında faaliyet gösteren kuruluşların çevreye ve insan sağlığına, verdikleri veya verebilecekleri zararların sistematik bir şekilde azaltılması ve mümkün ise ortadan kaldırılabilmesi için çalışmalar başlatılmıştır.

Bir havaalanında, gerekli şartları yerine getiren Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce yetkilendirilmiş kuruluşun, o havaalanı için ödeyeceği yetki belgesi, ruhsat, sertifika gibi izin belgelerinin temdit ücretlerinde %20 indirim yapılacaktır. Eğer, bir havaalanındaki tüm kuruluşlar bu şartları yerine getirirse; o havaalanına “Yeşil Havaalanı (Green Airport)” unvanı verilecek ve bu havaalanında hizmet veren, havaalanı işletmecisi dahil, tüm kuruluşların SHGM tarafından verilen yetki belgesi, ruhsat, sertifika gibi izin belgelerinin temdit ücretlerinde %50 indirim yapılacaktır.

ÇED Raporunun Kapsam ve özel formatının belirlenmesinden önce halkı proje hakkında bilgilendirmek, projeye ilişkin görüş ve önerilerini almak üzere yapılan toplantıdır.

Toplantının yeri, tarihi ve saati en az 10 gün öncesinden, yerel ve ulusal yayım yapan gazetelerde ilan edilir.

Toplantı Çevre ve Şehircilik İl Müdürünün veya görevlendireceği bir yetkilinin başkanlığında yapılır. Toplantı tutanağı, bir sureti Valilikte kalmak üzere Bakanlığa gönderilir. Komisyon üyeleri kendilerine iletilen tarihe göre halkın katılımı toplantısına katılabilirler. Halkın katılımı toplantısı çalışmaları ile ilgili sekretarya hizmeti, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından yürütülür.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hakkında Kapsam Belirleme ve İnceleme Değerlendirme Komisyonunca yapılan değerlendirmeler dikkate alınarak, projenin çevre üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle uygulanmasında sakınca görüldüğünü belirten Bakanlık kararıdır. Yatırım gerçekleştirilemez. ÇED olumsuz kararı verilen projeler için, bu karara neden olan şartlarda değişiklik olması durumunda yeniden başvurulabilir. 

Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinde verdikleri taahhütnameye aykırı davrananlara, her bir ihlal için 20.452 Türk Lirası idarî para cezası verilir.

Ek-1 Listesinde yer alan faaliyetler için   Proje Tanıtım Genel Formatı’na göre  hazırlanacak dosyaların Çevre ve Orman Bakanlığı’na sunulması gerekmektedir.

Ek-2 Listesinde yer alan faaliyetler için ise Proje Tanıtım Dosyasının Hazırlanmasında Esas Alınacak Seçme Eleme Kriterleri'ne göre  hazırlanacak dosyaların ilgili Valiliğe sunulması gerekmektedir.

Seçme Eleme Kriterleri uygulanmasına tabi bir projeyi gerçekleştirmeyi planlayan gerçek veya tüzel kişiler; Proje Tanıtım Dosyasını, Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlara hazırlatmak, ilgili makama sunulmasını sağlamak ve proje kapsamında verdikleri taahhütlere uymakla yükümlüdürler.

Bu projeler:
•  Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin Ek-2 listesinde yer alan projeler (Ek-1 Listesinde Yer Alan Alt Sınırlar Bu Listede Üst Sınır Olarak Alınır),
• Kapsam dışı değerlendirilen projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesinin planlanması halinde, mevcut proje kapasitesi ve kapasite artışları toplamı ile birlikte projenin yeni kapasitesi Ek-2 listesinde belirtilen projeler,
Bu kapsamdaki projeler için “ÇED Gereklidir” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı verilebilir.

Başvuru Dilekçesi 

- Proje Özeti 

- İş Akım Şeması 

- İmar Durumu Yazısı/Aplikasyon Krokisi (OSB İçinde Olan Projeler İçin OSB Müdürlüğü; OSB Dışında Olan Projeler iİin Belediyenin İmar Planları Açısından Kurum Yazısı),

- Yer /Yerlerin Mülkiyetine İlişkin Belge (Tapu/Kiracı ise Kira Kontratı),

- Proje/Faaliyet Sahasının Özelliğine Göre İlgili Kurumdan Alınan Görüş Yazısı (ÇED Yönetmeliği Ek-5 Duyarlı Yöreler İçin),

- Çevre Düzeni Planı ve Plan Notları,

- Vaziyet Planı (Kurulu Tesisler İçin),

- Faaliyet Yeri İşlenmiş ve 6 Derecelik Koordinat Listesi Bulunan 1/25.000 Ölçekli Topografik Harita,

- Güncel Google Earth Üzerinde Alanın Gösterildiği Harita (Güneş Enerji Santraller (GES) Projeleri İçin), 

- Kapasite raporu (Kurulu Tesisler İçin/Varsa), 

- Yapı Ruhsatı/Yapı Kullanma İzin Belgesi (Varsa),

- Faaliyet Sahibinin Varsa Vekilinin Noter Tasdikli İmza Sirküleri (Vekili Varsa Vekalatnamesi), 

- Taahhütname 

- Tesisin Kayıtlı Olduğu Vergi Dairesi ve Vergi Numarası

Başvuru Dilekçesi 

- Proje Özeti 

- İş Akım Şeması 

- İmar Durumu Yazısı/Aplikasyon Krokisi (OSB İçinde Olan Projeler İçin OSB Müdürlüğü; OSB Dışında Olan Projeler iİin Belediyenin İmar Planları Açısından Kurum Yazısı),

- Yer /Yerlerin Mülkiyetine İlişkin Belge (Tapu/Kiracı ise Kira Kontratı),

- Proje/Faaliyet Sahasının Özelliğine Göre İlgili Kurumdan Alınan Görüş Yazısı (ÇED Yönetmeliği Ek-5 Duyarlı Yöreler İçin),

- Çevre Düzeni Planı ve Plan Notları,

- Vaziyet Planı (Kurulu Tesisler İçin),

- Faaliyet Yeri İşlenmiş ve 6 Derecelik Koordinat Listesi Bulunan 1/25.000 Ölçekli Topografik Harita,

- Güncel Google Earth Üzerinde Alanın Gösterildiği Harita (Güneş Enerji Santraller (GES) Projeleri İçin), 

- Kapasite raporu (Kurulu Tesisler İçin/Varsa), 

- Yapı Ruhsatı/Yapı Kullanma İzin Belgesi (Varsa),

- Faaliyet Sahibinin Varsa Vekilinin Noter Tasdikli İmza Sirküleri (Vekili Varsa Vekalatnamesi), 

- Taahhütname 

- Tesisin Kayıtlı Olduğu Vergi Dairesi ve Vergi Numarası

Gerçekleştirilmesi planlanan projenin çevresel etki değerlendirmesinin yapılması için; başvuru, inşaat öncesi, inşaat, işletme ve işletme sonrası çalışmaları kapsayan süreçtir.

Yönetmeliğin EK-1 listesinde yer alan veya Valiliklerce "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir" kararı verilen bir proje için Komisyonca oluşturulan özel formata göre hazırlanan rapor “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu” adını alır.

Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar tarafından hazırlanan ÇED Raporu Bakanlığa sunulur. ÇED Raporunun Özel Formata uygunluğu ve belirlenen çalışma grubunda yer alması gereken meslek uzmanlarınca hazırlanıp hazırlanmadığı hakkındaki inceleme Bakanlık tarafından beş iş günü içinde sonuçlandırılır. ÇED Raporunun Özel Formata uygun olmadığı ve/veya belirlenen çalışma grubunca hazırlanmadığının anlaşılması halinde, bu hususların yerine getirilmesi için ÇED Raporu Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlara iade edilir, söz konusu raporun bir ay içinde Bakanlığa sunulmaması durumunda başvuru geçersiz sayılır.

Özel Formata uygun olduğu tespit edilen ÇED Raporu, incelemek ve değerlendirmek üzere yapılacak toplantının tarihi ve yerini belirten bir yazı ekinde Bakanlık tarafından Komisyon üyelerine gönderilir.

Proje ile ilgili inceleme değerlendirme sürecinin başladığı ve ÇED Raporunun halkın görüşüne açıldığı Bakanlık ve Valilik tarafından anons, askıda ilan, internet vb. şekilde halka duyurulur.

ÇED Raporunu incelemek isteyenler, duyuru tarihinden itibaren rapor nihai edilene kadar raporu inceleyerek proje hakkında Bakanlığa veya Valiliğe görüş bildirebilirler. Valiliğe bildirilen görüşler Bakanlığa iletilir. Bu görüşler Komisyon tarafından dikkate alınır ve Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlar tarafından ÇED Raporuna yansıtılır.

Komisyon ÇED Raporunu, ilk inceleme değerlendirme toplantısından itibaren on iş günü içinde inceler ve değerlendirir. Yazılı görüş vermiş olan inceleme, değerlendirme komisyonu üyeleri dahil salt çoğunluk ile gerçekleştirilen toplantıda yönetmeliğin 12. maddesi çerçevesinde inceleme ve değerlendirme yapılır. Çalışmalar tamamlandığında tutanak ile rapor nihai edilir.

Komisyon tarafından incelenerek son şekli verilen ÇED Raporu, Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar tarafından inceleme değerlendirme toplantılarının sona erdirilmesinden sonraki on takvim günü içinde Bakanlığa sunulur. Sunulan raporda eksiklik tespit edilmesi durumunda rapor iade edilir, iade edilen rapordaki eksikliklerin doksan (90) takvim günü içerisinde tamamlanmaması halinde ÇED süreci sonlandırılır.

Halkın görüşü

?Komisyon tarafından incelenerek son şekli verilen ÇED Raporu halkın görüş ve önerilerini almak üzere, Bakanlık ve/veya Valilik tarafından askıda ilan ve internet aracılığı ile on (10) takvim günü görüşe açılır. Bakanlıkça proje ile ilgili karar alma sürecinde bu görüşler de değerlendirilir. Bakanlık halktan gelen görüşler doğrultusunda, rapor içeriğinde gerekli eksikliklerin tamamlanmasını, ek çalışmalar yapılmasını ya da Komisyonun yeniden toplanmasını isteyebilir. Nihai ÇED Raporu ve eklerinin proje sahibi taahhüdü altında olduğunu belirten taahhüt yazısı ve noter onaylı imza sirküleri beş (5) iş günü içerisinde Bakanlığa sunulur. Kamu kurum/kuruluşlarından imza sirküleri istenmez.

KANUN VE YÖNETMELİKLERDE BELİRTİLEN SINIRLARIN ÜSTÜNDE YER ALAN ÜRETİM FAALİYETLERİ İÇİN ÇED ALINMASI HİZMETİDİR. Maden kanunun 7. maddesi gereği Çevresel etki değerlendirmesi işlemleri Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından, diğer izinlere ilişkin işlemler de ilgili bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca çevresel etki değerlendirmesi sürecinde en geç üç ay içinde bitirilir. Bakanlık ve diğer bakanlıkların mevzuatının gerektirdiği maddî yükümlülükler ruhsat sahibi tarafından karşılanır., 
28- Madencilik projeleri;
Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın,
a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletme ve cevher hazırlama tesisleri,
b) 150 hektarı aşan (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) çalışma alanında açık işletme yöntemi ile kömür çıkarma ve cevher hazırlama tesisleri,
c) Biyolojik, kimyasal, elektrolitik ya da ısıl işlem yöntemleri uygulanan cevher zenginleştirme tesisleri,
ç) 1 inci ve 2 nci grup madenlerin her türlü işleme sokulması (kırma-eleme, öğütme, yıkama ve benzeri) 100.000 m3/yıl ve üzeri kapasitede olanlar.

Çevresel Etki Değerlendirilmesi Yönetmeliğinin Ek-2 listesinde yer alan madencilik projeleri kısmına göre Çevresel Etki Değerlendirilmesi raporunun hazırlanması, İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne sunularak takibinin gerçekleştirilmesi ve “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararının alınması hizmetidir.
Çevresel Etki Değerlendirilmesinde Uygulanacak Projeler İçin Ek-2 Listesi
 42- Madencilik projeleri 
Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın;
a) Madenlerin çıkarılması (Ek-I’de yer almayanlar),
b) 5.000 m3/yıl ve üzeri kapasiteli blok ve parça mermer, dekoratif amaçlı taşların çıkartılması, işlenmesi ve yıllık 250.000 m2 ve üzeri kapasiteli mermer kesme, işleme ve sayalama tesisleri,
c) 1.000.000 m3/yıl ve üzerinde metan gazının çıkartılması ve depolanması,
ç) Karbondioksit ve diğer gazların çıkartıldığı, depolandığı veya işlendiği 10.000 ton/yıl ve üzeri kapasiteli tesisler,
d) 1 inci ve 2 nci grup madenlerin her türlü işleme sokulması (kırma-eleme, öğütme, yıkama ve benzeri) Ek-I’de yer almayanlar,
e) Cevher hazırlama veya zenginleştirme tesisleri (Ek-I’de yer almayanlar).
43- 50.000 ton/yıl ve üzeri tuzun çıkarılması ve/veya her türlü tuz işleme tesisleri.
44- Kömür işleme tesisleri
a) Havagazı ve kok fabrikaları,
b) Kömür briketleme tesisleri,
c) Kömür yıkama tesisleri.
45- Petrokok, kömür ve diğer katı yakıtların depolama, sınıflama ve ambalajlama tesisleri (perakende satış birimleri hariç).
46- Kireç fabrikaları ve/veya alçı fabrikaları.
47- EK-I’de yer alan projeler kapsamında bulunmakla birlikte, yeni bir metot veya ürün denemek ve geliştirmek amacı ile hazırlanan ve iki yıldan uzun süreli olmayan projeler. 

14 Aralık 2007 tarih ve 26730 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, İşletmeci tarafından çalışmalara başlanmadan önce, bozulan doğal yapının yeniden düzenlenmesi, doğal dengenin kurulması ve alanın yeniden insanların ya da diğer canlıların güvenle yararlanabileceği hale getirmesini sağlayacak biçimde Doğaya Yeniden Kazandırma Planı Raporunun hazırlanması hizmetidir.

MADDE 5 – 
(1) Bu Yönetmelik kapsamına giren faaliyetlerde, işletmeci tarafından çalışmalara başlanmadan önce, bozulan doğal yapının yeniden düzenlenmesi, doğal dengenin kurulması ve alanın yeniden insanların ya da diğer canlıların güvenle yararlanabileceği hale getirmesini sağlayacak biçimde Doğaya Yeniden Kazandırma Planı hazırlanır.
(2) Bir faaliyet sırasında doğaya yeniden kazandırma çalışması yapılacak alanın kullanım öncesi dönemde çorak, verimsiz ve benzeri olumsuz nitelikler taşıyor olması, alanın doğaya yeniden kazandırılması amacı ile yapılan proje çalışmalarını ve uygulamasını olumsuz yönlendirici bir gerekçe olarak gösterilemez. Doğaya Yeniden Kazandırma Planı çalışmalarında, son arazi düzenlemesi için sahanın mümkün olduğu kadar faaliyet öncesindeki ekolojik durumuna ve eşyükseltilerine ulaştırılması hedeflenmelidir.
(3) 16/12/2003 tarihli ve 25318 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin ekinde yer alan Ek-I kapsamındaki bir projeyi gerçekleştirmeyi planlayan faaliyet sahipleri çevresel etki değerlendirmesine tabi projeler için çevresel etki değerlendirmesi raporunun eki olarak bu Yönetmelik ekinde yer alan Ek-I Doğaya Yeniden Kazandırma Planını ve bu planı aynen uygulayacağını gösterir noter tasdikli taahhüdü ilgili idari mercilere sunmak ve projelerini verilen kararlara göre gerçekleştirmekle yükümlüdürler.

(4) Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin ekinde yer alan Ek-II’ye tabi projelerin faaliyet sahipleri için Proje Tanıtım Dosyasının eki olarak bu Yönetmelik ekindeki Ek-I’de formatı verilen Doğaya Yeniden Kazandırma Planını hazırlamak, bu planı aynen uygulayacağını gösterir noter tasdikli taahhüdü ilgili idari mercilere sunmak ve projelerini verilen plan ve taahhütlere göre gerçekleştirmekle yükümlüdürler.
(5) Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği hükümleri gereği değerlendirilerek Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı verilen faaliyet sahipleri ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamı dışındaki faaliyet sahipleri bu Yönetmelik ekinde yer alan Ek-I Doğaya Yeniden Kazandırma Planını ve bu planın aynen uygulanacağını gösterir noter tasdikli taahhüdü ilgili il çevre ve orman müdürlüğüne sunmak ve projelerini verilen plan ve taahhütlere göre gerçekleştirmekle yükümlüdürler.

Buhar ağırlıklı sistemler

Bu sistemler yeryüzünde çok az bulunmalarına rağmen temiz olmaları ve çevre açısından en az risk içermeleri nedeniyle en çok istenen sistemlerdir. Bu tür sistemlerin en iyi bilinenleri İtalya’nın Larderello sahası ile ABD’nin Geysers kuru buhar sahalarıdır. Bu sistemlerde sıvı haldeki su ile buhar birlikte olmalarına rağmen, rezervuar boyunca süreklilik arz eden ve basıncı kontrol eden faz buhar fazı olmaktadır. Buhar sistemleri sıcak su sistemlerine göre çok daha az ısı içermelerine rağmen üretilmeleri aşamasındaki problemlerin azlığı nedeniyle tercih konusudurlar. Buhar rezervlerinin üretim mekanizması tıpkı doğal gaz rezervuarlarında olduğu gibi basıncın düşmesiyle rezervuardaki akışkanın genleşmesidir. Üretilen akışkan miktarının rezervuarın ilk anda sahip olduğu akışkan miktarına oranı genelde oldukça yüksektir (ağırlıkça %85-90civarında). Öte yandan, enerji kurtarımı oranı tam tersi bir davranış göstermektedir. Rezervuardaki ısı enerjisinin çoğunun kayaçta saklı olması ve izotermal davranış nedeniyle kayaçtan soğurulan ısı enerjisi çok azdır dolayısıyla bu sistemlerden elde edilen doğal ısı kurtarımı çok düşüktür. Daha fazla ısı kurtarımı kayaç sıcaklığının düşürülmesi, dolayısıyla geliştirilmiş kurtarım tekniği uygulaması olan sisteme sıvı geri basımıyla mümkündür.

Sıvı ağırlıklı sistemler

Bu sistemlerde sıvı faz süreklilik arz eden ve basıncı kontrol eden faz olmaktadır. Bu sistemlerdeki su bir kimyasal çözelti olup içinde sodyum, potasyum, lityum, kalsiyum, klor, bikarbonat, sülfat, borat ve silikat içermektedir. Dünyaca ünlü sıvı ağırlıklı jeotermal sistemler arasında Yeni Zelanda’dan Wairakei, Meksika’dan Cerro Prieto ve ülkemizden Kızıldere’yi saymak mümkündür. Daha önce de belirtildiği gibi bu sistemlerden ısı kurtarımı buhar ağırlıklı sistemlere göre daha yüksek olmaktadır. Bunun temel nedeni rezervuar akışkanının rezervuarda kaynamaya başlaması ve/veya sisteme suyun geri basılmasıdır. Bu sistemlerdeki üretim problemleri ise buhar ağırlıklı sistemlere göre daha zorludur.

Jeo-basınçlı oluşumlar

Bu sistemler hidrostatik basıncın çok üzerinde akışkan içeren kayaçlardan oluşan sistemlerdir. Bu sistemler genellikle geçirimsizliği yüksek olan bir örtü kaya ile kaplı olan zonlarda oluşmaktadır. Geçirimsiz örtü kayanın etkisiyle sistemde sıkışan akışkanın basınç gradyeni artan sedimantasyonla yükselmekte ve çoğunlukla 1 psi/ft (normal hidrostatik gradyen 0.433-0.45 psi/ft aralığındadır) seviyelerine çıkmaktadır. Düşük ısıl geçirgenlik ve yüksek ısıl kapasiteyle bu sistemlerin sıcaklıkları yükselmektedir. Günümüzde bu tür sistemlerin en iyi bilineni ABD’nin Teksas eyaletinden Mississipi kıyılarını içine alan Meksika Körfezi kıyılarıdır.

Kızgın kuru kaya (HDR)

Bu sistemler ısı taşıyıcı ortam olan suyu içermeyen sistemlerdir. Bu sistemler için ısı enerjisini ekonomik yolla soğurabilecek bir yöntem bulunabilmesi durumunda bu sistemlerden yüksek miktarlarda enerji elde etmek mümkündür. Bir diğer sınıflandırma ise sistemin keşfi anındaki basınç ve sıcaklık değerlerinin suyun faz diyagramına yerleştirilmesiyle yapılmaktadır. Şekil 2.2. saf suyun basınç-sıcaklık diyagramını göstermektedir. Bu diyagramdaki kesiksiz kalın çizgi saf suyun kaynama eğrisidir. İçinde tuz ve çözünmüş gaz içeren jeotermal akışkanlar için basınç-sıcaklık diyagramları yeniden düzenlenmelidir. Şekil 2.2.’ yi referans alarak basınç-sıcaklık diyagramlarının kullanımını anlatabiliriz.

ÇEVRE DANIŞMANLIK

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 10.09.2014 tarih ve 29115 sayılı Resmi Gazete 'de "Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği" yayınlanmıştır.

Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 listesinde yer alan tesisler, en az bir çevre görevlisi istihdam etmek ya da yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarından çevre yönetimi hizmeti almak , Ek-1 listesinde yer alan tesisler, çevre yönetim birimi kurmak ya da yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarından çevre yönetimi hizmeti almak zorundadır.

Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan işletmelerin, çevre izni veya çevre izin ve lisansı alması zorunludur. İşletmelere verilen çevre izin veya çevre izin ve lisansı, on yıl süre ile geçerlidir.

Çevre izin veya çevre izin ve lisansı başvurusu çevre yönetim birimi, istihdam edilen çevre görevlisi ya da bakanlıkça yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmaları tarafından yapılacaktır.

Firmamız Çevre izin veya çevre izin ve lisans e-başvuru dosyasını ve başvuru için gerekli bilgi, belge ve raporları hazırlayarak bu yönetmelikler doğrultusunda hizmet vermek üzere Bakanlık tarafından 318 Numaralı "ÇEVRE DANIŞMANLIK YETERLİLİK BELGESİ" ile yetkili kılınm ıştır.

Çevre danışmanlık kapsamında firmamız aşağıdaki yükümlülükleri yerine getirmektedir:

• Tesis için, konusunda uzman ve çevre mevzuatına hâkim bir mühendis koordinatör olarak görevlendirilecektir.
• Tesis için görevlendirilen Koordinatör, sorumlusu olduğu tesiste sözleşme süresi boyunca her ay çevre denetimi gerçekleştirilecektir.
• Yapılan denetimler sonunda; en geç bir hafta içerisinde uygunsuzlukları da içerir denetim raporları işverene teslim edilecektir.
• Denetim raporları; tesiste denetim esnasında, Çevre Mevzuatı kapsamında görülen uygunsuzlukları ve bu uygunsuzlukların giderilmesi için detaylı çözüm önerilerini içerecektir.
• Koordinatör sorumlusu olduğu tesisin çevre yönetim faaliyetlerini koordine edecektir.
• Koordinatör sorumlusu olduğu tesisin Çevre İzinleri kapsamında alması gereken belgeleri almak ile ilgili çalışmaları yürütecektir.
• Bakanlıkça ve/veya İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü'nce istenecek olan bilgi ve belgeler zamanında ve eksiksiz olarak ilgili kuruma sunulacaktır.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve/veya İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü'nün yapacağı denetimlerde tesise görevlendirilmiş koordinatör tesiste hazır bulunacak ve çevresel konularla ilgili gerekli soruları cevaplandıracaktır.
• Çevre denetim çalışmaları ile ilgili olarak her yıl yapılan çalışmalar hakkında detaylı bir rapor sunulacaktır.
• İşverenin çevre konusunda olabilecek soru ve görüşleri ivedilikle cevaplandırılacak, gerek olması durumunda ilgili Üniversite ve Meslek Odaları ile koordinasyon sağlanacaktır.
• Çevre Denetimi ve Danışmanlık çalışmaları esnasında ticari sır niteliğinde olan veya olmayan hiçbir bilgi ve/veya belge üçüncü şahıslar ile paylaşılmayacaktır.

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) genel olarak, planlama aşamasındaki faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için, çevreye yapabileceği tüm etkilerin bilimsel ve teknik yöntemlerle tespit edilerek olumsuz etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek şekilde en aza indirilmesi ve olumlu etkilerin arttırılmasıdır. 20. Yüzyılın sonlarına doğru toplumlar çevre politikalarını oluşturmaya başlamışlar ve Çevresel Etki Değerlendirmesi ülkelerin çevre mevzuatlarında yer almaya başlamıştır. Önceleri sadece projeler için uygulanmış, daha sonra kapsamı geliştirilerek plan, program ve politikaların çevresel değerlendirilmesi sonucu Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) kavramı ortaya çıkmıştır. Avrupa Birliği’ne üye ülkeler; birlikteliği sağlamak amacıyla çıkarılmış olan Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Stratejik Çevresel Değerlendirme Direktifleri doğrultusunda ulusal mevzuatlarını düzenlemektedirler. Bu çalışma ile ÇED'in Türkiye’de ortaya çıkışı, gelişimi, uygulamaları ve bu uygulamalarda karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların çözümleri ile Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde çevre mevzuatındaki Çevresel Etki Değerlendirmesi’ne yönelik çalışmalarda yapmış olduğu değişiklikler ile birlikte incelenmiştir

kaynak:kaynak: https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/34440

Türkiye’de Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) yönetmeliklerinin değişim süreci

Türkiye’de Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) yönetmeliklerinin değişim süreci

Çed Belgesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yeterliliki verdiği ÇED yeterlilik Belgesine sahip firmalar tarafından Çed Raporu yada Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak alınır.

​​​​​​​Çevmed Mühendislik yetkili bir ÇED Firmasıdır.

ÇEV-MED ÇEVRE bünyesinde bulunan Maden Mühendisleri, Jeoloji Mühendisleri, Çevre Mühendisleri (Çed Uzmanları ve Çevre Görevlileri) ve Biyologlar tarafından verilen hizmetler kapsamında, proje için uygun tesis yerinin belirlenmesi aşamasından başlayarak, tesisin kurulması, faaliyete hazır hale gelmesi ve işletmeye alınmasına süreçlerinde ilgili mevzuatlar çerçevesinde gereken tüm izin ve belgelerin alınması sürecinde proje/işletme sahiplerine bilgi ve tecrübelerimizle çözüm ortaklığı sunmaktayız.

ÇEV-MED ÇEVRE Çevre Mevzuatı kapsamında yer alan "Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği", T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılmıştır. Bu yönetmelik doğrultusunda ÇED Raporu ve Proje Tanıtım Dosyası hazırlanması usul ve esasları, yine Bakanlıkça çıkarılmış olan "Yeterlik Belgesi Tebliği" ile tanımlanmıştır. ÇEV-MED ÇED HİZMETLERİ DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ Bakanlık tarafından söz konusu Tebliğ uyarınca, 229 Numaralı "ÇED YETERLİK BELGESİ" ile ÇED Raporu ve Proje Tanıtım Dosyası hazırlamaya yetkili kılınmıştır.

ÇEV-MED ÇEVRE ayrıca "Çevre Denetimi Yönetmeliği", "Çevre Görevlisi ve Çevre Danışmanlık Firmaları Hakkında Yönetmelik" ve "Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik" T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılmış ve yürürlüğe girmiştir. Firmamız bu yönetmelikler doğrultusunda hizmet vermek üzere Bakanlık tarafından 318 Numaralı "ÇEVRE DANIŞMANLIK YETERLİLİK BELGESİ" ile yetkili kılınmıştır.

Çed Raporu yatırım konunuza ve kapasitenize göre Ek-2 listesine giren yatırımınız İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünden, Ek-1 Listesine giren yatırımınız Çevre ve Şehircilik bakanlığından alınır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED Raporu (Çed Olumlu Kararı) ve Proje Tanıtım Dosyası (Çed Gerekli Değildir Kararı) hazırlayabilmesi için şirketlerin personel listesini ,şirket donanımını vb. özelliklerini inceleyerek yeterli gördüğü şirketlere yeterlik belgesi vermektedir. ÇED Yönetmeliği Ek II Listesi kapsamındaki yatırımlar (projeler) için Proje Tanıtım Dosyası (ÇED Yeterlik Belgesi sahibi bir firma tarafından) hazırlanarak İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne e-çed üzerinden müracaat edilmesi ÇED Gerekli Değildir belgesi alınması gerekmektedir. ÇED Yönetmeliği Ek I Listesi kapsamındaki yatırımlar (projeler) için ÇED Raporu (ÇED Yeterlik Belgesi sahibi bir firm a (tarafından) hazırlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına e-çed üzerinden müracaat edilmesi ÇED Olumlu Belgesi alınması gerekmektedir.

EK I 'e ve EK II Listesine Tabii Yatırımlar ÇEV-MED Yeterlik şartlarını sağladığı için ÇED Raporu (Çed Olumlu Kararı) ve Proje Tanıtım Dosyası (Çed Gerekli Değildir Kararı) hazırlama konusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığından YETERLİK BELGESİ verilmiştir.

Yönetmelik kapsamında ki projeler için ;

Planlanan projeler veya faaliyetler için ÇED Yönetmeliğine göre 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği'ne tabi EK-I listesinde yer alan projeler için ÇED Raporu Hazırlanarak Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı , EK-II listesinde yer alan projeler için Proje Tanıtım Dosyası Hazırlanarak Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça,

• (Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. bendine göre) "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça hiçbir teşvik, onay, izin yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez.
• "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadan yatırıma başlanan ya da kurulan faaliyetler, Çevre Kanunu'nun 15. maddesine istinaden ÇED Yönetmeliği (19.maddesinin (a) bendi) gereğince durdurulmaktadır.
• Bu durumda, Çevre Kanununun 20. maddesinin (e) bendi uyarınca idari para cezası uygulanmaktadır.
• ÇED Raporunda veya Proje Tanıtım Dosyasında taahhüt edilen hususlara uyulmadığının tespit edilmesi durumunda ise Yönetmeliğin 19.maddesinin (b) bendi gereğince (Çevre Kanunu'nun 20. maddesinin (e) bendi uyarınca) idari para cezası uygulanmaktadır.

ÇED KAPSAM DIŞI BELGESİ (YAZISI)
(Çed Raporlarında Verilen Taahhütlere Ait Yatırımın İnşaat Dönemi İzleme-kontrol Fonlarının Hazırlanması)

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yayımladığı yönetmelikte Ek-I ve Ek-II listelerinde yer almayan projelere İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından verilen ve projenin ÇED yönünden herhangi bir sıkıntı teşkil etmediğine, ÇED kapsamında işlem olmadığına dair verilen bir yazıdır.

ÇED Muafiyeti genelde resmi kurumlarda yapılan işlemlerde ve bunun gibi resmi kurumlardan talep edilen belgeler için şart koşulan bir yazıdır. Projenizin EK-1 , Ek-2 yada ÇED muafiyeti kapsamına girip girmediğini aşağıda yer alan listelerden öğreneceğiniz gibi bize ulaşarakta teknik detayları ile öğrene bilirsiniz. (EK I 'e ve EK II 'e Tabii Yatırımlar)

-­‐    Yatırım yapan firma ünvanı, adresi, telefon, faksı, vergi dairesi, vergi numarası,

2-­‐    Yatırım yapılacak proje alanının adresi,  varsa tapu, kiralıksa tapu ve kira sözleşmesi.

3-­‐    Termal İşlem Proliz tesisinin günlük kapasitesi kaç ton saat olacaktır.

4-­‐    Planlanan projede kapalı alan kaç m2, açık alan kaç m2, dir.

5-­‐    Makina yerleşim planı

6-­‐    Vardiya sistemi nedir (tek vardiya , çift vardiya) Toplamda kaç personel çalışacaktır.

7-­‐    Planlanan faaliyette kullanılacak hammaddeler ve miktarları

8-­‐    Nihai ürünler nelerdir yıllık üretim miktarları

9-­‐    Proje kapsamında kullanılacak olan makina ekipmanların adet ve bedelleri, kullanılacak ekipmanları  kw  olarak gücü

10-­‐ Projenin proses özeti ( Hammaddelerin gelişinden prje kapsamında hangi aşamalardan geçeceği ve nihai ürünün çıkışına kadar sürecinin anlatımı) İş Akım şeması ile birlikte

11-­‐   Projenin prosesinde kullanılacak olan su nereden sağlanacaktır.

12-­‐ Projenin tapu alanının UTM ED 50 olan 6 derecelik koordinatları

13-­‐ Tapu alanı içerisinde kapalı alanın UTM ED 50 olan 6 derecelik koordinatları

DEFİNE ARAMA ÇED RAPORU İÇİN İSTENEN BİLGİ VE BELGELER

1-Yatırım yapılacak proje alanının tapusu, kiralık ise tapu ile birlikte kira sözleşmesi. (Mülkiyet evrakları, izinleri vs.)

2- Proje alanının UTM ED 50, 6 derecelik koordinatları,

3- Yatırım yapan firma ünvanı, adresi, telefonu, faksı, vergi dairesi, vergi numarası.

4-Proje kapsamında kaç personel çalıştırılması planlanmaktadır?

5-Proje kapsamında kullanılacak olan su nasıl temin edilecek?

6-Proje alanı ile ilgili olarak alınmış resmi yazılar varsa gönderebilirsiniz.

NOT: İlk etapta vekaletname, imza sirküsü gerekiyor. Vekaletname ve İmza Sirküleri noter onaylı olması gerekiyor. Ayrıca taahhütname hazırlayacağım. Taahhütname kaşe imza olması yeterli.

1969 yılında ABD'de yürürlüğe giren Ulusal Çevre Politikası Kanunu (National Environmental Policy Act) kapsamında dünya ile tanışan ve gerek ABD, gerek AB ülkeleri, gerekse diğer dünya ülkelerinde halen en etkin çevre yönetim aracı olarak yerini alan ve gün geçtikçe önem kazanan ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) ...

Maden İşletme Ruhsat Müracaatı

d.m.Y, H:i

Arama ruhsat süreci sonunda tespit edilen madenin rezerv bilgilerini içeren faaliyet raporu ve faaliyet sonrası işletme alanının çevre uyumlu hale getirilmesini de kapsayan işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğüne teslim edilmesi, sahanın tetkiki / işletme ruhsatının düzenlenmesi.

Bu konuda temel belirleyici unsur aranması düşünülen maden türünün hangi grup içinde yer aldığıdır. Bu hususta jeoloji mühendislerinden yardım alınmalı veya analiz yaptırılmalıdır. I a, I b, II a., II b., III., IV.,  V., ve VI.  Grup olmak üzere altı grup ruhsat vardır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2008 yılında uygulamaya başlattığı uygulama ile enerji, su, atık yönetimi ve iç hava kalitesi gibi konularda istenilen kriterleri karşılayan tesislere “Çevreye Duyarlı Tesis” (Yeşil Yıldızlı Tesis) belgesi vermektedir.

Sürdürülebilirlik; Bugünün İhtiyaçlarını, Gelecek Nesillerin ihtiyaçlarını karşılama gücünden ve yetkinliklerinden ödün vermeksizin karşılayan gelişmedir. İsviçre Federal Anayasası’nda yer alan bu madde, Brundtland komisyonu tarafından 1987 Yılında tanımlanmıştır.

Ayrıca; Kızılderili Kabile Şeflerine, alacakları kararların sonraki yedi neslin üzerindeki etkilerini göz önünde bulundurmalarını zorunlu kılan Native American Iroquois Confederacy ‘nin -Yedinci Nesil felsefesinde de yer almaktadır.

Kurumunuzun tüm paydaşları ve çalışanları tarafından güvenilen ve en çok beğenilen sektöründe lider olma niteliğiyle büyümenizde, en büyük göstergelerden biri sürdürülebilirlik raporudur. Bu büyümeyi gerçekleştirirken, sosyal, çevresel, yasal ve etik sorumlulukları ön plana koyan kurum kültürü doğrultusunda, paydaşları için değer yaratma hedefiyle sektöründe öncü olmanız amaçlanmaktadır.

Bu güne kadar jeotermal enerji ile ilgili birçok tanımlama yapılmıştır. Bu tanımların hemen hepsi enerjinin kaynağının anlatımıyla alakalıdır.  Yerküre içinde depolanmış bir ısıl enerji bulunmaktadır. Ancak bu şekilde yapılan tanımlar jeotermalin çevre ile olan ilişkisi ve kullanım alanlarından dolayı yetersiz kalmaktadır. O zaman bugüne kadar tüm tanımları ve jeotermalin diğer özelliklerini katarak şu tanımları yapabiliriz.

Jeotermal Enerji; yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde birikmiş sıcaksu, buhar, gaz veya sıcak kuru kayaçların içersinde yer alan basınçlı ısıya verilen addır.

Jeotermal enerji arzın içinde oluşan ve arz yüzeyine ısı artışı şeklinde gelip , uzaya radyasyon şeklinde yayılan bir enerjidir (Alpan, 1973).

Jeotermal enerji, yerkabuğunun işletilebilir derinliklerinden, olağan dışı olarak birikmiş ısının oluşturduğu, sıcaklığı sürekli olarak20 °C’den fazla olan ve çevresindeki normal yer altı ve yerüstü sularına oranla, daha fazla erimiş mineral, çeşitli tuzlar ve gazlar içerebilen, elektrik üretiminde, ısıtmada, çeşitli sanayi tesislerinde enerji hammaddesi olarak kullanılan, kimyasal madde üretiminde elverişli olabilen, sağlık turizm amacıyla da yararlanabilen sıcaksu, sıcaksu-buhar, buhar ve gazlardır (Hakyemez, 1986).

Jeotermal enerji, yerkabuğunun ulaşılabilir derinliklerinde olağan dışı olarak birikmiş ısının doğrudan ya da başka enerji türlerine dönüştürülerek ekonomik olarak yararlanabilen şeklidir (Erişen, 1987).

Jeotermal enerji yer kabuğunun çeşitli derinliklerinde birikmiş ısının oluşturduğu sıcaklıkları sürekli olarak bölgesel atmosferik ortalama sıcaklığın üzerinde olan ve çevresindeki normal yer altı ve yer üstü sularına göre daha fazla erimiş mineral, çeşitli tuzlar ve gazlar içerebilen basınç altındaki sıcaksu ve buhar olarak tanımlanabilir. Ayrıca herhangi bir akışkan içermemesine rağmen bazı teknik yöntemlerle ısısından yararlanılan, yerin deriliklerindeki “Sıcak Kuru Kayalar” da jeotermal enerji kaynağı olarak nitelendirilmektedir. Jeotermal enerji ise bunlardan dolaylı veya doğrudan her türlü faydalanmayı kapsamaktadır .(Mertoğlu, 1996).

Yerkabuğu içindeki yüksek sıcaklıklı su ve buhar karışımında ortaya çıkan bu enerjiye jeotermal enerji adı verilmektedir. Bir başka deyişler Jeotermal Enerji; Yerkabuğunun ulaşılabilir derinliklerinde olağandışı olarak birikmiş ısı potansiyelinin ekonomik olarak yararlanılabilen şeklidir( Demirel, 1998) .

Yerkabuğundaki ısı kaynağı olan magmanın derinliklerinden büyük kitleler halinde yukarı gelen erimiş kayaçlar ısı akışını yerel olarak arttırırlar. Yerkabuğundaki jeotermal ısı mantodan ısı iletimiyle ve radyoaktif elementlerin bozulmasından oluşan ışınım yoluyla ortaya çıkar ( Ketin, 1983).

Yukarıda verilen tanımlardan da anlaşılacağı üzere, jeotermal enerji ana hatlarıyla yeraltında bulunan ve bazı yerlerde kırık ve çatlakları kullanarak doğal olarak, bazı yerlerde de sondaj yoluyla yeryüzüne çıkan, çıktığı yerde o yerin ortalama sıcaklığının sürekli olarak üstünde bulunan sıcaksu veya buharın, insan sağlığı, tarımdan sanayiye, elektrikten ısıtmaya kadar geniş kullanım alanına sahip, içersinde erimiş halde mineraller bulunduran, bir enerji olduğunda birleşilmektedir.

Jeotermal enerjinin çevre ile olan olumlu ilişkileri göz önüne tutularak, teknik tanımların yanında son zamanlarda sembolleşen pratik tanımları da bulunmaktadır. Bunları maddeler halinde şu şekilde sıralamak mümkündür;

1- Çevre dostu enerjidir,

2- Ucuz enerjidir,

3- Yenilenebilir enerjidir.

Jeotermal enerjinin kullanılabilmesi, bazı koşulların oluşmasına bağlıdır. Temel gereklilik, enerjinin ulaşılabilir olmasıdır. Ulaşılabilirlik, gözenekli ve çatlaklı yer içi oluşumlarında ısının taşınımı ya da kayacın kendi ısı iletimi gibi doğal süreçlerle sağlanmaktadır. Yer içinde depolanmış ısının miktarı ve fiziksel büyüklüğü yeterliyse ve depo alanı yeryüzüne yakınsa, yüzeye bir ısı sistemi kurularak sıcak su ve buhardan enerji elde edilebilir.

Doğal buhar ve sıcak su kaynaklarının bulunduğu yerlerde jeotermal alan olduğuna kesin gözüyle bakılabilir. Ancak yüzeyde herhangi bir kaynağın bulunmadığı durumlarda da bir bölge jeotermal özellik taşıyabilir.  Yerin derinliklerine doğru inildikçe sıcaklığın artması jeotermal enerji oluşumuna zemin hazırlamaktadır. Bilindiği gibi yerkabuğundan aşağıya doğru her 33 m derinliğe inildikçe ortalama 1 0C sıcaklık artışı olmaktadır. Söz konusu alanlar, jeotermal enerji oluşumu için oldukça uygun koşullara sahip olabilir. Gerçekten de yeryüzünde jeotermal enerji kaynaklarının dağılımı ile tektonik kuşaklar, kırık hatlar ve volkanik sahalar arasında yakın bir benzerlik vardır ( Demirel, 1998).

Jeotermal Enerjinin Önemi

Ülkemizde de önemli bir potansiyele sahip olan jeotermal, gerek elektrik üretimi gerekse elektrik dışı uygulamalar olarak pek çok kullanım alanı bulunmasından dolayı önemli bir yere sahiptir. Jeotermal, sektöründeki yönetim, organizasyon, finans, planlama gibi sorunların çözülmesi durumunda ülke ekonomisi için büyük kazanç olabilecektir. Yenilenebilir bir enerji kaynağı olması, tükenmezliği, çevreyi kirletmemesi, ekolojik dengeyi bozmaması, arama ve işletme aşamasında maliyetinin düşüklüğü, ülkemizin bir çok bölgesinde bulunması, özellikle ısıtmacılıkta ve endüstriyel kullanımda devreye çok çabuk sokulabilmesi bu kaynağa fazla önem verilmesini gerektirmektedir.

Jeotermal enerjinin alışılmış enerji kaynaklarına göre, bazı üstünlükleri vardır. Öncelikle jeotermal enerji güneş, rüzgar ve gel-git enerjisi gibi tükenmez bir enerji kaynağıdır. Diğer enerji kaynaklarında sıkça rastlanan çevreyi kirletme sorunu bu enerji kaynağında söz konusu değildir. Ayrıca jeotermal enerjinin üretim maliyeti diğer enerji kaynaklarından daha ucuzdur. Belirtilen avantajlar, jeotermal enerjinin uygulama alanlarının giderek çeşitlenmesine neden olmaktadır. Nitekim günümüzde seraların, konutların, halanı pistlerinin hayvan çifliklerinin ve yüzme havuzlarının ısıtılması, balık başta olmak üzere çeşitli yiyeceklerin kurutulması, deniz suyundan tuz elde edilmesi ve elektrik enerjisi üretilmesi gibi çeşitli faaliyet alanlarında jeotermal enerjiden yararlanılmaktadır.

Canlıların sağlıklarını birinci derecede etkileyen hava kirliliği daha çok fosil yakıtlarda enerji elde edilmesinden sonra doğaya bırakılan SO2 den dolayı olmaktadır. Hava kirliliği neticesinde iklimlerde değişiklilikler, toprak ve bitki örtüsünün bozulması, güneş radyasyonu gibi olaylara sebep olmaktadır. Bu kirlilik ucuz bir enerji kaynağı olan jeotermal enerjiyle  büyük orada azaltılmaktadır. Bugün jeotermal enerji kullanılan yerlerde fosil yakıtların tüketimi ve bunların kullanımından doğan sera etkisi ve asit yağmuru gazların atmosfere atımından dolayı meydana gelen zararlı etkiler azalmıştır. Jeotermal enerjiye dayalı modern jeotermal santrallerde CO2, NOx, SOx atımı çok daha düşük olup merkezi ısıtma sistemlerinde sıfırdır  (Orme, 1996).

Genel anlamda jeotermalin önemini maddeler halinde sıralamamız gerekirse jeotermal enerji için şunları söyleyebiliriz.

• Yenilenebilir ve sonsuz ömürlüdür.
• Isı ve elektrik enerjisine dönüşümü kolaydır.
• Jeotermal enerji diğer enerjilerden ucuzdur.
• Çevre kirlenmesi yok denecek kadar azdır.
• Jeotermal tesislerin bakımı kolay ve ucuzdur.
• Jeotermal enerji kısa süreli meteorolojik olaylardan etkilenmez.
• Jeotermal enerji yüksek teknoloji gerektirmez.
• Jeotermal enerji milli enerjidir.
• Jeotermal enerjinin sağlık ve turizm sektörüne önemli katkıları vardır.
• Jeotermal enerji temiz enerjidir.
• Jeotermal enerji çevre dostudur. CO2 emisyonu jeotermal enerjide en azdır.

Jeotermal (jeo-yer, termal-ısı anlamına gelir) yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde birikmiş ısının oluşturduğu, kimyasallar içeren sıcak su, buhar ve gazlardır.jeotermal enerji de bu jeotermal kaynaklardan ve bunların oluşturduğu enerjiden doğrudan veya dolaylı yollardan faydalanmayı kapsamaktadır. Jeotermal enerji yeni, yenilenebilir, sürdürülebilir, tükenmez, ucuz, güvenilir, çevre dostu, yerli ve yeşil bir enerji türüdür.

Jeotermal kaynaklar ile;

1. Elektrik enerjisi üretimi,
2. Merkezi ısıtma, merkezi soğutma, sera ısıtması vb. ısıtma/soğutma uygulamaları,
3. Proses ısısı temini, kurutma işlemleri gibi endüstriyel amaçlı kullanımlar,
4. Karbondioksit, gübre, lityum, ağır su, hidrojen gibi kimyasal maddelerin ve minerallerin üretimi,
5. Termal turizm’de kaplıca amaçlı kullanım,
6. Düşük sıcaklıklarda (30 °C’ye kadar) kültür balıkçılığı,
7. Mineraller içeren içme suyu üretimi,

gibi uygulama ve değerlendirme alanlarında kullanımlar gerçekleştirilmektedir.

Yenilenebilir, sürdürülebilir, tükenmez bir enerji kaynağı olması; Türkiye gibi jeotermal enerji açısından şanslı ülkeler için bir özkaynak teşkil etmesi; temiz ve çevre dostu olması; yanma teknolojisi kullanılmadığı için sıfıra yakın emisyona sebebiyet vermesi; konutlarda, tarımda, endüstride, sera ısıtmasında ve benzeri alanlarda çok amaçlı ısıtma uygulamaları için ideal şartlar sunması; rüzgar, yağmur, güneş gibi meteoroloji şartlarından bağımsız olması; kullanıma hazır niteliği; fosil enerji veya diğer enerji kaynaklarına göre çok daha ucuz olması; arama kuyularının doğrudan üretim tesislerine ve bazen de reenjeksiyon alanlarına dönüştürülebilmesi; yangın, patlana, zehirleme gibi risk faktörleri taşımadığından güvenilir olması; % 95’in üzerinde verimlilik sağlaması; diğer enerji türleri üretiminin (hidroelektrik, güneş, rüzgar, fosil enerji) aksine tesis alanı ihtiyacının asgari düzeylerde kalması; yerel niteliği nedeniyle ithalinin ve ihracının uluslararası konjonktür, krizler, savaşlar gibi faktörlerden etkilenmemesi; konutlara fuel-oil, mazot, kömür, odun taşınması gibi problematikler içermediği için yerleşim alanlarında kullanımının rahatlığı; gibi nedenlerle büyük avantajlar sağlamaktadır.

Yağmur, kar, deniz ve magma sularının yeraltındaki gözenekli ve çatlaklı kayaç kütlelerini besleyerek oluşturdukları jeotermal rezervleri, yeraltı ve reenjeksiyon koşulları devam ettiği müddetçe yenilenebilir ve sürdürülebilir özelliklerini korurlar. Kısa süreli atmosfer koşullarından etkilenmezler. Reenjeksiyon, jeotermal rezervuarlardan yapılan sondajlı üretimlerde jeotermal akışkanın çevreye atılmaması ve rezervuarı beslemesi bakımından, işlevi tamamlandıktan sonra tekrar yeraltına gönderilmesi işlemidir. Reenjeksiyon birçok ülkede yasalarla zorunlu hale getirilmiştir.

İtalya’da Larderello sahasında 1904 yılından beri, Kaliforniya’da Geyser sahasından 48 yıldır jeotermal elektrik enerjisi üretilmektedir. 1890’dan beri Boise, Idaho’da (ABD) ve 1934’den bu yana Reykjavik’de (İzlanda başkenti) jeotermal kaynaklı merkezi ısıtma sistemi bulunmaktadır. Ayrıca, Paris banliyölerinde 85.000 konut jeotermal enerji ile ısıtılmaktadır.(vikipedi)

• M.Ö. 10000: Jeotermal akışkandan Akdeniz Bölgesi’nde çanak, çömlek, cam, tekstil, krem imalatında yararlanılmaktaydı.
• M.Ö. 1500: Romalılar ve Çinliler doğal jeotermal kaynakları banyo, ısınma ve pişirme amaçlı olarak kullanıyorlardı.
• 630: Japonya’da kaplıca geleneği yaygınlaştı.
• 1200: Jeotermal enerji ile mekân ve su ısıtması yapılabileceği Avrupalılar tarafından keşfedildi.
• 1322: Fransa’da köylüler doğal sıcak su ile evlerini ısıtmaya başladı.
• 1800: Yine Fransa’da yerleşim birimlerinin jeotermal enerji ile ısıtılması yaygınlaştı.
• 1800: ABD’de kaplıca turizmi hızla yaygınlaşmaya başladı.
• 1818: İtalya’da yerleşik Fransız asıllı sanayici Francesco Giacomo Larderel ilk defa jeotermal buhar kullanarak borik asit elde etti.
• 1833: Paolo Savi tarafından İtalya’daki Larderello Bölgesi’nin altındaki jeotermal rezervuarın yayılımı araştırıldı.
• 1841: Larderello’da yeni teknikler kullanılarak jeotermal kuyularının açılmasına başlandı.
• 1860: Kaliforniya eyaletinde The Geysers bölgesinde jeotermal kaynağını değerlendirmeye dönük tesisler açıldı.
• 1870: ABD’de kaplıca ve benzeri yerlere büyük talep doğdu.
• 1891: Idaho eyaletinin Boise şehrinde (ABD) ilk jeotermal bölgesel ısıtma sistemi uygulaması gerçekleşti.
• 1900: Kaliforniya eyaletinin Calistoga bölgesinde otuzdan fazla kaplıca merkezi açıldı.
• 1904: İtalya’da Larderello’da jeotermal buhardan ilk elektrik üretimi sağlandı.
• 1920: Kaliforniya eyaletindeki The Geysers tesislerinde ilk jeotermal kuyular açıldı.
• 1929: Oregon eyaletinde (ABD) Klamath Falls’da evler jeotermal enerji ile ısıtılmaya başlandı.
• 1930: İzlanda’da büyük ölçekli merkezi ısıtma projesi çalışmaları başladı.
• 1930: İzlanda, ABD, Japonya ve Rusya’da jeotermal akışkanın kullanımı yaygınlaştı.
• 1943: İtalya’da Larderello’da jeotermal sahasından elektrik üretimi 132 MWe kapasiteye erişti.
• 1945: Süt pastörizasyonunda ilk kez jeotermal akışkandan yararlanıldı.
• 1945: ABD’de buzlanmaya karşı yer ısıtmasında, hacim ısıtmasında ve sera ısıtmacılığında jeotermal ısı kullanıldı.
• 1958: Yeni Zelanda’da Flash Metodu ile jeotermal elektrik üretimine başlandı.
• 1960: Kaliforniya, The Geysers jeotermal alanında ticari elektrik üretimi için ilk kez kuru buhar kullanıldı.
• 1963: Türkiye’de ilk jeotermal sondaj kuyusu Balçova, İzmir’de açıldı.
• 1966: Japonya’da ilk jeotermal elektrik santrali kuruldu.
• 1968: Türkiye’de Kızıldere, Denizli jeotermal alanının keşfedilmesiyle elektrik üretimi amaçlı ilk jeotermal kuyunun inşaatına burada başlandı.
• 1969: İkincil çevrim jeotermal teknolojiler Kaliforniya’da başarı ile uygulandı.
• 1969: Fransa’da büyük jeotermal ısıtma projeleri başladı.
• 1970: Çin’de ilk kez elektrik üretiminde jeotermal akışkandan yararlanıldı.
• 1975: Kaliforniya’da The Geysers jeotermal alanındaki kaynaklardan 500 Mwe’lık elektrik üretimi kapasitesine ulaşıldı.
• 1978: Nevada eyaletinde (ABD) ilk jeotermal gıda kurutma tesisi kuruldu.
• 1978: New Mexico eyaletinde (ABD) kızgın kuru kayada jeotermal rezervuar oluşturulup test edilmeye başlandı.
• 1979: Endonezya’da ilk jeotermal elektrik üretimi gerçekleştirildi.
• 1980: ABD’nin batı eyaletlerinde pek çok yeni jeotermal elektrik santralleri kuruldu.
• 1981: Hawaii eyaletinin (ABD) Puna bölgesinde kurulan jeotermal tesisler faaliyete geçti.
• 1982: Türkiye’de Germencik, Aydın jeotermal alanı keşfedildi.
• 1983: Türkiye’de kuyu içi eşanjörlü ilk jeotermal ısıtma sistemi Balçova, İzmir’de kuruldu.
• 1984: Türkiye’nin ilk ve Avrupa’nın İtalya’dan sonra ikinci jeotermal enerji santrali (20.4 MWe kapasiteli) Kızıldere, Denizli’de hizmete açıldı.
• 1984: Oregon eyaletinde (ABD) mantar yetiştiriciliğinde jeotermalden yararlanıldı.
• 1985: Jeotermal elektrik santrallerinde dünya çapında yaklaşık 2.000 MW’lık elektrik üretim kapasitesine ulaşıldı.
• 1987: Nevada’da jeotermal akışkan altın madenciliğinde kullanıldı.
• 1987: Türkiye’nin ilk jeotermal merkezi ısıtma sistemi Gönen, Balıkesir ve Kozaklı ‘da işletmeye açıldı.
• 1990: ABD’de jeotermal elektrik üretimi kurulu kapasitesi 3.000 MWe’e yükseldi.
• 1992: Dünya’da 21 ülkede jeotermal elektrik üretimi toplam yaklaşık 6.000 MWe’e ulaştı.
• 1996: Türkiye’de 15.000 konut ana kapasiteli Balçova, İzmir jeotermal merkezi ısıtma sistemi devreye girdi.
• 2000: Tüm dünyada jeotermalden yaklaşık 8000 MWe jeotermal elektrik üretimi ve 17.000 MWt civarında jeotermal kaynaklar doğrudan kullanımı gerçekleştirildi.
• 2001: Türkiye’nin jeotermal kurulu ısıtma gücü 493 MWt’e ulaştı. Türkiye böylece jeotermalin elektrik dışı uygulamalarda dünyanın 5. büyük ülkesi durumuna geldi.
• 2009: Türkiye’nin en büyük jeotermal santrali olan (47,4 MWe) Aydın-Germencik Jeotermal Enerji Santrali’nin devreye alımı gerçekleştirildi. (Vikipedi)

nerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından:

JEOTERMAL KAYNAKLAR VE DOĞAL MİNERALLİ SULAR KANUNU

UYGULAMA YÖNETMELİĞİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

             Amaç

             MADDE 1 –  (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanununun uygulanması ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.

             Kapsam

             MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, belirlenmiş ve belirlenecek jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular ile jeotermal kökenli gazların aranması ve işletilmesi için ruhsat verilmesi, ruhsatın devredilmesi, faaliyetlerin, kaynağın ve çevrenin denetlenmesi, ruhsatın sona erdirilmesi, kaynak ve kaptajın korunması, ruhsat alanının terk edilmesi ile ilgili usul, esas ve yaptırımları kapsar.

             Dayanak

             MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik,  3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanununun  20 nci maddesine  dayanılarak hazırlanmıştır.

             Tanımlar

             MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

             a) Akışkan: Kaynaklardan elde edilen su, gaz ve buharı,

             b) Arama Faaliyet Raporu: Arama ruhsat döneminde hak sahipleri tarafından, her yıl  arama projesine göre yapılmış olan faaliyetlere ilişkin ilgili mühendis tarafından hazırlanmış bilgi ve belgeleri içeren İdare ve  MTA’ya verilmesi gereken raporu,

             c) Arama ruhsatı: Sınırları belirlenmiş bir alanda, kaynak arama faaliyetlerinde bulunulabilmesi amacıyla projeye dayalı verilen izin belgesini,

             ç) Arama: Jeotermal sistemden akışkan elde etmek amacıyla jeolojik araştırmalarla başlatılan, jeokimyasal ve jeofizik çalışmalarla desteklenen, yapılan tüm çalışmalara ait verilerin değerlendirilmesi sonucu belirlenen lokasyon veya lokasyonlarda amaç ve tekniğine uygun olarak jeolojik takiple açılan sondaj çalışmaları ile üretime yönelik test çalışmalarını da içeren projede belirtilen faaliyetler bütününü,

             d) Bakanlık: Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığını,

             e) Beklenmeyen haller: Jeoloji ve kaynak şartlarındaki beklenmeyen fiziksel ve kimyasal değişiklikler ile ilgili mevzuat gereğince diğer kurumlardan alınması gereken izinlerin alınamaması durumlarını,

             f) Bloke alan: İşletme ruhsatı verilmiş bir jeotermal kaynaktan yapılan üretim faaliyetlerinin etkilenmemesi için işletme ruhsatı sahibi dışındaki talep sahiplerine kapatılmış ve işletmeye açılmayacak alanları,

             g)  Deşarj: Jeotermal akışkanın kullanımından sonra reenjekte edilemeyen kısmının veya tamamının çevre kirliliğine neden olmayacak şekilde başka alıcı ortamlara gönderilmesini,

             ğ) Doğal mineralli su: Yerkabuğunun farklı derinliklerinde, uygun jeolojik şartlarda doğal olarak oluşan bir veya daha fazla kaynaktan yeryüzüne kendiliğinden çıkan ya da çıkartılan, mineral içeriği ve diğer bileşenleri ile tanımlanan; tedavi, şifa amaçlarıyla da kullanılan içmece suyu, şifalı su ve benzeri adlarla anılan soğuk ve sıcak doğal suları,

             h) Emniyetli verim: Jeotermal sistemi ve rezervuar dengesini bozmayacak şekilde aynı rezervuardan birim zamanda üretilebilecek azami akışkan miktarını,

             ı) Enjeksiyon:Akışkanların, yapay yöntemlerle jeolojik formasyonlara gönderilmesini,

             i) Faaliyet dönemi: Arama ve işletme ruhsat dönemlerinde bir yılda yapılan faaliyetleri,

             j) Faaliyet: Jeotermal kaynakların aranması, geliştirilmesi, işletilmesi ve terk edilmesi ile jeotermal ve doğal mineralli suların kullanılması hususundaki işlemleri,

             k) Gayrisafi hâsılat: İşletmenin toplam yıllık cirosu olup, işletmelere ait tahakkuk eden her türlü mal ve hizmet satış bedelleri, faizler ile yapılan kiralamaların dahil olduğu miktarı,

             l) İdare: İl özel idarelerini,

             m) İdare payı: Akışkanın doğrudan ve/veya dolaylı kullanıldığı tesislerin gayrisafi hâsılatının % 1’i tutarında her yıl Haziran ayı sonuna kadar İdareye ödenen payı,

             n) İşletme: Arama faaliyetleri sonucunda elde edilen kaynağın üretim, kullanım, reenjeksiyon, enjeksiyon, deşarj ve bu faaliyetlere yönelik sondaj çalışmalarını içeren projede belirtilen faaliyetler bütününü,

             o)  İşletme faaliyet raporu: İşletme faaliyeti döneminde ruhsat sahipleri tarafından yılda bir kez işletme projesine göre yapılmış olan faaliyetlere ilişkin, ilgili mühendis tarafından hazırlanmış bilgi ve belgeleri içeren İdare ve MTA’ya verilmesi gereken raporu,

             ö) İşletme ruhsatı: Belirli bir alanda akışkanın üretilebilmesi ve değerlendirilmesi için projeye dayalı verilen izin belgesini,

             p) Jeotermal alan: Yapılan bilimsel ve teknik çalışmalarla sınırları belirlenen ve üzerinde jeotermal kaynak veya jeotermal kaynakla birlikte doğal mineralli suların bulunduğu alanı,

             r) Jeotermal kaynak: Jeolojik yapıya bağlı olarak yerkabuğu ısısının etkisiyle sıcaklığı sürekli olarak bölgesel atmosferik yıllık ortalama sıcaklığın üzerinde olan, çevresindeki sulara göre daha fazla miktarda erimiş madde ve gaz içerebilen, doğal olarak çıkan veya çıkarılan su, buhar ve gazlar ile yeraltına insan düzenlemeleri vasıtasıyla gönderilerek yerkabuğu veya kızgın kuru kayaların ısısı ile ısıtılarak su, buhar ve gazların elde edildiği yerleri,

             s) Jeotermal rezervuar: Sıcaklık ve jeokimyasal açıdan doğal bir denge içinde bulunup bir bütünlük ifade eden, değişik şekillerde dışardan beslenen yarı açık veya kapalı sıcak su ve/veya buhar üretim ortamını,

             ş) Jeotermal sistem: Jeotermal alan oluşumunu sağlayan; beslenme alanı, akışkan, ısı kaynağı, rezervuar ve/veya zonu, örtü kaya ve boşalım alanının tümünü kapsayan, jeotermal kaynak ve/veya doğal mineralli suların çıktığı ve/veya üretildiği, kendine özgü jeolojik yapısı, hidrojeolojik ve kimyasal özellikleri olan sistemi,

             t) Kanun: 3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanununu,

             u) Kaptaj: Akışkanın doğal olarak ve/veya bilimsel yöntemler ve uygun araçlar kullanılarak rezervuardan yeryüzüne ulaşmasından itibaren kirlenmesinin önlenerek ve korunarak daha sağlıklı şekilde değerlendirilebilmesi için kullanım öncesi özel teknikle yapılan toplama havuzlarında, galeri ve/veya kuyularda biriktirilmesi işlemini,

             ü) Kaynak: Doğal yolla, sondaj veya kuyularla jeotermal akışkan veya doğal mineralli su,  gaz veya bunların birlikte elde edildiği yerleri,

             v) Kira sözleşmeleri: İşletme ruhsatına dayalı kullanım alanlarıyla ilgili hakların, başkalarına  kiralanmasını sağlayan sözleşmeleri,

             y) Koruma alanı: Kaynak ve bunların bağlı olduğu jeotermal sistemin; bozulmasına, kirlenmesine ve sürdürülebilir özelliğinin yitirilmesine neden olacak dış etkenlerden korumak amacıyla sahanın jeolojik, hidrojeolojik yapısı, iklim koşulları, zemin cinsi ve tipleri, drenaj sahası sınırı, kaynak ve kuyu çevresindeki yerleşim birimleri, endüstri tesisleri, çevrenin topografik yapısı gibi unsurlara bağlı olarak belirlenmiş, önlemler alınması gereken, içerisinde yapılan faaliyetlerin kontrol ve denetime tâbi olduğu ve gerektiğinde yapılaşma ve arazi kullanım faaliyetleri kısıtlanabilir alanları,

             z) Koruma alanları etüt raporu: Kaynağın işletmeye alınmasından önce bu yönetmelikte belirtilen ilgili format ve kriterlere göre ilgili mühendisler tarafından yapılan çalışmalar sonucunda hazırlanan ve MTA’nın görüşü alınarak İdare tarafından onaylanan raporu,

             aa) Kuyu başı donanımı: Üretim ve reenjeksiyon kuyularında akışkanın sağlıklı ve çevreyi kirletmeyecek bir şekilde üretimini ve reenjeksiyonunu sağlamak ve gerektiğinde kuyuyu uygun şekilde kapatabilmek maksadıyla kullanılan borular, vanalar, adaptör ve spul hattı malzemeleri gibi ekipmanları,

             bb) Kuyu içi logları: Kuyunun derinliği boyunca gözlemlenen litolojik değişimler, kayaç yoğunluğu, tabaka kalınlıkları, çatlaklı zonlar ve rezervuar zonlarda sıcaklık, gözeneklilik ve geçirgenlik, akışkana doygunluk, tuzluluk parametreleri, boru arkası çimento homojenliği ile kalınlığını ve kuyu çapındaki değişimler gibi özellikleri belirlemeye yönelik ölçümleri,

             cc) MTA: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğünü,

             çç) MİGEM: Maden İşleri Genel Müdürlüğünü,

             dd) Mücbir sebep: Sel, yangın, deprem, çökme, heyelan, savaş hali ile yönetmelikte belirtilen diğer halleri,

             ee) Proje: Kaynaktan yararlanmak amacıyla yapılacak çalışmaları düzenleyen, belirlenen usûl ve esaslara göre hazırlanan, arama ve işletme dönemindeki faaliyetlerin başlaması, gelişimi ve bitirilmesi ile ilgili süreleri içeren, beyan niteliğindeki metni,

             ff) Reenjeksiyon: Üretilen jeotermal akışkanların kullanıldıktan sonra tamamının veya kalan kısmının yapay yöntemlerle üretildikleri jeolojik formasyonlara geri gönderilmesini/basılmasını,

             gg) Ruhsat: Sınırları belirlenmiş bir alanda kaynak tespiti ve işletilmesi faaliyetlerinin yapılabilmesi için verilen izin belgesini,

             ğğ) Ruhsat Dönemi: Alan, kuyu ve/veya doğal çıkışa bağlı olarak ruhsat süresince yapılan faaliyetleri,

             hh) Sicil: İdare tarafından kaynağa ilişkin hak verilmesi, hakların devredilmesi, haciz, rehin, ipotek, sona ermesi ve terk edilmesi gibi hususları içeren kayıtları,

             ıı) Sondaj: Jeotermal akışkanları aramak, üretmek, kullanım sonrası reenjekte etmek, rezervuarı gözlemlemek veya test etmek için bilimsel yöntemler ve uygun araçlar kullanılarak, gereken derinlik ve çapta yeryüzünden kaynağa doğru jeolojik takip ile delik kazma ve açma işlemi ile jeotermal rezervuar oluşturmak için akışkan enjekte etmek için kuyu açma işlemini,

             ii) Teminat: Kaynağın değerlendirilmesine yönelik faaliyetlerde, kamu can ve mal sağlığını etkileyecek durumların oluşması ve ruhsat sahibi tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması halinde kullanılmak üzere arama, işletme ve bloke alanları için nakdi para, banka ve özel finans teminat mektubu, Devlet bono ve tahvili olarak İdareye verilen güvenceyi,

             jj) Test: Rezervuarın üretimi, yönetimi ve izleme programını oluşturmak için fiziksel ve kimyasal parametreleri belirlemeye yönelik yürütülen çalışmaları,

             kk)  Üretim Değerleri: Üretim testleri sonucunda belirlenen kuyu dibi, kuyu başı, statik ve dinamik sıcaklık, basınç, debi gibi parametreleri

             ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Ruhsatlar ve İlgili Hükümler 

             Mülkiyet ve ruhsat

             MADDE 5 – (1) Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular devletin hüküm ve tassarrufu altında olup bulundukları arzın mülkiyetine tabi değildir. Kaynağa ilişkin herhangi bir faaliyetin yapılabilmesi için Kanuna göre ruhsat alınması zorunludur.

             (2) Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sulara ilişkin haklar, medeni hakları kullanmaya ehil Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına, statüsünde jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sularla ilgili faaliyet yapabileceği hususu yer alan Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişiliği haiz şirketlere, kamu iktisadi teşebbüsleri ile müesseselerine, bağlı ortaklık ve iştiraklerine, diğer kamu kurum kuruluş ve idarelerine, gerçek veya tüzel kişi adına verilir.

             (3) Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sulara ilişkin haklar, miras yolu ile intikal eder. Bu haklar, bütün mirasçıların vekâletini havi bir vekâletname ile ikinci fıkrada belirtilen niteliklere sahip mirasçılardan birine veya üçüncü bir şahsa devredilir. Mirasçıların ittifak edememeleri halinde mirasçılardan birinin müracaatı ile mahkeme mirasçılardan bu hakkın en ehil  olana tahsisine veya bu da mümkün olmazsa ruhsatın satılmasına karar verir. Mahkeme bu hususu basit muhakeme usûlü ile halleder. Eğer dava söz konusu değil ise altı ay içerisinde intikal işlemleri tamamlanmayan ruhsatlar feshedilir.

             Arama ruhsatı almak için müracaat esasları

             MADDE 6 – (1) Arama ruhsatı müracaatları, talep sahibi tarafından 1/25000 ölçekli pafta adı ve altı derecelik dilim esas alınarak yedi basamaklı koordinat sistemine göre yirmi noktayı ve beş bin hektarı geçmeyecek şekilde koordinatları belirtilerek hazırlanan, ekinde arama projesini içeren müracaat formu Ek-1 ile İdareye yapılır.

             (2) Arama ruhsatı almak için yapılan başvuru alanının birden fazla il sınırları içine tekabül etmesi durumunda, talep alanının daha büyük olduğu il idaresine başvuru yapılır ve diğer il veya iller idarelerine başvuruyu kabul eden İdare tarafından bilgi verilerek o bölgeye başvuru kabul edilmemesi sağlanır. Arama ve mevcut işletme ruhsatlı faaliyet alanlarında da aynı işlem yapılır. Müracaat edilen alanın koordinatları saat ibresi yönünde sağa (y), yukarı (x) olarak belirtilir. Müracaatlar tek poligon üzerinden yapılır. Bu esaslara uygun şekilde yapılmayan müracaatlar kabul edilmez.

             (3) Müracaatlarda öncelik hakkı esastır.  Talep sahibinin İdareye müracaatı esnasında müracaat tarihi, numarası, saati, dakikası, arama ruhsat müracaat formu Ek-1 üzerine kaydedilir. Müracaata esas olan bilgileri içeren belge, müracaat sahibine müracaat bitiminde verilir.

             (4) Ancak aynı yer için aynı anda birden fazla talep olması durumunda projeler İdarece incelenerek, en hızlı ve en fazla yatırımı öngören arama projesi tercih edilir ve ruhsatlandırma işlemi yapılır.

             (5) İdare müracaat alanı hakkında bilgileri en geç onbeş gün içinde MİGEM’e bildirir.  MİGEM tarafından arama ruhsatı talep edilen alan, mevcut haklar dikkate alınarak değerlendirilir, önceden ruhsata bağlanmış kısımlar varsa, bloke alanı kısmı ile birlikte çıkarılarak geride kalan ve uygun olan alan için arama ruhsatı verilebileceği en geç onbeş gün içinde İdareye bildirilir. İdare MİGEM tarafından aramalara açık olduğu belirlenen alan için arama ruhsatı verilmesine ilişkin kararını en geç onbeş gün içinde verir ve sonuç ile ilgili olarak müracaat sahibine yazılı tebligat yapılır.

             Arama ruhsatına ilişkin belgeler ve ruhsatının verilmesi

             MADDE 7 – (1) Müracaat sahibi, İdarenin tebligat tarihinden itibaren on beş gün içinde, gerçek kişiler için Ek-2, tüzel kişiler için Ek-3’de yer alan taahhütnameyi belgeleriyle birlikte İdareye teslim etmek zorundadır. Belgelerin eksiksiz olarak İdareye verilmesinden sonra İdarece en geç onbeş gün içinde Ek-4’e göre düzenlenmiş arama ruhsatı verilir.

             (2) Arama ruhsatı İdarece sicile işlendiği tarihte yürürlüğe girer ve bu tarihten itibaren arama ruhsat süresi üç yıldır. Arama ruhsatı verilen alan koordinatları ile birlikte MİGEM’e en geç onbeş gün içinde bildirilir. Ruhsat verilen alan MİGEM tarafından kayıtlara alınır. Arama ruhsatı sürecinde ilave etütlere ve süre uzatımına ihtiyaç duyulması halinde, ruhsat sahibi tarafından ruhsat süresi bitiminden önce revize proje ile arama ruhsatı süre uzatımı için İdareye başvuru yapılır. Verilen revize projenin İdarece uygun bulunması halinde en geç bir ay içinde süre uzatım talebi sonuçlandırılarak, arama ruhsat süresi bir yıl uzatılır ve en geç onbeş gün içinde MİGEM’e bildirilir.

             (3) Arama ruhsatı döneminde İdareye bilgi verilmek koşuluyla sadece test amaçlı üretim yapılabilir. Bu testler sırasında üretilecek akışkanın çevre mevzuatındaki kapasite ve limitleri aşmaması gerekir. Test amaçlı üretim, dinamik sıcaklık, statik sıcaklık, dinamik basınç, statik basınç, su kaybı, basınç düşümü, basınç yükselimi, injektivite testleri ile su kimyası, izotop hidrolojisi, inhibitör testleri, korozyon ve kabuklaşma parametrelerinin belirlenmesi ve doygunluk indisi gibi hidrojeokimyasal çalışmalar yapılabilir.

             (4) Bu çalışmaların sonucuna göre ruhsat sahibi tarafından bloke alan talep edilmesi halinde İdare’ye başvuruda bulunulur. Bu alan, gerekli tüm masrafları ruhsat sahibi tarafından karşılanmak üzere MTA tarafından belirlenerek ruhsat sahibine ve İdareye bildirilir. Belirlenen bloke alan diğer talep sahiplerine kapatılır. 

             Arama faaliyetleri ve faaliyet raporları

             MADDE 8 – (1) Arama ruhsat sahibince arama faaliyet döneminde ruhsat alanında;

             a) Ruhsat alanı ve mücaviri ile ilgili önceden yapılmış çalışmalara yönelik literatür çalışması,

             b) Jeolojik prospeksiyon,

             c) 1/25 000 ölçekli jeoloji haritası yapımı veya temini ile birlikte gerek duyulması halinde daha büyük uygun ölçekli jeoloji haritası,

             ç) Jeotermal jeolojisi çalışması, jeolojik kesitler, jeofizik araştırmalar, hidrojeokimyasal çalışmalar; jeoloji mühendisinin nezaretinde açılan sondajlı arama çalışmaları,

             yapılabilir.

             (2) Bu çalışmalar sonucu,

             a) Kuyu içi logları; sıcaklık, elektrik-SP, sonik, gama-ray, nötron, yoğunluk, kaliper, çimento logu,

             b) Kesinleşmiş litolojik log ve kuyu donanımı, işletmeye esas olacak kuyu debisi ile rezervuara ilişkin; dinamik sıcaklık, statik sıcaklık, dinamik basınç, statik basınç, su kaybı, basınç düşüm, basınç yükselim, injektivite v.b. bilgileri içeren raporlar,

             düzenlenir.

             (3) Arama faaliyet raporu, ruhsatın verildiği yılı takip eden yılın Mart ayında başlamak üzere her yıl Mart ayı içerisinde jeoloji mühendisi ile birlikte faaliyetin niteliğine göre diğer ilgili mühendis veya mühendisler tarafından hazırlanarak İdareye verilir ve İdare tarafından bir nüshası MTA’ya gönderilir. Faaliyet raporu, hazırlayan jeoloji mühendisi ve ilgili mühendisler ile ruhsat sahibi veya kanunî vekili tarafından imzalanır.

             (4) Arama faaliyet raporlarında; yukarıda sayılan faaliyetlerden o döneme ait yapılmış çalışmalardan elde edilen bulgular ve bunların sonuçları yer alır.

             İşletme ruhsatı

             MADDE 9 – (1) İşletme faaliyetleri; akışkanın üretimi, kullanım alanları, enjeksiyon, reenjeksiyon, deşarj ve bu faaliyetlere yönelik sondaj çalışmaları, testler ve kullanım alanları ile bunlarla ilgili tesisleri kapsar.

             (2) İşletme ruhsatı için arama ruhsat sahibi, arama ruhsat süresi son günü akşamına kadar Ek-5 de yer alan formata uygun olarak hazırlanmış başvuru formu, konusu ile ilgili bir mühendis tarafından imzalanmış işletme projesi, varsa koordinatları belirtilmiş bloke alan ve işletme ruhsatı harcı ile birlikte İdareye başvurur. Varsa eksiklikler, İdarece en geç bir ay içerisinde ruhsat sahibine bildirilir ve bildirim tarihinden itibaren en geç üç ay içinde ruhsat harcı ve teminatı dahil eksikler tamamlanır. İşletme ruhsat müracaatları ile eksiklikleri tamamlattırılan müracaatlar İdare tarafından en geç bir ay içerisinde sonuçlandırılarak Ek-6 daki forma göre düzenlenmiş işletme ruhsatı verilir. Eksiklerini verilen süre içinde tamamlamayanların işletme ruhsatı talepleri reddedilerek mevcut teminatları irat kaydedilir. İdarece verilen işletme ruhsatları, koordinatları ile birlikte onbeş gün içinde MİGEM’e bildirilir.

             (3) İşletme ruhsatı alındıktan sonra, ruhsat sahibince Çevresel Etki Değerlendirmesi olumlu kararı veya Çevresel Etki Değerlendirilmesi Gerekli Değildir karar belgesi alınarak, ruhsat alanı ve faaliyete ilişkin diğer meri mevzuattan kaynaklanan gerekli izinlerin alınması için ilgili bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları nezdinde en geç üç ay içinde girişimde bulunulması zorunludur. Çevresel Etki Değerlendirmesi işlemleri tamamlanmadan ve gerekli izinler alınmadan işletme faaliyetlerine başlanmaz. Gerekli olan işlem ve izinler için; İdare, ilgili bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarının yapacağı mahallindeki tetkiklere yönelik maddi yükümlülükler ruhsat sahibi tarafından karşılanır. Gerekli izinlerin iki yılda alınamaması durumunda ruhsat iptal edilerek teminatı iade edilir. 

             (4) İşletme ruhsatı İdare tarafından sicile işlendiği tarihte yürürlüğe girer. Bu tarihten itibaren ruhsat süresi otuz yıldır. Süre uzatımları talep edilmesi halinde onar yıllık dönemler halinde yapılır. İşletme ruhsat süresinin son günü akşamına kadar ruhsat sahibinin projesi ile birlikte süre uzatma talebinde bulunması halinde; işletme ruhsatı en geç bir ay içinde on yıl süre ile uzatılır. Süre uzatımları İdare tarafından en geç onbeş gün içinde MİGEM’e bildirilir.

             (5) İşletme ruhsat sahibi, projesinde belirtilen termin planına göre akışkanı işletmeye almak zorundadır. Termin planında belirtilen süre içinde akışkan işletmeye alınamaz ise sebepleri ile birlikte İdareye ek süre talebinde bulunulur. İdarece, ek süre talebi incelenerek en fazla üç ay ek süre verilir. Bu sürede de işletme başlatılamaz ise teminat irat kaydedilerek ruhsat iptal edilir.

             (6) İşletme ruhsat sahibi, işletme projesinde belirtmiş olduğu faaliyetler dışında İdareden izin almadan proje değişiklikleri ve revizyonlar yapamaz, projede yer alan her hangi bir kuyu lokasyonunun değiştirilmesi, kuyu sayısının ve kapasitesinin artırılması,  gradyan, enjeksiyon, reenjeksiyon, üretim ve diğer amaçlara yönelik sondaj faaliyetlerinde bulunamaz. Ancak, kuyu tamir, bakım ve temizleme işlemleri yapıldıktan sonra İdareye bildirilir. İdareden izin alınmadan yapılan işlem ve faaliyetlerin tespiti halinde, teminat irat kaydedilerek faaliyetler durdurulur. İrat kaydedilen teminatın üç katı tutarındaki yeni teminat üç ay içinde yatırılmaz ise ruhsat iptal edilir. Yeni teminatın belirtilen süre içerisinde yatırılması ve yapılmış olan faaliyetlerin uygun bulunması ve revize proje ile kayıtlara alınması veya yapılmış işlemlerin düzeltilmesi ve oluşan zararın tazmin edilmesi halinde faaliyetlere izin verilir. İzinsiz yapılan işlemlerin uygunluğu veya düzeltilmesi konularında İdarece gerek görülen hallerede, bedeli idare tarafından ödenmek kaydı ile İdare konu hakkında MTA’dan değerlendirme isteyebilir ve değerlendirme sonucuna göre İdare kararını verir. Aynı fiilin tekrarı halinde teminat irat kaydedilerek ruhsat iptal edilir.

             (7) Doğal çıkış halindeki jeotermal kaynaklar, doğal mineralli sular ve jeotermal kökenli gazlar için, gerekli kaptajı yapılarak İdareye doğrudan işletme ruhsatı talebinde bulunulabilir. Bu taleplerde, MİGEM’ in kaynağın bulunduğu saha ile ilgili ruhsat ve hakların çakışması açısından değerlendirmesi bir ay içinde tamamlandıktan sonra bu Kanun hükümlerine göre İdarece doğrudan işletme ruhsatı en geç bir ay içinde verilerek MİGEM’ e onbeş gün içerisinde bildirilir.

             (8) İşletme ruhsat sahibi işletme ruhsatı alındıktan sonra akışkanı üretime almadan önce kaynak koruma alanı etüdünü yaptırır. Ruhsat sahibi tarafından kaynak koruma alanı etüdü yaptırılmadan kaynağın işletmeye alınması durumunda faaliyetler durdurularak teminat irat kaydedilir ve altı ay içinde kaynak koruma alanı etüdünün yaptırılması ve eski teminatın üç katının yatırılması sağlanır. Yeni teminatın yatırılmadığı ve koruma alanı etüdü yaptırılmadığı sürece faaliyeti durdurma kararı kaldırılmaz.

             Teknik sorumluluk ve faaliyet raporları

             MADDE 10 – (1) Arama ve işletme ruhsatı süresince projede belirtilen faaliyetlerin tümü jeoloji mühendisi veya faaliyetin niteliğine göre diğer ilgili mühendislerden bir mühendisin teknik sorumluluğunda yürütülür. Teknik sorumlu olmaksızın hiç bir faaliyette bulunulamaz. Bulunulması halinde ruhsat teminatı irat kaydedilir ve faaliyetler durdurulur. Durdurulan faaliyetler teknik sorumlu atanmadığı sürece devam ettirilemez.

             (2) Teknik sorumlu; jeotermal sistem, jeotermal rezervuar ile kaynağın aranması, araştırılması, geliştirilmesi, korunması, sürdürülebilirliğinin sağlanması ve buna yönelik testlerin yapılması, akışkanın emniyetli verimi göz önüne alınarak üretimi, enjeksiyonu, reenjeksiyonu, deşarjı gibi faaliyetlerin gerçekleştirilmesinde bilimsel ve teknik esaslara bağlı kalarak görev ve sorumluluklarını yerine getirir.

             (3) Doğal mineralli su işletme tesislerinde ilgili mühendislik fakültesi mezunu olan kişiler  teknik sorumlu olarak atanabilir.

             (4) Teknik sorumlu veya sorumlularca hazırlanarak imzalanan yıllık arama ve işletme faaliyet raporlarının ruhsat sahibi tarafından iki nüsha halinde takip eden yılın en geç Mart ayı sonuna kadar İdareye verilmesi zorunludur. Bu raporların bir nüshası İdare tarafından MTA’ ya gönderilir.

             (5) Arama ve işletme faaliyet raporlarının süresi içerisinde İdareye verilmemesi halinde teminatı irat kaydedilerek iki aylık ek süre verilir ve teminat iki ay içerisinde iki katına tamamlattırılır. Bu süre sonunda arama faaliyet raporunun verilmemesi halinde arama ruhsatı iptal edilir ve MİGEM’e bildirilir.

             Mücbir sebeplerle geçici tatil

             MADDE 11 – (1) Sel baskını, deprem, çökme, heyelan, çığ, yangın, grizu patlaması gibi doğal afetler ile savaş hali gibi olumsuz hallerin ortaya çıkması durumunda, ruhsat sahibi İdareye müracaat ederek, gerekçe ve süre belirtmek şartıyla on gün içerisinde mücbir sebepten dolayı geçecek sürenin ruhsat süresine eklenmesini ve bu sürede yükümlülüklerinin askıya alınmasını talep eder. Yapılan inceleme ve/veya değerlendirme neticesinde taleple ilgili karar, ruhsat sahibine en geç onbeş iş günü içinde bildirilir. İdare taleple ilgili kararını, onbeş iş günü içinde ruhsat sahibine bildirmediği takdirde geçici tatil talebi olumlu olarak nitelendirilir. Talebin kabul edilmesi durumunda İdareye yapılan müracaat tarihi geçici tatilin başlama tarihi olarak kabul edilir.

             (2) Jeotermal rezervuar, jeotermal alan, mücaviri ve civarında yürütülen patlatma, ulaşım, alt yapı, enerji güzergâh faaliyeti, sondaj, madencilik gibi faaliyetler sonucunda meydana gelen; çökme, kayma, kaynağın kesilmesi, üretim ve/veya sıcaklıkta azalma, üretimde ve sıcaklıkta sistemin kapasitesini geçen artış gibi fiziksel olumsuzluklar ile insan sağlığını ve sistemi olumsuz etkileyen organik ve inorganik kirlilik gibi kimyasal olumsuzluklar beklenmeyen hal olarak kabul edilir. Bu gibi durumlarda da mücbir sebeple ilgili hükümler uygulanır.

             (3) Ruhsat sahibi, mücbir sebep ve/veya beklenmeyen hallerin ortadan kalkmasından itibaren en geç üç ay içinde faaliyete geçmek zorundadır. Bu süre içinde faaliyete geçilmemesi durumunda, teminatı irat kaydedilerek teminatın tamamlatılması istenir ve faaliyete geçilmesi için üç ay ek süre verilir. Bu ek süre sonunda da teminat tamamlanmaz ve faaliyete geçilmez ise İdare tarafından ruhsat iptal edilerek onbeş gün içinde MİGEM’e bildirilir ve bu Yönetmeliğin 17 nci maddesi hükümleri uygulanır.

             Faaliyetlerin denetlenmesi

             MADDE 12 – (1) Faaliyetlere yönelik denetimler her yıl İdare tarafından yapılır. İdarece talep edilmesi halinde MTA tarafından da denetim yapılır. Yapılan denetimlerde, faaliyetlerin onaylanmış Koruma Alanları Etüt Raporunda öngörülen tedbirlere uygun yürütülmediğinin tespiti halinde, faaliyetler İdarece durdurulur ve  ruhsat sahibi tarafından alınması gereken tedbirler ve yapılması gerekenler gerekçeleri ile birlikte İdare tarafından  ruhsat sahibine bir ay içinde bildirilir. Bu tedbirlerin alınması için ruhsat sahibine uygun süre verilir. Alınacak tedbirin mahiyetine göre bu süre en fazla bir yıl olabilir. Verilen sürenin sonunda öngörülen tedbirlerin yerine getirilmemesi halinde ruhsat iptal edilerek, en geç onbeş gün içinde MİGEM’e bildirilir.

             (2) Denetimler, denetlenen faaliyetin mahiyeti ve özelliğine göre ilgili mühendis veya mühendisler, mali uzman ile hukukçudan oluşturulacak en az üç kişilik bir heyet tarafından yapılır.

             (3) Denetimler aşağıda belirtilen ilkeler dikkate alınarak yürütülür.

             a) Denetimlerde;

             1) Proje termin planında belirtilen ve gerçekleştirilen faaliyetlerin projeye uygunluğu,

             2) Jeotermal sistemin ve çevrenin korunması ile ilgili tedbirlerin alınıp alınmadığı,

             3) Reenjeksiyon ve deşarjın teknik kurallarına ve çevre mevzuatına uygunluğu,

             4) Faaliyet için alınması gereken izinlerin; ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşlardan süresi içinde alınıp alınmadığı,

             5) İşletme faaliyetlerinin koruma alanı etüt raporuna uygunluğu,

             6) Üretim faaliyetlerinin, üretim değerlerine yaptığı etkilerin sürekli olarak izlenip izlenmediği,

             konularına yer verilir.

             (4) Denetim esnasında, çevrenin kirlenmesi, kaynağın israf edilmesi ile can ve mal emniyeti gibi aciliyet gerektiren durumların tespiti halinde ara rapor verilerek İdareden ruhsat sahibi nezdinde gerekli tedbirlerin alınmasını sağlaması istenir. Raporun bir nüshası ruhsat sahibine verilir.

             (5) Faaliyetlere yönelik İdarenin talebi doğrultusunda MTA’ ya yaptırılacak denetim için ruhsat sahibi tarafından MTA’ ya bin Türk Lirası ödenir. Bu miktar, MTA tarafından her yıl üretici fiyat endeksine göre arttırılır. 

             Görevlendirme giderlerinin karşılanması

             MADDE 13 – (1) Memuriyet mahalli dışında MTA tarafından görevlendirilen konu ile  ilgili personel ve yardımcı personele 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 50 nci maddesi ile ilişkilendirilmeksizin, her yıl Bütçe Kanunu ile belirlenen gündelik harcırah miktarının iki katı tutarında 6245 sayılı Harcırah Kanunu genel hükümlerine göre harcırah ödenir bu madde kapsamında ödenen gündelik tutarında herhangi bir ad altında kesinti yapılmaz.

             (2) MTA tarafından yapılacak inceleme ve denetimler için gerekli görülmesi halinde, diğer ilgili bakanlık, kamu kurum ve kuruluşlarının da katılımı istenebilir. Bu şekilde yapılan görevlendirmelerde de personelin günlük harcırah miktarı yukarıdaki hükümlere göre belirlenir.

             Devir

             MADDE 14 – (1) Arama ve işletme ruhsatları, hukuki bir sakınca olmadığının belirlenmesi durumunda 5 inci maddede belirtilen şartları haiz gerçek veya tüzel kişilere devredilebilir.

             (2) Ruhsat sahibi, ruhsatını devretmek istediği gerçek veya tüzel kişiye ait bilgi ve belgeleri İdareye yazılı olarak bildirir. İdare bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde devir işlemlerinin 5 inci maddeye uygunluğu açısından değerlendirerek sonucunu ruhsat sahibine bildirir. Ek-7’de belirtilen ruhsat devir formuna göre hazırlanmış belge, İdarede görevli yetkilinin huzurunda karşılıklı olarak imzalanarak devir işlemi tamamlanmış olur.

             (3) İdare tarafından kaynağa ilişkin hak verilmesi, hakların devredilmesi, haciz, rehin, ipotek ve sona erme hususlarını içeren sicil tutulur. Haklar, sicile işlendiği tarihte yürürlüğe girerek hüküm ve sonuç doğurur.

             İntikal

             MADDE 15 – (1) Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sulara ilişkin hak ve yükümlülükler miras yolu ile bir bütün olarak intikal eder, bu haklar mirasçıların rızası olsa da bölünemez. Mirasçıların ilk altı ay içinde, intikal eden haklarını bir bütün olarak kullanmaları ve bu hakkı 5 inci maddesinde tanımlanan haklara haiz gerçek ya da tüzel kişiye devir etmek üzere İdareye müracaat etmeleri zorunludur. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir.

             (2) Mirasçıların anlaşamamaları halinde içlerinden birinin mahkemeye müracaat etmesi ve ruhsat ile ilgili konunun yargıya intikal ettiğini gösterir bir belge ve veraset ilamı ile birlikte İdareye müracaat etmesi durumunda mahkeme sonucu beklenir.

             (3) Mahkeme sonucunda ruhsatın satışına karar verilmesi halinde ruhsat, İdare tarafından ihale edilir. Bu ihale sonucu elde edilen gelirden yapılan masraflar düşüldükten sonra kalan miktar mirasçılara verilir.    

             (4) Davanın verilen altı aylık yasal süreden sonra kesinleşmesi halinde, mahkemenin ruhsat hakkını verdiği kişinin mahkeme kararı ile birlikte iki ay içinde intikal için gerekli belgelerle İdareye müracaat etmesi zorunludur. Aksi halde ruhsat iptal edilerek mirasçının Kanundan doğan tüm hakları sona erer.

             (5) Ruhsat sahibinin ölüm tarihinden itibaren altı ay içerisinde İdareye intikal işlemleri için müracaat edilmediği takdirde, ruhsat iptal edilir. İntikal talebinin ruhsat süresi içinde yapılması zorunludur. Ancak ölüm tarihinin ruhsat süresinin son iki ayı içinde olması durumunda, Kanun ile ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesi için ruhsat süresi sonundan itibaren iki ay ek süre verilir.

             (6) Ruhsat sahibinin vefatı ile intikal işlemi tamamlanıncaya kadar geçen sürede ruhsattan doğan hak ve yükümlülüklerden mirasçılar sorumludur.

             (7) Devir ve intikal belgeleri ile gerekli harç ve teminat makbuzlarının İdareye verilmesini takiben intikal işlemleri yürütülür.

             Sicil

             MADDE 16 – (1) Sicile, altı derecelik dilim esasına göre belirlenmiş ruhsatın koordinatları, doğal çıkış ve kuyuların koordinatları, üretim değerleri, devir, ihtiyati haciz, rehin, ihtiyati tedbir, ipoteğe ilişkin bilgiler, akışkanın kullanımına ilişkin kira, devir, verilmiş kullanım hakkı vb. bilgiler ile ilgili sözleşme ve protokoller, rüsum ve temettü hisse devirleri, işletme imtiyazı ile hakların sona ermesi işlenir.

             (2) İlgililer, sicil kayıtları ile ilgili bilgileri İdarenin sicil memurlarından biri huzurunda gösterilmesini isteyebilir. Sicil alenidir ve kaynak sicilindeki kayıtlar herkese açık olup bilinmediği iddia edilemez.

             (3) Haklara ilişkin olarak yapılan sözleşmeler, İdarece sicile işlenmedikçe üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez.

             (4) Kaynak sicilini; ruhsat sahibi, ruhsat sahibinin vekili ve devir talebi söz konusu olduğunda devir alacak gerçek ve tüzel kişiler ilgili memurun nezaretinde görebilir.

             (5) Ruhsatın devri halinde sicil kayıtları, ruhsatı yeni devir alan gerçek veya tüzel kişi adına yeniden düzenlenir.

             (6) Arama ruhsatı için aşağıdaki hususlar sicile işlenir;

             a) Ruhsat numarası,

             b) Ruhsatın yürürlük tarihi,

             c) Ruhsat sahibi gerçek kişi ise; adı, soyadı ve TC kimlik numarası,

             ç) Tüzel kişiler için ruhsat sahibinin adı, vergi dairesi ve numarası,

             d) Ruhsatın bulunduğu 1/25.000 lik pafta, alan ve/veya doğal çıkış, kuyu koordinatları,

             e) Kaynağın cinsi; jeotermal kaynak, doğal mineralli su, jeotermal kökenli gaz/doğal karbondioksit gibi,

             f) Devir ve intikal bilgileri,

             g) Haciz, rehin, ihtiyati tedbir ve ipotek bilgileri,

             ğ) Ruhsatla ilgili uygulanmış hak düşürücü madde cezaları,

             h) Ruhsatın kanunen sona erme durumları ve sebepleri,

             (7) İşletme ruhsatları sicil kayıtlarında aşağıdaki hususlar işlenir.

             a) Ruhsat numarası,

             b) Ruhsatın bulunduğu 1/25.000 lik pafta ve alanının hektar olarak miktarı,

             c) Ruhsatın yürürlük tarihi,

             ç) Ruhsat sahibi gerçek kişi ise; adı, soyadı ve TC kimlik numarası,

             d) Tüzel kişiler için ruhsat sahibinin adı, vergi dairesi ve numarası,

             e) İşletme ruhsatının cinsi; jeotermal kaynak, doğal mineralli su ve jeotermal kökenli gaz,

             f) Ruhsatın 6 derecelik dilim esasına göre koordinat değerleri,

             g) Akışkanın çıkış şekli; sondaj veya doğal ve bunların 6 derecelik dilim esasına göre  koordinatı,

             ğ) Sondaj ve/veya doğal çıkışın adı,  

             h) Jeotermal kaynağın/doğal mineralli suyun sıcaklığı, debisi,

             ı) Jeotermal kökenli gaz ise adı ve metreküpü/tonu,

             i) Devir ve intikal bilgileri,

             j) Haciz, rehin, ihtiyati tedbir ve ipotek bilgileri,

             k) Ruhsat birleştirme veya sınır değiştirme işlemleri ve koordinat değerleriyle ilgili bilgiler,

             l) Ruhsatın kanunen sona erme durumları ve sebepleri,

             m) Ruhsat alanına ve ruhsatın konumuna özel yukarıda belirtilen bilgilerin dışında varsa diğer mevzuata göre ruhsatlarla olan durumu ile ilgili bilgiler.

             İhale

             MADDE 17 – (1) Herhangi bir sebeple hükümden düşmüş, terk edilmiş veya taksir edilmiş, arama ve işletme ruhsatları, İdare tarafından en geç altı ay içinde ihale yoluyla arama ve işletmeye açılır. İdare tarafından gerçekleştirilecek ihalelere ilişkin ilanlar Resmî Gazete’de yayınlanır. İhale ilan süresi içerisinde ihaleye müracaat olmaması halinde arama ve işletme ruhsat alanları başka bir işleme gerek kalmaksızın aramalara açık hale gelir. Bu durum MİGEM’ e onbeş gün içerisinde bildirilir. 

             Harç

             MADDE 18 – (1) Ruhsatların verilmesi için harç ve teminatın yatırılması zorunludur. Harç ve teminat ödenmediği takdirde ruhsat talebi ve projeler uygun olsa bile ruhsat verilmez.

             (2) Jeotermal kaynaklar için 1000 Türk lirası, doğal mineralli sular için 500 Türk lirası arama ruhsat harcı alınır.

             (3) Jeotermal kaynaklar için 4000 Türk lirası,  doğal mineralli sular için 2000 Türk lirası işletme ruhsat harcı alınır. Bu miktarlar Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği yıl için geçerli olup, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.

             Teminat

             MADDE 19 – (1) Arama ve işletme ruhsatlarının alanlarına bağlı olarak hektar başına ruhsat harcının yüzde biri tutarında teminatı İdarece alınır. Teminat miktarı 15000 Türk Lirasından az olamaz. 

             (2) MTA adına tescilli olup arama ruhsatına bağlanan jeotermal alanların içerisinde; gerçek veya tüzel kişiler adına Kanuna göre intibakı yapılmış hakların bulunmasından dolayı hukuki ve teknik nedenlerle MTA tarafından Kanunun Geçici 3 üncü Maddesi kapsamında ihale edilememesi durumunda, bu alana ait teminatlar MTA adına intibak yapılan alanın hektarı bazında hesaplanır ve hesaplanan bu miktar alanda faaliyette bulunan kuyu ve doğal çıkış sayısına bölünerek işletme sahiplerinden alınır. Teminat miktarının süresi içerisinde ödenmemesi halinde Kanunun 11inci madde hükümleri uygulanır.

             (3) Önceden alınan işletme ruhsatı teminatları beş yılda bir Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen yeniden değerleme oranına göre arttırılarak güncelleştirilir.  Kanuna göre önceden yatırılmamış, tamamlanması veya yenilenmesi gereken teminatlar, güncel teminat üzerinden alınır.

             (4) Ruhsat alanının küçültülmesi halinde hektar başına teminat yeniden hesaplanarak fazla olan teminat miktarı ile ruhsatın sona ermesi halinde mevcut olan teminat  ruhsat sahibine İdare tarafından en geç bir ay içerisinde iade edilir.

             (5) İrat kaydedilen teminatların her defasında güncel teminat üzerinden yatırılması zorunludur.

             İdare payı

             MADDE 20 – (1) Jeotermal kaynakların konut, iş yeri, balıkçılık, sera, kaplıca, termal kür merkezi gibi, ısıtma ve diğer amaçlı doğrudan kullanıldığı alanlar ve/veya dolaylı olarak yararlanıldığı elektrik enerjisi üretimi, kuru buz, mineral tuz eldesi, kurutma, soğutma gibi durumlarda tesisin gayrisafi hâsılatının % 1’i tutarında idare payı alınır. Bu pay, her yıl Haziran ayı sonuna kadar İdareye ödenir. Tahsil edilen tutarın beşte biri, kaynağın sınırları içinde bulunduğu belediye veya ilgili köy tüzel kişiliğine bir ay içinde İdare tarafından ödenir. Doğal mineralli sular ile Kanuna tabi gazların da doğrudan ve/veya dolaylı olarak kullanıldığı tesislerden elde edilen gayrisafi hâsılatın % 1’i tutarında idare payı alınır.

             (2) Kanunun yürürlük tarihine kadar MTA adına tescil edilmiş jeotermal alanlar ile müracaatların başlama tarihine kadar MİGEM tarafından buluculuk belgesi verilerek MTA adına tescil edilen ve ilgili İdarece MTA adına arama ruhsatına bağlanan jeotermal alanların içerisinde gerçek veya tüzel kişiler adına doğal çıkış ve/veya kuyu bazında faaliyet yapılabileceğine dair hakların bulunmasından dolayı hukuki ve teknik nedenlerle MTA tarafından ihale edilememesi durumunda, bu alanlarda işletme yapan işletme ruhsatı sahipleri tarafından işletme süresince ödenen İdare payının yarısı İdare tarafından MTA’ya ödenir.

             (3) İdare payının belirtilen süre içerisinde ödenmemesi halinde teminat irat kaydedilerek iki aylık süre verilir. Bu süre sonuna kadar idare payı yatırılmaz ve teminat tamamlanmaz ise faaliyetler durdurulur. İdare payının yatırılmadığı ve teminat tamamlanmadığı sürece faaliyet durdurma kararı kaldırılmaz.

             İdarî yaptırımlar

             MADDE 21 – (1) Arama ve/veya işletme ruhsatı olmadan Kanuna tabi kaynağa yönelik hiçbir faaliyette bulunulamaz. Ruhsat olmadan faaliyette bulunulduğunun tespit edilmesi halinde faaliyetler İdarece durdurulur ve 22/2/ 2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdare Kanununa göre 50.000 Türk Lirası İdare tarafından idari para cezası tahakkuk ettirilir. İdari para cezaları her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.

             İrtifak ve kamulaştırma

             MADDE 22 – (1) Arama ruhsat sahibi, arama faaliyetlerini, özel mülkiyete konu tarla, bağ, bahçe gibi alanlarda taşınmazın sahibinden izin alınarak sürdürür. Taşınmazın sahibinden izin alınamaması halinde, İdareye müracaat edilerek irtifak hakkı talebinde bulunulabilir. Talep İdare tarafından incelenir ve en geç üç ay içinde karara bağlanır. İdarece talebin uygun bulunması halinde kamu yararı kararı alınır.

             (2) İşletme ruhsatı sahibi, ruhsat süresince işletme faaliyetlerini varsa özel mülkiyete konu ta

JEOTERMAL KAYNAKLAR VE DOĞAL MİNERALLİ SULAR KANUNU

Kanun No. 5686                                                                                                      Kabul Tarihi: 3/6/2007

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

             Amaç

             MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı, jeotermal ve doğal mineralli su kaynaklarının etkin bir şekilde aranması, araştırılması, geliştirilmesi, üretilmesi, korunması, bu kaynaklar üzerinde hak sahibi olunması ve hakların devredilmesi, çevre ile uyumlu olarak ekonomik şekilde değerlendirilmesi ve terk edilmesi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemektir.

             Kapsam

             MADDE 2 – (1) Bu Kanun, belirlenmiş veya belirlenecek jeotermal ve doğal mineralli su kaynakları ile jeotermalkökenli gazların arama ve işletme dönemlerinde, kaynaklar üzerinde hak sahibi olunması, devredilmesi, terk edilmesi, kaynak kullanımının ihale edilmesi, sona erdirilmesi, denetlenmesi, kaynak ve kaptajın korunması ile ilgili usûl ve esaslar ile yaptırımları kapsar.

             Tanımlar

             MADDE 3 – (1) Bu Kanunda geçen;

             1) Bakanlık: Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığını,

             2) MTA: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğünü,

             3) MİGEM: Maden İşleri Genel Müdürlüğünü,

             4) İdare: İl özel idarelerini,

             5) Kaynak: Doğal yolla, sondaj veya kuyularla jeotermal akışkan veya doğal mineralli su,  gaz veya bunların birlikte elde edildiği yerleri,

             6) Jeotermal kaynak: Jeolojik yapıya bağlı olarak yerkabuğu ısısının etkisiyle sıcaklığı sürekli olarak bölgesel atmosferik yıllık ortalama sıcaklığın üzerinde olan, çevresindeki sulara göre daha fazla miktarda erimiş madde ve gaz içerebilen, doğal olarak çıkan veya çıkarılan su, buhar ve gazlar ile yeraltına insan düzenlemeleri vasıtasıyla gönderilerek yerkabuğu veya kızgın kuru kayaların ısısı ile ısıtılarak su, buhar ve gazların elde edildiği yerleri,

             7) Doğal mineralli su: Yerkabuğunun farklı derinliklerinde, uygun jeolojik şartlarda doğal olarak oluşan bir veya daha fazla kaynaktan yeryüzüne kendiliğinden çıkan ya da çıkartılan, mineral içeriği ve diğer bileşenleri ile tanımlanan; tedavi, şifa amaçlarıyla da kullanılan içmece suyu, şifalı su ve benzeri adlarla anılan soğuk ve sıcak doğal suları,

             8) Jeotermal alan: Yapılan bilimsel ve teknik çalışmalarla sınırları belirlenen ve üzerinde jeotermal kaynak veya jeotermalkaynakla birlikte doğal mineralli suların bulunduğu alanı,

             9) Jeotermal sistem: Jeotermal alan oluşumunu sağlayan; beslenme alanı, akışkan, ısı kaynağı, rezervuar ve/veya zonu, örtü kaya ve boşalım alanının tümünü kapsayan, jeotermal kaynak ve/veya doğal mineralli suların çıktığı ve/veya üretildiği, kendine özgü jeolojik yapısı, hidrojeolojik ve kimyasal özellikleri olan sistemi,

             10) Jeotermal rezervuar: Sıcaklık ve jeokimyasal açıdan doğal bir denge içinde bulunup bir bütünlük ifade eden, değişik şekillerde dışardan beslenen yarı açık veya kapalı sıcak su ve/veya buhar üretim ortamını,

             11) Sondaj: Jeotermal akışkanları aramak, üretmek, kullanım sonrası reenjekte etmek, rezervuarı gözlemlemek veya test etmek için bilimsel yöntemler ve uygun araçlar kullanılarak, gereken derinlik ve çapta yeryüzünden kaynağa doğru jeolojik takip ile delik kazma ve açma işlemi ile jeotermal rezervuar oluşturmak için akışkan enjekte etmek için kuyu açma işlemini,

             12) Akışkan: Kaynaklardan elde edilen su, gaz ve buharı,

             13) Kaptaj: Akışkanın doğal olarak ve/veya bilimsel yöntemler ve uygun araçlar kullanılarak rezervuardan yeryüzüne ulaşmasından itibaren kirlenmesinin önlenerek ve korunarak daha sağlıklı şekilde değerlendirilebilmesi için kullanım öncesi özel teknikle yapılan toplama havuzlarında, galeri ve/veya kuyularda biriktirilmesi işlemini,

             14) Koruma alanı: Kaynak ve bunların bağlı olduğu jeotermal sistemin; bozulmasına, kirlenmesine ve sürdürülebilir özelliğinin yitirilmesine neden olacak dış etkenlerden korumak amacıyla sahanın jeolojik, hidrojeolojik yapısı, iklim koşulları, zemin cinsi ve tipleri, drenaj sahası sınırı, kaynak ve kuyu çevresindeki yerleşim birimleri, endüstri tesisleri, çevrenin topografikyapısı gibi unsurlara bağlı olarak belirlenmiş önlemler alınması gereken, içerisinde yapılan faaliyetlerin kontrol ve denetime tâbi olduğu ve gerektiğinde yapılaşma ve arazi kullanım faaliyetleri kısıtlanabilir alanları,

             15) Bloke alan: İşletme ruhsatı verilmiş bir jeotermal kaynaktan yapılan üretim faaliyetlerinin etkilenmemesi için işletme ruhsatı sahibi dışındaki talep sahiplerine kapatılmış ve işletmeye açılmayacak alanları,

             16) Enjeksiyon: Akışkanların, yapay yöntemlerle jeolojik formasyonlara gönderilmesini,

             17) Reenjeksiyon: Üretilen jeotermal akışkanların yapay yöntemlerle kullanıldıktan sonra tamamının veya kalan kısmının üretildikleri jeolojik formasyonlara geri gönderilmesini/basılmasını,

             18) Deşarj: Jeotermal akışkanın kullanımından sonra reenjekte edilemeyen kısmının veya tamamının çevre kirliliğine neden olmayacak şekilde başka alıcı ortamlara gönderilmesini,

             19) Test: Rezervuarın üretimi, yönetimi ve izleme programını oluşturmak için fiziksel ve kimyasal parametreleri belirlemeye yönelik yürütülen çalışmaları,

             20) Emniyetli verim: Jeotermal sistemi ve rezervuar dengesini bozmayacak şekilde aynı rezervuardan birim zamanda üretilebilecek azami akışkan miktarını,

             21) Ruhsat: Sınırları belirlenmiş bir alanda kaynak tespiti ve işletilmesi faaliyetlerinin yapılabilmesi için verilen izin belgesini,

             22) Proje: Kaynaktan yararlanmak amacıyla yapılacak çalışmaları düzenleyen, belirlenen usûl ve esaslara göre hazırlanan, arama ve işletme dönemindeki faaliyetlerin başlaması, gelişimi ve bitirilmesi ile ilgili süreleri içeren, beyan niteliğindeki metni,

             23) Arama: Jeotermal sistemden akışkan elde etmek amacıyla jeolojik araştırmalarla başlatılan, jeokimyasal ve jeofizik çalışmalarla desteklenen, yapılan tüm çalışmalara ait verilerin değerlendirilmesi sonucu belirlenen lokasyon veya lokasyonlardaamaç ve tekniğine uygun olarak jeolojik takiple açılan sondaj çalışmaları ile üretime yönelik test çalışmalarını da içeren projede belirtilen faaliyetler bütününü,

             24) Arama ruhsatı: Sınırları belirlenmiş bir alanda, kaynak arama faaliyetlerinde bulunulabilmesi amacıyla projeye dayalı verilen izin belgesini,

             25) İşletme: Arama faaliyetleri sonucunda elde edilen kaynağın üretim, kullanım, reenjeksiyon, enjeksiyon, deşarj ve bu faaliyetlere yönelik sondaj çalışmalarını içeren projede belirtilen faaliyetler bütününü,

             26) İşletme ruhsatı: Belirli bir alanda akışkanın üretilebilmesi ve değerlendirilmesi için projeye dayalı verilen izin belgesini,

             27) Faaliyet: Jeotermal kaynakların aranması, geliştirilmesi, işletilmesi ve terk edilmesi ile jeotermal ve doğal mineralli suların kullanılması hususundaki işlemleri,

             28) Faaliyet raporu: Ruhsat döneminde yönetmelikle belirlenen kıstaslara göre yıllık olarak hazırlanan ve faaliyetler ile ilgili gelişmelerin idare ve MTA’ya bildirilmesini sağlayan raporu,

             29) Kira sözleşmeleri: İşletme ruhsatına dayalı kullanım alanlarıyla ilgili hakların, başkalarına  kiralanmasını sağlayan sözleşmeleri,

             30) Mücbir sebep: Sel, yangın, deprem, çökme, heyelan, savaş hali ile yönetmelikte belirtilen diğer halleri,

             31) Beklenmeyen haller: Jeoloji ve kaynak şartlarındaki beklenmeyen fiziksel ve kimyasal değişiklikler ile ilgili mevzuat gereğince diğer kurumlardan alınması gereken izinlerin alınamaması durumlarını,

             32) Teminat: Kaynağın değerlendirilmesine yönelik faaliyetlerde, kamu can ve mal sağlığını etkileyecek durumların oluşması ve ruhsat sahibi tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması halinde kullanılmak üzere arama, işletme ve bloke alanları için nakdi para, banka ve özel finans teminat mektubu, Devlet bono ve tahvili olarak idareye verilen güvenceyi,

             33) Gayrisafi hasılat: İşletmenin toplam yıllık cirosu olup, işletmelere ait tahakkuk eden her türlü mal ve hizmet satış bedelleri, faizler ile yapılan kiralamaların dahil olduğu miktarı,

             ifade eder.

             Mülkiyet ve ruhsat

             MADDE 4 – (1) Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup bulundukları arzın mülkiyetine tâbi değildir. Kaynağa ilişkin faaliyetlerin yapılabilmesi için bu Kanuna göre Ruhsat alınması zorunludur.

              (2) Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sulara ilişkin haklar, medeni hakları kullanmaya ehil Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına, statüsünde jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sularla ilgili faaliyet yapabileceği hususu yer alan Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişiliği haiz şirketlere, bu hususta yetkisi bulunan kamu iktisadi teşebbüsleri ile müesseselerine, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri ile diğer kamu kurum, kuruluş ve idarelerine verilir. Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sulara ilişkin haklar gerçek veya tüzel tek kişi adına verilir.

             (3) Jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sulara ilişkin haklar, miras yolu ile intikal eder. Bu haklar, bütün mirasçıların vekâletini havi bir vekâletname ile ikinci fıkrada belirtilen niteliklere sahip mirasçılardan birine veya üçüncü bir şahsa devredilir. Mirasçıların ittifak edememeleri halinde mirasçılardan birinin müracaatı ile mahkeme mirasçılardan bu hakkın en ehil  olana tahsisine veya bu da mümkün olmazsa ruhsatın satılmasına karar verir. Mahkeme bu hususu basit muhakeme usûlü ile halleder. Eğer dava söz konusu değil ise altı ay içerisinde intikal işlemleri tamamlanmayan ruhsatlar feshedilir. Devir ve intikal işlemlerinin ne şekilde yapılacağı yönetmelikle belirlenir.

İKİNCİ BÖLÜM

Ruhsatlar

             Arama ruhsatı

             MADDE  5 – (1) Arama ruhsatı müracaatları, talep sahibi tarafından 1/25000 ölçekli pafta adı ve koordinatları belirtilerek beş bin hektarı geçmeyecek şekilde arama projesi ile birlikte idareye yapılır. Müracaatlarda öncelik hakkı esastır. Aynı yer için aynı anda birden fazla talep olması halinde, projeler incelenerek en hızlı ve en fazla yatırımı teklif eden proje sahibinin talebi tercih edilir.

             (2) İdare, müracaat alanı hakkında bilgileri MİGEM’e bildirir. Arama için başvurulan saha, önceki diğer başvurular ile çakışıyorsa, MİGEM çakışan kısımları çıkararak kalan saha için "arama ruhsatı" verilebileceğini idareye bildirir. İdare, verilen ruhsatı koordinatları ile birlikte kayıtlara alınmak üzere MİGEM’e bildirir.

             (3) Arama ruhsat süresi üç yıldır. Faaliyetlerin olumlu gelişmesi ve ilave etütlere ihtiyaç duyulması halinde revize proje verildikten sonra idarece uygun bulunması halinde bir yıl uzatılır ve uzatma MİGEM’e bildirilir. Arama ruhsatı süre uzatım talebi, ruhsat süresi bitiminden önce idareye yapılır.

             (4) Arama ruhsatı döneminde idarenin bilgisi dahilinde, çevrenin kirletilmemesi kaydı ile sadece test amaçlı üretim yapılabilir.

             (5) Birden fazla ili içine alan arama ve işletme faaliyetlerinde başvurular alanın büyük olduğu il idaresine yapılır ve işlemler alanın küçük olduğu il idaresine bildirilir.

             İşletme ruhsatı

             MADDE 6 – (1) Arama ruhsatı sahibinin, arama ruhsat süresinin son günü akşamına kadar işletme projesi ile idareye işletme ruhsatı başvurusunda bulunması halinde "işletme ruhsatı" verilir ve varsa tespit edilen bloke alanıyla birlikte MİGEM’ebildirilir.

              (2) İşletme ruhsatı sahipleri, işletme faaliyetine geçmek için ilgili kurumlardan gerekli izinleri almakla yükümlüdür.

             (3) İşletme ruhsatı sahibi, projesinde belirtilen süre içinde işletmeye geçmez veya herhangi bir sebeple işletme ruhsatının iptal edilmesi durumunda teminat irat kaydedilir ve saha idare tarafından ihaleye çıkarılır. İşletme projeleri ile ihaleye katılan isteklilerden idareye en fazla geliri teklif eden istekliye işletme ruhsatı verilir ve MİGEM’e bildirilir.

             (4) İdareden izin alınmaksızın, projede yer alan herhangi bir kuyunun yenilenmesi, sayısının ve kapasitesinin artırılması, enjeksiyon, reenjeksiyon, üretim amaçlı tüm sondaj faaliyetleri ile diğer proje değişiklikleri ve revizyonları yapılamaz. İdare, gerekli görülen hallerde, bedelini ödemek kaydıyla, MTA’dan değerlendirme isteyebilir.

             (5) İşletme ruhsatı süresi otuz yıldır. Süre sonunda ruhsat sahibinin talep etmesi durumunda onar yıllık dönemler halinde uzatılır. Süre uzatımları MİGEM’e bildirilir.

             (6) Doğal çıkış halindeki jeotermal ve doğal mineralli sular için, kaptajı yapılarak doğrudan işletme talepleri de İdarece bu Kanun hükümlerine göre işletme ruhsatına bağlanır ve MİGEM’e bildirilir.

             Teknik sorumluluk ve faaliyet raporu

             MADDE 7 – (1) Arama ve işletme ruhsatı süresince, faaliyetlerin ilgili mühendislik dallarından bir mühendisin sorumluluğunda sürdürülmesi zorunludur. Teknik sorumlu olmaksızın faaliyette bulunulması halinde, ruhsat teminatı irat kaydedilerek, faaliyetler durdurulur.

             (2) Teknik sorumlu; kaynağın aranması, araştırılması, geliştirilmesi ve üretiminde bilimsel ve teknik esasları gözeterek görev ve sorumluluklarını yerine getirir. Ancak doğal mineralli su işletmelerinde ilgili mühendislik fakültesi mezunu herhangi bir kişi teknik sorumlu olarak bulunabilir.

             (3) Teknik sorumlu veya sorumlularca hazırlanan yıllık arama ve işletme faaliyet raporlarının ruhsat sahibince iki nüsha olarak takip eden yılın Mart ayı sonuna kadar idareye verilmesi zorunludur. Faaliyet raporlarının bir nüshası idare tarafından MTA’ya gönderilir.

             (4) Arama ve işletme faaliyet raporlarının süresi içerisinde idareye verilmemesi halinde, teminatı irat kaydedilerek iki aylık ek süre verilir ve teminat iki ay içerisinde iki katına tamamlattırılır. Bu süre sonunda da faaliyet raporunun verilmemesi halinde arama ruhsatı iptal edilir ve MİGEM’e bildirilir.

             Mücbir sebep ve beklenmeyen hal

             MADDE 8 – (1) Ruhsat sahibi, mücbir sebep veya beklenmeyen halin ortaya çıkması durumunda, gerekçe ve süre belirtilmek kaydıyla on gün içinde idareye müracaat ederek geçen sürenin ruhsat süresine eklenmesini ve bu sürede yükümlülüklerinin askıya alınmasını talep eder. Ruhsat sahibi tarafından idareye yapılan müracaat tarihi, mücbir sebebin başlama tarihi olarak kabul edilir.

              (2) Ruhsat sahibi, mücbir sebep veya beklenmeyen hallerin ortadan kalkmasından itibaren en geç üç ay içinde faaliyetegeçmek zorundadır. Bu süre içinde faaliyete geçilmediği takdirde, teminatı irat kaydedilerek yeniden teminat vermesi ve faaliyetegeçmesi için ruhsat sahibine üç ay ek süre verilir. Bu süre sonunda da teminat yatırılmaz ve faaliyete geçilmez ise ruhsat iptal edilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Ortak Hükümler

             Faaliyetlerin denetlenmesi

             MADDE 9 – (1) Faaliyetler her yıl idare tarafından denetlenir. Gerektiğinde idarece talep edilmesi halinde MTA tarafından da denetim yapılır. Denetimler, 14 üncü maddede belirtilen hususlar ve diğer maddelerde belirtilen ilkeler dikkate alınarak yapılır. Denetimler için ruhsat sahibi tarafından MTA’ya 1000 Türk Lirası ödenir. Bu miktar, MTA tarafından yıllıkÜFE’ye göre artırılır.

             (2) Memuriyet mahalli dışında MTA’ca görevlendirilen konuyla ilgili ve yardımcı personele, 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 50 nci maddesi ile ilişkilendirilmeksizin, her yıl Bütçe Kanunu ile belirlenen gündelik harcırah miktarının iki katı tutarında 6245 sayılı Harcırah Kanunu genel hükümlerine göre harcırah ödenir. Bu madde kapsamında ödenen gündelik tutarından herhangi bir ad altında kesinti yapılmaz.

             (3) MTA, yapacağı denetim ve incelemeler için gerekli görmesi halinde, diğer ilgili bakanlık, kamu kurum ve kuruluşlarının da katılımını isteyebilir.

             Devir, sicil, ihale, harç, teminat ve idare payı

             MADDE 10 – (1) Devir, sicil, ihale, harç, teminat ve idare payına ilişkin esaslar aşağıdaki şekildedir:

             a) Devir: Arama ve işletme ruhsatları devredilebilir.

             b) Sicil: İdare, kaynağa ilişkin hakların devir, haciz, rehin ve ipotek veya sona erme hususlarını içeren bir sicil tutmakla yükümlüdür. Ruhsatın sınırları, kuyuların koordinatları, akışkanın parametreleri, devir, ihtiyati haciz, rehin, ihtiyati tedbir, ipoteğe ilişkin bilgiler ve akışkanın kullanımına ilişkin kira ve benzeri sözleşmeler ile hakların sona ermesi sicile işlenir. Haklar, ancak sicile işlendiği takdirde hüküm ve sonuç doğurur. İlgililer, sicil kayıtlarının idarenin sicil memurlarından biri huzurunda gösterilmesini isteyebilir. Sicil alenidir ve kaynak sicilindeki kayıtların bilinmediği iddia edilemez. Haklara ilişkin olarak yapılan sözleşmeler, idarece sicile işlenmedikçe üçüncü kişilere karşı ileri sürülemez.

             c) İhale: Herhangi bir sebeple hükümden düşmüş, terk edilmiş veya taksir edilmiş ruhsatlar, İdarece ihale yoluyla aramalara ve işletmeye açılır. İhale ilanı Resmî Gazete’de yayımlanır. İhale süresi içinde müracaat olmaması halinde ruhsat alanları başka bir işleme gerek kalmaksızın idare tarafından MİGEM’e bildirilerek arama ve işletme müracaatlarına açık hale gelir.

             ç) Harç: Jeotermal kaynaklar için 1000 Türk Lirası, doğal mineralli sular için 500 Türk Lirası arama ruhsat harcı alınır. İşletme ruhsatları için bu harç miktarları dört kat olarak uygulanır.

             d) Teminat: Ruhsat aşamasına bağlı olarak, hektar başına, ruhsat harcının % 1’i tutarında ruhsat teminatı alınır. Bu oranı, % 50 oranında artırmaya veya eksiltmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Ancak teminat 15.000 Türk Lirasından az olamaz. Teminatın asgarî miktarı ve harçlar, her yıl Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranlarına göre artırılır. Bu madde uyarınca önceden alınan işletme ruhsatı teminatları, beş yılda bir Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranlarına göre artırılarak güncelleştirilir. Bu Kanuna göre tamamlanması veya yenilenmesi gereken teminatlar güncel teminat üzerinden alınır.

             e) İdare payı: Akışkanın doğrudan ve/veya dolaylı kullanıldığı tesislerin gayrisafi hasılatının % 1’i tutarında idare payı, her yıl Haziran ayı sonuna kadar idareye ödenir. Tahsil edilen tutarın beşte biri, idare tarafından, kaynağın bulunduğu belediye veya köy tüzel kişiliğine bir ay içerisinde ödenir.

             (2) Hak sahibi, başvurunun kabul edildiğinin kendisine bildirildiği tarihten itibaren 15 gün içerisinde harç ve teminatı yatırmadığı takdirde, talebinden vazgeçmiş sayılır.

             İdarî yaptırımlar

             MADDE 11 – (1) Faaliyetlerin, projeye göre yürütülmesi zorunludur. Ruhsat sahibinin projesinde belirtilmeyen konularda veya izinsiz olarak faaliyette bulunulduğu tespit edilirse, teminatı irat kaydedilerek faaliyet durdurulur ve teminat üç katına çıkarılarak bir ay içinde tamamlattırılır. Aynı fiilin tekrarı halinde teminat irat kaydedilerek ruhsat iptal edilir.

             (2) Ruhsat sahibince, kaynak koruma alanı etüdü yapılmadan işletmeye geçilmesi veya koruma alanı etüdünde öngörülen tedbirlere uyulmamasının tespiti halinde faaliyetler durdurularak teminat irat kaydedilir. Altı ay içerisinde gerekli tedbirlerin alınması ve teminatın tamamlattırılması istenir. Altı ay sonunda teminat verilmez ve tedbirler alınmaz ise faaliyetler durdurulur.

             (3) İdare payının süresi içerisinde ödenmemesi halinde, teminat irat kaydedilerek iki aylık süre verilir. Bu süre zarfında idare payı yatırılmaz ve teminat tamamlanmaz ise faaliyetler durdurulur.

             (4) Ruhsat olmadan faaliyette bulunulduğunun tespiti halinde, faaliyetler idarece durdurulur. 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununa göre 50.000 Türk Lirası idare tarafından idarî para cezası tahakkuk ettirilir.

             (5) Ruhsat ve/veya gerekli izinler alınmadan yapılan faaliyetler durdurulur. Kaynağın ve rezervuarın korunması ile çevre kirliliğinin önlenmesi için acil tedbirlerin gerekli olduğu hallerde tedbirler idarece alınır. Bu nedenle yapılan her türlü masraf, sorumlusundan idare tarafından 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.

             İrtifak ve kamulaştırma

             MADDE 12 – (1) Arama ruhsatı sahibi, arama faaliyetleri yapılacak alanda, özel mülkiyete konu taşınmazın sahibi ile anlaşamaması halinde, idareye müracaat ederek irtifak hakkı talebinde bulunabilir.

             (2) İşletme ruhsatı süresince sadece sondaj yerleri ve isale hattı, kaptaj gibi gerekli olan yerler için taşınmazın sahibi ile anlaşma sağlanamaz ise ruhsat sahibi, idareye müracaat ederek kamulaştırma veya irtifak hakkı talebinde bulunabilir. Talep, idarece incelenip değerlendirildikten sonra uygun bulunması halinde kamu yararı kararı alınır.

             (3) İrtifak ve kamulaştırma işlemleri, 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yürütülür. İrtifak ve kamulaştırma bedelleri ve masrafları ruhsat sahibince ödenir.

             (4) Kamulaştırılan taşınmaz, tapuya idare adına tescil edilip, faaliyetler devam ettiği sürece ruhsat sahibi adına tahsis edilir.

             (5) Kamulaştırılan taşınmazın, faaliyetler için lüzum kalmadığının idarece tespiti halinde, Kamulaştırma Kanununda öngörülen usûl ve esaslara göre belirlenecek rayiç bedeli ödenmek kaydıyla kamulaştırılan yerin eski sahibine iade edileceği hususu, ruhsat sahibi ve taşınmazın eski sahibine tebliğ edilir. Eski sahibinin taşınmazı altı ay içerisinde almak istememesi durumunda taşınmaz idareye kalır.

             (6) Tapu siciline konulan şerhler idarenin müracaatı üzerine ayrıca mahkeme kararına gerek kalmadan silinir.

             (7) Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufundaki yerlerde yapılan faaliyetler için bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra kira, ecri misil alınmaz.

             (8) Jeotermal kaynak dağıtımı ve üretimini yapan şirketler sanayi kuruluşu ve atık arıtma kuruluşu olarak değerlendirilirler. Bu değerlendirilmeye göre başta elektrik tarifeleri olmak üzere sanayi kuruluşları ve atık arıtma kuruluşlarına tanınan tüm teşvik ve haklardan yararlanırlar.

             Rehin, haciz, ihtiyati tedbir ve ipotek tesisi

             MADDE 13 – (1) Ruhsat alanının işletilmesinde gerekli olan kuyular, her türlü tesisler, ekipman, su taşıma hat ve sistemleri, aletleri ile bir yıllık diğer işletme malzemesi gibi kaynağın üretimine yönelik ayrılmaz parçalar, münferiden haczedilemez veya üzerlerine ihtiyati tedbir konulamaz ancak bir kül halinde haczi ve ihtiyati tedbir konulması mümkündür. Bunların tamamı üzerine ihtiyati tedbir konulması veya icraen satışlarına karar verilmesi halinde, işletmenin faaliyetlerine müdahale edilemez.

             (2) İşletme ruhsatı üzerine 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ilgili hükümleri uyarınca, ruhsat süresini geçmemek kaydıyla, ipotek tesisi mümkündür. Üzerine ipotek tesis edilmiş işletme ruhsatının alanlarında değişiklik olduğu takdirde, mevcut ipotek, hiçbir işleme gerek kalmaksızın yeniden verilen ruhsat üzerinde de aynı şartlarla devam eder.

             (3) İşletme ruhsatının sona ermesi halinde ipotek, kuyular ve bunların korunması için yapılmış tesisler dışında kalan ruhsat sahibine ait tesis, vasıta, alet ve malzeme  üzerinde devam eder.

             Kaynak rezervuarının korunması

             MADDE 14 – (1) Bu Kanuna tâbi faaliyetlerde kaynağı oluşturan jeotermal sistemin korunması, kaynağın israf edilmemesi ve çevrenin korunması esas olup işletme faaliyeti öncesinde kaynağın koruma alanları etüdünün ruhsat sahibi tarafından yaptırılması zorunludur. Aksi takdirde faaliyetler durdurularak koruma alanlarının belirlenmesi için ruhsat sahibine uygun süre verilir. Bu süre sonunda da koruma alanının belirlenmemesi halinde 11 inci madde hükümleri uygulanır.

             (2) Koruma alanı etüt raporları, MTA’nın görüşü alınarak, idare tarafından onaylanır. Arazi kullanımı ve yapılaşma ile ilgili kaynak koruma alanları etüdünde öngörülen kısıtlama ve koşullar, imar planlarında esas alınır. Kaynak koruma alanlarında alınacak tedbirlere ilişkin genel ilkeler yönetmelikle belirlenir. 

             (3) MTA tarafından yapılan denetlemelerde faaliyetlerin öngörülen tedbirlere uygun yürütülmediğinin tespiti halinde, faaliyetler idarece durdurulur. Alınacak tedbirler, MTA tarafından belirlenir ve idareye bildirilir. Gerekli tedbirleri almak ve/veya aldırmakla idare yükümlüdür. Gerekli tedbirlerin alınması için en fazla bir yıl süre verilir. Öngörülen tedbirlerin yerine getirilmemesi halinde ruhsat iptal edilir.

             (4) Ruhsat sahibi, kullanım sonrası açığa çıkacak akışkanı çevre limitlerini dikkate alarak deşarj edebilir. Akışkan içeriği çevre limitlerine göre deşarja izin vermiyorsa reenjekte etmekle yükümlüdür. Ancak formasyonun fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle reenjeksiyonun gerçekleşmediğinin MTA tarafından onaylanması halinde, çevre kirlenmesini önleyecek tedbirler alınarak deşarj yapılır.

             (5) Entegre jeotermal kaynak kullanım alanı dışındaki müstakil kaplıca ve doğal mineralli su işletmelerinde reenjeksiyonve enjeksiyon şartı aranmayabilir. Çevre ve Orman Bakanlığının görüşü doğrultusunda idarece karar verilir.

             Terk ve tesislerin intikali

             MADDE 15 – (1) Arama veya işletme ruhsatı sahibi, ruhsat alanının tamamını veya bir kısmını terk talebinde bulunabilir. İdare, faaliyetle ilgili gerekli emniyet tedbirlerinin yerine getirilmiş ve çevre düzenlenmesi yapıldığının tespitini müteakip terk talebini kabul eder.

             (2) Arama ve işletme ruhsatlarının fesih, iptal, terk veya sürenin bitmesi nedeniyle sona ermesi halinde, hak sahibine tazminat verilmeksizin kuyular ve bunların korunması için yapılmış tesisler, gerekli kuyu başı emniyet tedbirleri alınmış olmak kaydıyla idareye intikal eder. Diğer tesis, vasıta, alet ve malzeme ruhsat sahibine aittir. Bu şekilde idareye intikal eden varlıklar ihale ile satışı yapılarak gerekli ruhsatlandırma yapılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

             Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü hizmetleri ile ilgili haklar

             MADDE 16 – (1) MTA, jeotermal ve doğal mineralli su kaynak aramalarını ruhsat harcından ve teminatından muaf olarak bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alarak yapar. MTA’nın arama ruhsatı aldığı sahalarda kaynak varlığı tespit etmesi halinde, bu alan MTA tarafından ihale edilir ve ihale üzerinde kalan istekliye bu alanda idarece işletme ruhsatı verilir. MTA’nın yaptığı masraflar ihale bedeli üzerinden alındıktan sonra kalan miktar MTA ve idarece eşit paylaşılır.

             (2) MTA, yürüyen ruhsat alanları dahil her yerde ruhsat şartı olmaksızın her türlü bilimsel ve teknik çalışmayı yapabilir.

             Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ile turizm merkezlerine ilişkin hususlar

             MADDE 17 – (1) 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca ilan edilen kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ile turizm merkezlerinde;

             a) Bu Kanun kapsamında verilecek termal turizm amaçlı işletme faaliyet izinlerinde, imar planları ile belirlenen yatırım alanları ve işletmelerin kapasitelerinin gerektirdiği kaynak miktarı sağlandıktan sonra diğer kullanımlara yönelik talepler karşılanabilir. Termal turizme yönelik kullanım alanlarında imar planı olmadan faaliyet izni verilemez.

             b) Turizm belgeli tesislerin jeotermal su kullanım bedeli, kullanılan jeotermal su miktarına göre belirlenir.

             c) Faaliyetler için idarece önceden Kültür ve Turizm Bakanlığının görüşü alınır.

             (2) Enerji üretimi ve ısıtma uygulamalarına uygun olan akışkanlar hariç diğer akışkanların bulunduğu alanlarda termal turizm amaçlı kullanıma öncelik tanınır.

             (3) Bu madde kapsamında belediyelerce kurulacak şirketler için 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanunun 27 nci maddesi uygulanmaz, İçişleri Bakanlığının görüşü alınır.

             (4) Bu maddenin uygulanması ile ilgili tüm usûl ve esaslar, Kültür ve Turizm Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

             MADDE 18 – (1)  4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununun 47 nci maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

             "Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü bu Kanun hükümlerine göre arama ruhsatı alarak bulduğu madenler için 15 inci maddeye göre buluculuk hakkını kazanır. Arama ruhsat süresi sonuna kadar Genel Müdürlüğe devredilen bu ruhsatlar 30 uncu madde hükümlerine göre ihale edilir. İhale sonucu elde edilen gelirin %50’si MTA’ya kaynak geliri olarak aktarılır."

             MADDE 19 – (1) MTA yurtiçi ve yurt dışında yerli ve yabancı kamu veya özel tüzel kişilerle jeotermal kaynak ve doğal mineralli sulara yönelik olarak arama, araştırma, geliştirme ve bilimsel ve teknik çalışma yapabilir. Asgarî %20 olmak kaydıyla, ilgili şirket ile varılan anlaşma çerçevesinde belirlenecek oranda işletme gelirinden pay alır. Bu maddenin uygulama usûl ve esasları Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

             Yönetmelik

             MADDE 20 – (1) Bu Kanunun uygulanmasına dair usûl ve esaslar, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren altı ay içerisinde, Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikler ile düzenlenir.

             Yürürlükten kaldırılan hükümler

             MADDE 21 – (1) Bu Kanunla, 10/6/1926 tarihli ve 927 sayılı Sıcak ve Soğuk Maden Sularının İstismarı ile Kaplıcalar Tesisatı Hakkında Kanun, 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun ek 1 inci maddesi ile birlikte 26 Mart 1322 tarihli Mülga Maadin Nizamnamesinin, 26/3/1931 tarihli ve  1794 sayılı 26 Mart 1322 tarihli Maadin Nizamnamesinin 50nci Maddesinin Tadiline Dair Kanunun ve 17/6/1942 tarihli ve 4268 sayılı Mülga Madenlerin Aranma ve İşletilmesi Hakkında Kanunun içmeye ve yıkanmaya mahsus şifalı sıcak ve soğuk maden sularıyla kaplıcalar hakkındaki hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Geçici ve Son Hükümler

             GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce, 26/3/1322 tarihli Mülga Maadin Nizamnamesi, 17/6/1942 tarihli ve 4268 sayılı Mülga Madenlerin Aranma ve İşletilmesi Hakkında Kanun, 19/2/1985 tarihli ve 3154 sayılı Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, 26/5/2004 tarihli ve 5177 sayılı Maden Kanununda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun, 927 ve 2634 sayılı kanunlar ile 83/6568 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca 3/3/1954 tarihli ve 6309 sayılı Mülga Maden Kanunu kapsamında verilmiş ruhsat ve haklar aşağıdaki şekilde intibak ettirilir.

             a)  İl Özel İdarelerinin işlettiği veya kiraya verdiği kaynaklar il özel idarelerine,

             b)  İl Özel İdarelerinin işletme ruhsatı verdiği kaynaklar ruhsat sahiplerine,

             c)  Vilayetçe rüsum ve temettü hisseleri devredilen kaynaklar devir alan belediye veya köy tüzel kişiliği adına,

             d)  Belediyelerin işlettiği ve/veya kiraya verdiği kaynaklar belediye tüzel kişiliği adına,

             e)  Belediye ve il özel idarelerinin ortağı olduğu şirketlerin işlettiği kaynaklar şirket adına,

             f)  MTA tarafından bu Kanunun yayımı tarihinden önce kamu veya özel tüzel kişiler, belediye ve özel idare ile yapılan sözleşme ve protokollerle verilen işletme hakları, alanı MTA tarafından belirlenerek ilgili hak sahibi adına,

             g)  5177 sayılı Kanunun  geçici 5 inci maddesine göre temdit talebinde bulunulan ve süresi uzatılan içmece, maden suları, ılıca ve kaplıcalar ilgili hak sahibi adına,

             h)  Elektrik Üretim A.Ş. tarafından işletilen kaynak, alanı MTA tarafından belirlenerek Elektrik Üretim A.Ş. adına,

             idare tarafından alan bazında intibak ettirilir. Elektrik Üretim A.Ş. veya Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından bu sahanın üçüncü kişilere ihale edilmesi halinde, ihale bedelinin %50’si MTA’ya öz kaynak olarak aktarılır. İntibaklarda sözleşme ve işletme şartları ile üçüncü kişilerin müktesep hakları sicile işlenir.

             (2) İşletme imtiyazlı ruhsatlarda ise hak sahibinin geçmişte kullandığı süre dikkate alınarak toplam süre doksandokuz yılıgeçemez.

             (3) İntibakı yapılan ruhsatlar MİGEM’e bildirilir.

             (4) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle 927 sayılı Kanuna göre süresi içinde temdit talebinde bulunulmuş ruhsatlar ile 5177 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesine göre ruhsat almak üzere yapılan yeni müracaatlar, il özel idarelerince müracaat tarihinde yürürlükte olan 5177 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi ve 927 sayılı Kanuna göre sonuçlandırılarak uygun görülenler ruhsatlandırılarak bu Kanuna intibakı yapılır.

             GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce kazanılmış hakların sahipleri, bu haklarına konu olan kaynağa ait mevcut bilgi ve belgeler ile sahadaki mevcut tesislere ait bilgi ve projeleri, hak sahibi olduğunu gösterir ruhsat, izin, imtiyaz, sözleşme, sicil ve benzeri belgeleri varsa işletme projesi ve teminat makbuzları ile birlikte altı ay içerisinde idareye müracaat ederek intibak yaptırmakla yükümlüdür.

             (2) Altı ay içinde intibak talebinde bulunulmayan haklar için teminat iki katına çıkarılarak altı ay ek süre verilir. Bu süre içerisinde de intibak talebinde bulunulmayan haklara ilişkin faaliyetler durdurulur.

             (3) Kanunun yürürlük tarihi itibariyle bir yıl boyunca müracaat kabul edilmez. Bu süre sonunda ilk hafta yapılan müracaatlar aynı anda yapılmış kabul edilir ve öncelik sırası kura ile belirlenir. İlk hafta içinde yapılan müracaatlardan asgarî teminat miktarı kadar müracaat bedeli alınır.

             (4) İdare, il sınırları içerisindeki kaynak ruhsatlarını ve ruhsat verilmesi MİGEM’ce uygun bulunan müracaatları, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içerisinde; hak sahibi, kaynak ve alan sınır koordinatları, kaynağın cinsi, süresi, mülkiyet durumu ve diğer gerekli olan tüm bilgileri MİGEM’e bildirmek zorundadır.

             GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce MTA tarafından, kamu veya özel tüzel kişilere, belediyelere, özel idarelere sözleşme ile devredilen, kiraya verilen veya kullanım hakkı verilen ve bu Kanunun yürürlük tarihi itibarı ile sona eren kaynak veya kaynak alanları ile MTA’nın yaptığı çalışmalarla belirlediği ve MTA adına tescil edilen ve tescil edilecek kaynak ve/veya kaynak alanları için MTA’ya idare tarafından arama ruhsatı verilerek MİGEM’e bildirilir. Bu ruhsat alanları, MTA tarafından ihale edilir. İhale gelirinden MTA’nın yaptığı arama masrafları düşüldükten sonra kalan miktar MTA ile İdare arasında eşit olarak paylaşılır.

             (2) MTA adına tescil edilen ve tescil edilecek bu sahalardan herhangi bir nedenle ihale edilemeyenlerden idare payının yarısı MTA’ya ödenir.

             GEÇİCİ MADDE 4 – (1) Bu Kanunda geçen Türk Lirası ibaresi karşılığında, uygulamada 28/1/2004 tarihli ve 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun hükümlerine göre ülkede tedavülde bulunan para "Yeni Türk Lirası" olarak adlandırıldığı sürece bu ibare kullanılır.

             GEÇİCİ MADDE 5 – (1) Elektrik Üretim Anonim Şirketi tarafından yapılan kömür tahsis (rödövans) ihalesi sonucunda kömür kullanım hakkı elde edecek şirketler tarafından yapılacak 1000 MW üzeri güçte yerli kömür yakıtlı elektriksantrallarından 2014 yılı sonuna kadar işletmeye girenlerin ürettiği elektrik, perakende ve toptan satış lisansı sahibi şirketler tarafından onbeş yıl süreli ikili anlaşmalar ile satın alınır ve üstlenilecek elektrik enerjisi alımına ilişkin hükümler bu şirketlerin lisanslarına dercedilir.

             (2) Toptan ve perakende satış şirketlerine satışı yapılacak miktarla santralın üreteceği yıllık elektrik miktarı arasında ikili anlaşmaya bağlanamayan bir üretim bakiyesi oluşursa, bu miktar için Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi alım anlaşması yapar.

             (3) Elektrik Üretim Anonim Şirketi tarafından 1000 MW üzeri güçte yerli kömür yakıtlı elektrik santralı yapılması amacıyla yapılacak kömür tahsis (rödövans) ihalelerinde isteklilerce; yıllara sâri olarak rödövans bedeli, onbeş yıllık süre için yıllara sarî olarak elektrik enerjisi üretim miktarları ve yıllık birim elektrik enerjisi satış fiyatları teklif edilecektir. Bu ihalede seçim, şartnamede belirlenecek esaslar dahilinde, teklif edilecek yıllık üretim miktarları ile yıllık birim elektrik enerjisi satış fiyatlarının çarpımı sonucu oluşacak elektrik alım bedellerinin önceden saptanmış belirli bir iskonto haddi üzerinden ihalenin yapıldığı tarihe indirgenmiş değerleri toplamı ile rödövans bedelinin değerlendirilmesi sonucunda yapılır.

             Yürürlük

             MADDE 22 – (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

             Yürütme

             MADDE 23 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

12/6/2007

Yönetmelik kapsamındaki bir projeyi gerçekleştirmeyi planlayan gerçek veya tüzel kişiler; Çevresel Etki Değerlendirmesine tabi projeleri için; ÇED Başvuru Dosyasını, ÇED Raporunu, Seçme Eleme Kriterleri uygulanacak projeler için ise Proje Tanıtım Dosyasını, Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlara hazırlatmak, ilgili makama sunulmasını sağlamak ve proje kapsamında verdikleri taahhütlere uymakla yükümlüdürler.

Atık üreticisi Atık beyan formunu her yıl takip eden yılın en geç Mart ayı sonuna kadar bir önceki yıla ait bilgileri içerecek şekilde Bakanlıkça hazırlanan web tabanlı programı kullanarak doldurmak, onaylamak ve çıktısını almak  ve beş yıl boyunca bir nüshasını saklamakla yükümlüdür

İşletme planını her yıl Bakanlığa sunmakla ve Gönderilen ve alınan tüm taşıma formları (UATF)üç yıl süre ile saklanmak ve denetimlerde yetkili idarelerce istendiğinde hazır bulundurulmak zorundadır.

KUM-ÇAKIL OCAĞI ÇED RAPORU İÇİN İSTENEN BİLGİ VE BELGELER

1-Yatırım yapan firma ünvanı, adresi, telefonu, faksı, vergi dairesi, vergi numarası. (Geldi)

2-Projenin ruhsat alanının, şantiye, bitkisel toprak depolama alanı, pasa alanı vb. UTM ED 50 olan 6 derecelik koordinatları.

3-Projenin kapasitesi kaç olarak düşünülüyor?

4-Vardiya sistemi nedir? (tek vardiya, çift vardiya)

5-Proje aşamasında kaç personel çalışacak?

6-Proje kapsamında kullanılacak makine ekipmanlar ve adetleri.

7-Proje kapsamında kullanılacak olan su nasıl temin edilecek?

8-Proje alanı ile ilgili olarak alınmış resmi yazılar varsa gönderebilirsiniz.

NOT: İlk etapta vekaletname, imza sirküsü gerekiyor. Vekaletname ve İmza Sirküleri noter onaylı olması gerekiyor. Ayrıca ÇED İstek Listesi gelince taahhütname hazırlayacağım. Taahhütname kaşe imza olması yeterli.

İşletmenin, su, ısıtma ve soğutmadaki enerji tüketimi, kullanılan kimyasal maddeler ve ortaya çıkan atık miktarını gösteren verileri toplaması ve izlemesi, ilerlenecek yolun oluşturulmasında kullanılacak en önemli verilerdendir. Havalandırmadan bulaşık ve çamaşır makinelerine tüm tesisat ve donanımların koruyucu bakım ve onarımının periyodik hale getirilmesi, kontrollerle işleyişin gözetim altına alınması yapılacak çalışmalar arasındadır.

Odalarda elektrik sisteminin, müşteri odadan ayrıldığında otomatik kapanması, ısıtma ve soğutmada merkezi sistem kullanılması, enerjide sera gazı yayan kömür ve ağır petrollerden uzak durulması ve odaların en az yarısının sigara içilmez olması, yerel yönetim ve idarelerle çevreye duyarlılık çalışmaları yapma ile tesisteki peyzaj düzenlemesi ve ağaçlandırma işleri, işletmede harekete duyarlı ışıklandırmanın bulunması,” EMAS, ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi, ISO 14001:2004 Çevre Yönetim Sistemi ve Mavi Bayrak gibi sahip olunan her sertifika da işletmelere artı puanlar kazandıracaktır.

Hazırlanan proje başvuran tesisin başvuruları, farklı puanlara sahip 122 kriter üzerinden değerlendirilmektedir. Değerlendirme sonucunda yeşil yıldız almaya hak kazanan tesisin, otelin, tatil köyünün girişindeki plakette sınıfını gösteren yıldızlar yeşile boyanıp, plaket üzerinde ”Çevreye Duyarlı Tesis” ibaresi yer alır.

Proje sahipleri; Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ya da olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaları, içeren ÇED Raporunu Çevre ve Orman Bakanlığına sunmak zorundadırlar.

Bu Yönetmeliğe tabi projeler için "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir"  kararı alınmadıkça bu projelere  hiç bir teşvik, onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma başlanamaz.

Yönetim Akademisi çözüm ortağı yetkilendirilmiş firmalarla müşterilerine hizmet vermektedir.

Yatırımlar için çevre kapsamında "Mevcut Durum Tespiti" 

Genel Değerlendirme Raporlarının Hazırlanması

• Çevresel Etki Değerlendirme Raporlarının hazırlanması

• Proje Tanıtım Dosyalarının hazırlanması

• Projelerin işletme öncesi ve işletme dönemi çevresel izleme programlarının oluşturulması ve uygulanması

• Çevresel yönetim planlarının hazırlanması, uygulanması ve izlenmesi

Proje sahipleri; Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ya da olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaları, içeren ÇED Raporunu Çevre ve Orman Bakanlığına sunmak zorundadırlar.

Bu Yönetmeliğe tabi projeler için "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir"  kararı alınmadıkça bu projelere  hiç bir teşvik, onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma başlanamaz.

Yönetim Akademisi çözüm ortağı yetkilendirilmiş firmalarla müşterilerine hizmet vermektedir.

Yatırımlar için çevre kapsamında "Mevcut Durum Tespiti" 

Genel Değerlendirme Raporlarının Hazırlanması

• Çevresel Etki Değerlendirme Raporlarının hazırlanması

• Proje Tanıtım Dosyalarının hazırlanması

• Projelerin işletme öncesi ve işletme dönemi çevresel izleme programlarının oluşturulması ve uygulanması

• Çevresel yönetim planlarının hazırlanması, uygulanması ve izlenmesi

Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine başvuru yapılır. Müdürlük faaliyet alanını tetkikten sonra ilgili kurumlardan görüş sorar. Bu kurumlar, Maden İşleri Genel Müdürlüğü, İl Tarım Müdürlüğü, DSİ Bölge Müdürlüğü, Orman Bölge Müdürlüğü, İl Turizm Müdürlüğü, İl Özel İdare Müdürlüğü gibi kurumlardır. Faaliyet durumu göz önüne alınarak başka kurumlardan da görüş istendiği olmaktadır. Bu kurumlar, Merkez Jandarma Komutanlığı, Kadastro Müdürlüğü, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü, Büyükşehir Belediye Başkanlığı, İlçe Belediye Başkanlığı, Karayolları Bölge Müdürlükleri gibi kurumlardır. Kurumların uygun görüşünden sonra, ÇED Yönetmeliği’nin 17. maddesi uyarınca ÇED Gerekli Değildir Belgesi verilmektedir.

ÇED Olumlu Belgesi için, ÇED raporu hazırlanıp, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Genel Müdürlüğü’ne başvuru yapılmakta, Genel Müdürlük tarafından başvuru incelenerek ilgili görülen kurumlara ÇED dosyası dağıtılmaktadır. Faaliyet alanına en yakın yerleşim biriminde “Halkın Katılım Toplantısı” yapılmakta, bu toplantıya kurumların katılması ihtiyari olmaktadır. Halkın Katılım Toplantısı sonrası Genel Müdürlükte yapılan toplantıya kurumlar katılarak görüş bildirmekte ve sonuçta, ÇED Olumlu ya da ÇED Olumsuz Belgesi düzenlenmektedir. Uygulamaların çoğunda, ÇED Belgesi olmadan mülkiyet ve İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı verilmemektedir.

ÇEVMED; Maden İzinlerinin Alınması konusunda hizmet vermesi amacıyla “ÇEVMED MÜHENDİSLİK MÜŞAVİRLİK A.Ş.” firmasını hayata geçirmiş olup bu firmamız Maden İzinleri Alınması konusunda kaliteli hizmet anlayışıyla T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından Yetkili Tüzel Kişilik olarak yetkilendirilmiştir.

ÇEV-MED; Maden projesi için uygun tesis yerinin belirlenmesi aşamasından başlayarak, tesisin kurulması, faaliyete hazır hale gelmesi ve işletmeye alınmasına süreçlerinde ilgili mevzuatlar çerçevesinde gereken tüm izin ve belgelerin alınması sürecinde işletme sahiplerine bilgi ve tecrübelerimizle çözüm ortaklığı sunmaktayız.